حادثه دلخراش مرگ دو خبرنگار جوان محیط زیست به دلیل واژگونی اتوبوس حامل خبرنگاران در نزدیکی دریاچه ارومیه و در حاشیه بازدید از پروژه احیای دریاچه ارومیه در روز دوم تیرماه، جامعه ایران در بهت و اندوه فرو برده است.
به گزارش پایگاه خبری باطن، درباره این سانحه پرسش‌های فراوانی وجود در ذهن افکار عمومی و خانواده و دوستان خبرنگاران فوت شده وجود دارد، که باید به آنها پاسخ گفته شود و بی تردید نمی‌توان و نباید به سادگی از کنار این حادثه اندوه‌بار گذشت و مسئولان نهادهای نظارتی و قضایی و همچنین اصحاب رسانه وظیفه دارند که این موضوع را تا روشن شدن کامل همه ابعاد آن به صورت جدی پیگیری کنند.
اما در کنار تمام ابعاد این حادثه می‌توان از زاویه نگاهی متفاوت نیز به موضوع پرداخت و آن برخورد و رفتار مسئولان دولتی با این فاجعه و آثار و پیامدهای آن است. در روزهای پس از این فاجعه نه تنها از مسئولان سازمان محیط زیست و ستاد احیای دریاچه ارومیه کسی عذرخواهی نکرده و استعفا نداده است، بلکه در روز پس از تصادف بود که نوع حضور و رفتار عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست در میان خبرنگاران آسیب‌دیده از حادثه واژگونی اتوبوس نیز خبر شاز شد. به ویژه شیوه نشستن وی در برابر بانوان مورد انتقاد شدید رسانه‌ها و افکار عمومی در فضای مجازی واقع شد.
سایت انتخاب در این مورد تصریح کرد که طرز نشستن رئیس سازمان محیط زیست در مقابل بانوان خبرنگاری که از حادثه دیدگان واژگونی اتوبوس بودند، با انتقاد شدید فعالان مدنی در رسانه های اجتماعی روبه‌رو شد و بسیاری این شکل نشستن مقابل آسیب دیده و داغ دیده را «بی ادبانه» و «زشت» دانستند.
رسانه‌های دیگر نیز با انتقاد از این رفتار کلانتری به انعکاس نظرات کاربران در فضای مجازی پرداختند که به نحوه نشستن رییس سازمان محیط زیست و اینکه اصلا چرا باید به سرعت برای ایشان صندلی بیاورند تا وی لحظه‌ای سرپا در برابر آسیب‌دیدگان نایستد، انتقاد و اعتراض شدیدی کرده بودند.
در همین زمینه اظهارات استاندار آذربایجان غربی درباره این حادثه مبنی بر اینکه اتوبوس حامل خبرنگاران خودرو بدی نبوده و چنین حوادثی طبیعی است و نیاز به فضاسازی رسانه‌ای نبود و یا اظهار نظری مینی بر اینکه دریاچه ارومیه به شهید نیز داشته است نیز موجب ناراحتی بیشتر افکار عمومی شد و واکنش‌های بسیاری را برانگیخت.
پس از این رفتار جنجالی بود که کلانتری در گفتگوی اخیر خود با ایسنا منظومه اخلاقی خود و نوع برخورد و نگاهش با شهروندان را به صورت کامل به نمایش گذاشت.
