بر اساس گمانه‌زنی‌ها، و همچنین اخبار واصله، بسیاری از نمایندگان مجلس، شاید با دلایل ظاهراً موجه، در تلاش هستند در دولت آینده جایی و منصبی برای خود باز کنند؛ در حالی که رهبر انقلاب، در همین خردادماه 1400، صراحتاً نمایندگان را از این پدیده نهی فرمودند.
در روزهای اخیر که کشور از مرحله‌ی انتخاب رئیس‌جمهور عبور کرده، بازار گمانه‌زنی‌های درست و نادرست، و جهت‌دار و با غرض و غیر آن، برای چینش کابینه‌ی بعدی، میان گروه‌های سیاسی به‌شدت داغ شده است. در میان افرادی که نامزد تصدی پست – از وزارت و معاونت رئیس‌جمهور و معاونت وزیر و مدیر کلی تا سطوح کارشناسی – در کابینه‌ی جدید هستند، بخصوص سه دسته به چشم می‌خورد:
• نامزدهای تأیید شده و تأیید نشده‌ی هم‌راستا و هم‌فکر با دولت منتخب، یا نمایندگان آنها
• افرادی که در دولت‌های قبلی، خاصه در دولت‌های نهم و دهم، صاحب‌منصب بوده‌اند، یا نمایندگان آنها
• نمایندگان مجلس شورای اسلامی، یا نمایندگان آنها
با توجه به شعار و نماد «تحول‌خواهی» دولت آیت‌الله رئیسی، از میان این سه گروه، دست‌چین کردن از میان دو گروه اول، علی‌القاعده باید به عملکرد تحول‌گرای افراد در مناصب قبلی متوقف و منوط باشد؛ که در بسیاری از موارد، اتفاقاً صبغه‌ی سیاسی افراد گمانه‌زنی‌شده بسیار پررنگ، و تحول‌خواهی آنان در سابقه‌شان غیرمندرج، و مایه‌ی بیم از عملکرد مثبت آنان در دوران حیاتی پیش رو است.
اما در مورد سوم (نمایندگان محترم مجلس، یا نمایندگان آنان)، این نوع از انتخاب دچار یک دسته اشکالات بزرگتر هم هست، تا آنجا که رهبر معظم انقلاب در ارتباط تصویری اخیرشان با وکلای مجلس، به مناسبت اولین سالگرد تشکیل مجلس انقلابی، در کنار نکات دیگرشان به این موضوع تأکید داشتند:
“یکی از آسیب‌ها ورود نمایندگان در مسائل اجرایی است… حالا یک وقت در مواردی یک حالت اضطراری ممکن است رخ بدهد که آن موارد استثنایی را من کاری ندارم، امّا به‌طور معمول نمایندگان محترم از این مسائل اجرایی باید کناره بگیرند. وارد شدن در این مسائل و با مسئول اجرایی در این زمینه گفتگو کردن و توافق کردن و امثال اینها خطراتی دارد؛ از این بایستی اجتناب بشود.”
بیان این نکته، در تاریخ ششم خردادماه هزار و چهارصد، یعنی زمانی که دولت مستقر رو به پایان است، و البته در مهمترین گردهم‌آیی سالانه‌ی مجلس در حضور رهبری، نکات مهم زیر را متذکر می‌شود:
• این تحذیر، خصوصاً ناظر به شرایط و زمان تشکیل و روی کار آمدن دولت آینده بیان شده است. چه اینکه در دولت مستعجل فعلی چنین انذاری، وجهی ندارد.
• یک دلیل مهم برای عدم ورود مجلس به چیدمان دولت بعدی، و «با مسئول اجرایی در این زمینه گفتگو کردن و توافق کردن و امثال اینها»، از این جهت که مجلس را وامدار دولت می‌کند و آن را از حیثیت و شأن نظارتی و مستقل خود تهی می‌کند، به بیان آقا «خطراتی دارد».
• دلیل مهم دیگر این است که دولت آینده نیز اگر با این شرایط تحت تأثیر چیدمان و توصیه‌ی بلاوجه اصحاب قدرت، و ازجمله مجلس، قرار بگیرد، آن دولت نیز از حیثیت و استقلال خود کوتاه آمده است.
دلایل حیثیتی فوق‌آمده شاید مهمترین محور و دالّ مرکزی این بیانات رهبر فرزانه‌ی انقلاب در آستانه‌ی تشکیل دولت تحول‌خواه آینده باشد. گرچه اشکالات متعدد دیگری نیز بر این دخالت‌های احتمالی وارد است؛ مانند تشکیل فرقه‌ها و کالت‌های قدرت، افزایش ضریب لابی‌گری سیاسی در مناسبات، افزایش بده‌بستان‌های ناصواب، عدم گردش نخبگان، ایجاد بستر رانت و فساد، تهی شدن مجلس از افراد قدرتمند و الخ.
با توجه به نکات بالا، اگر با همین قوت گمانه‌ها، اختلال فوق رخ دهد، تا حد زیادی از همین حالا می‌توان اطمینان داشت که دولت آینده، «تحول‌خواهی» را فرو نهد و بازی برده را ببازد. بنابراین با توجه به هوشمندی و سلامت رئیس‌جمهور منتخب، به نظر می‌رسد جلوگیری از این پدیده‌ی «نادرست اما بسیار معمول و بسیار محتمل»، ضروری باشد.