وی در پاسخ به این پرسش ایسنا که چرا هیچ کس مسئولیت این سانحه را به عهده نمی‌گیرد و یا دست کم عذرخواهی نمی‌کند، با بیان اینکه اتوبوس حامل خبرنگاران مناسب بوده و همه شرایط لازم را داشته است، اظهار کرد: این اتوبوسی بود که اگر آقای رییس جمهوری یا معاون اول هم می‌آمد، آن را می‌آوردند. به دلیل اینکه اتوبوس مرتب و مجهزی بود و پذیرایی در آن راحت بود و شرایط کرونایی در آن می‌توانست به خوبی رعایت شود. اتوبوس هیچ مشکلی نداشت و همه ضوابط فنی را داشت و چه کار می‌کردیم؟ خب راننده در سرازیری آمده و ترمزش خالی کرده است و تصادف اتفاقیست که افتاده است و چه مسئولیتی باید داشته باشیم؟
کلانتری پس از یک جدل طولانی با خبرنگار ایسنا در آخر باز هم مسئولیتی را نمی‌پذیرد و همان اظهارات پیشین را بدین صورت تکرار می‌کند: اتوبوس باید معاینه فنی و بیمه داشته باشد و راننده‌اش گواهینامه پایه ۱ داشته باشد؛ شرایطتش است. معاینه فنی که دارد یعنی از نظر فنی مشکلی ندارد، اما این اتفاقی است که افتاده است. چه می‌شود کرد؟
وی همچنین در واکنش به اعتراضاتی که به نوع نشستنش در هتل محل اقامت خبرنگاران حادثه‌دیده شده بود، با عصبانیت گفت: این حرفهای مزخرف چیست که زده می‌شود؟ ما ساعت ۴۵ دقیقه بامداد از بیمارستان به هتل رسیدیم و بندگان خدا (خبرنگاران) ناهار هم نخورده بودند. گفتم چیزی بخورید و ما هم می‌رویم بیمارستان دنبال زخمی‌ها. این چه حرفی است که می‌گویند نحوه نشستن چرا اینجوری است؟ ساعت یک ربع به یک بامداد بود و همه خسته و کوفته. خانم‌ها هم که داخل هتل خسته و زخمی بودند و من به آنها حق می‌دهم که عصبانی باشند. گفتیم پاشید برید دست و صورت‌تان را بشویید، غذا بخورید و به خودتان برسید و فردا با هم صحبت می‌کنیم.
آخرین گفتگوی رئیس سازمان محیط زیست نیز به نوعی تکمیل رفتار وی در هتل است و نه تنها هیچ آثاری از ندامت در آن دیده نمیشود بلکه نوعی نگاه متفرعنانه و از بالا به پایین نیز در آن موج می‌زند.
البته چنین رفتاری در میان مسئولان و مدیران دولت تدبیر امید بدون سابقه و غیرعادی نیست و از جنس اظهارات وزیر سابق راه مبنی بر بیمه بودن درگذشتگان حادثه انحراف قطار از ریل در سمنان و بسیاری موارد دیگر است. چنانکه گویی شهروندان و افکار عمومی گروه توقعات بیجایی از مسئولان دارند و باید رفتار خود را عوض کنند!
در واقع چون عذرخواهی به نوعی برابر با از دست دادن میز است، کسی حاضر نیست آن را انجام دهد و هم‌اکنون نیز اختلاف میان سازمان محیط زیست و ستاد احیای دریاچه بر سر همین موضوع جریان دارد، چنانکه مسئولان پاس‌کاری بین یکدیگر را شروع کرده‌اند. «فرهاد سرخوش» رییس استانی ستاد احیای دریاچه ارومیه، مسوول برنامه بازدید خبرنگاران از دریاچه ارومیه را سازمان حفاطت محیط زیست می‌داند و نه ستاد احیا.
او می‌گوید: «مدیر روابط عمومی سازمان محیط‌زیست برنامه سفر را هماهنگ کرده بود، من در این موضوع دخیل نبودیم، آنها خودشان از تهران هماهنگ کردند و به پروژه رفتند.» اما از طرفی «داور نامدار» مدیر کل حقوقی سازمان محیط زیست می‌گوید: «هنوز تفکیک بین ستاد احیا دریاچه ارومیه و سازمان محیط زیست مشخص نیست، امروز (یکشنبه) در جلسه در مورد این موضوع صحبت می‌شود.»
در این رابطه «عالیه شکربیگی» جامعه‌شناس در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا اظهار کرد با وجود چنین پیامدی که وجدان جمعی جامعه دچار ناراحتی و درد است، باید مجازاتی برای کسانی که با این قضیه مرتبط هستند در نظر گرفته شود، یعنی هر مقام مسئولی که در این زمینه مقصر است، باید مجازاتی برای آن در نظر گرفته شود.
این جامعه‌شناس ادامه داد: بنابراین به احترام این عذاب و ناراحتی که برای جامعه اتفاق افتاده، مسوولان مربوطه باید یک عذرخواهی از مردم و خانواده‌های این خبرنگارها انجام دهند و نه آنکه به شکل طلبکارانه به موضوع نگاه کنند، برای همین من فکر می‌کنم، اینجا یک بی‌تفاوتی در مسئولان مرتبط، نسبت به جامعه دیده می‌شود که من همیشه در مورد این شکاف بین ملت و ساختار حکومتی که به وجود آمده، هشدار داده بودم.
شکربیگی افزود: در برابر حوادث پیش آمده از جمله از بین رفتن فرزندانمان در جاده‌ها، اولین کسانی که باید سریع‌ترین واکنش‌ها را نشان دهند، مسئولان مرتبط هستند، اما وقتی بی‌تفاوتی را پیش می‌گیرند، ناراحتی را نصیب جامعه می‌کنند.
او در مورد درخواست‌ها برای استعفای مسئولان مربوطه در بروز حادثه برای خبرنگاران بیان کرد: من با این درخواست موافق هستم و یک جاهایی اگر ما مقام مسئول را در برابر بی‌تعهدی، بی‌خیالی و بی‌تفاوتی نسبت به مسائل جامعه که در آن مسئولیتی برعهده دارد قرار می‌دهیم باید شجاعتش را داشته باشد و بگوید که در آن حوزه ناتوان بوده، اما به نظر این شجاعت در بین آنها وجود ندارد.
شکربیگی ادامه داد: آنها در واقع به جای اینکه در مسند قدرتی که هستند به حقوق شهروندی و احترام به حقوق انسان‌ها در جامعه توجه کنند به تداوم جایگاهی که کسب کردند و در نهادهایی که در آن مشغول هستند، اهمیت می‌دهند و با بی‌تفاوتی از کنار این قضیه می‌گذرند تا مشکلی متوجه آنها نشود.
وی گفت: اینها خطاب به مسئولانی است که در جایگاهی هستند که شجاعت ندارند تا بگویند به دلیل بی‌کفایتی‌ام استعفا می‌دهم تا فرد با کفایت‌تر کار کند، […] این تقاضا را دارم که آن مقام مسوول توانایی این را داشته باشد و استعفا دهد و هنوز هم دیر نشده که استعفا دهد و فرد دیگر که کفایت دارد جای او بیاید.
نصرالله پژمانفر نماینده مجلس شورای اسلامی نیز درباره ابعاد حادث به خبرگزاری مهر گفت: بررسی تمامی جوانب این پروژه نشان می‌دهد هیچ کار کارشناسی دقیقی صورت نگرفته است و دولت برای رفع بحران نتوانسته قدم مؤثری بردارد. لذا به نظر من اقدام جز یک شو تبلیغاتی نبوده (اعزام خبرنگاران از تهران به منطقه برای بازدید از پروژه) که منتج به حادثه برای خبرنگاران و جان باختن دو خبرنگار شد. با این حال مسئولین باید درباره این حادثه پاسخگو باشند.
وی تاکید کرد: این پروژه برای عده‌ای نان خواهد داشت و برای دریاچه ارومیه آب ندارد. با این اوصاف تمامی جوانب این پروژه در کمیسیون اصل نود مجلس مورد بررسی قرار خواهد گرفت. گزارش‌های اولیه در حال تجمیع است و قطعاً به این پروژه ورود جدی خواهیم داشت.
آنچه این جامعه شناس و نماینده مجلس درباره سانحه اتوبوس خبرنگاران و پروژه احیای دریاچه ارومیه بیان کردند درواقع الگوی رفتاری مدیران دولت مستقر و نوع سیاست‌گذاری و عملکرد دولت تشکیل شده از این مدیران است، مدیرانی که جز میز خود چیز دیگری را مهم نمی‌دانند و سال‌ها حضورشان در عرصه‌های گوناگون مدیریت کشور -که در بسیاری از موارد، دلیل حرفهای و منطقی نیز نداشته- این توهم را برایشان ایجاد کرده است که شهروندان کشور بالاتر، مهم‌تر و بهتر هستند و حضورشان در سطوح بالای اداره کشور حیاتی است. گویی که ملت و کشور به وجود ایشان وابسته است و فقدانشان ضایعه‌ای بزرگ بزرگ برای آینده وطن به شمار می‌رود. البته طبیعی است که اگر کسی اینگونه درباره خود فکر کند، هیچگاه بابت چیزی عذری نخواهد خواست و مسئولیتی نخواهد پذیرفت.
این همان روحیه و وضعیتی است که ملت ایران امیدوارند که رئیس‌جمهور منتخب به مبارزه با آن برخواسته و برای نغییرش تلاش کند.
