بعد از گذشت حدود یک ماه از افتتاح خط تولید «انبوه» واکسن روسی کرونا توسط وزیر بهداشت، علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت و سخنگوی ستاد ملی کرونا در گفتگویی اعلام کرد که این خط به درد ایران نمی‌خورد.
روز پنجم تیرماه امسال وزیر بهداشت و درمان و سفیر ایران در مسکو از خط تولید انبوه واکسن اسپوتنیک روسی را در شرکت اکتوورکو افتتاح کردند و قول دادند که با افتتاح این خط تولید میلیون‌ها دوز واکسن اسپوتنیک در اختیار مردم قرار گیرد.
اما روزها از پی هم گذشتند و خبری از واکسن‌ها تولید شده شرکت اکتوورکو نشد. تا اینکه روزنامه‌ی سازندگی در گزارشی که روز نهم تیرماه منتشر کرد خبر داد که شرکت گامالیای روسی هنوز مجوز تولید انبوه این واکسن را صادر نکرده است و این هیاهوی رسانه‌ای آقای وزیر برای چند دوز آزمایشی بوده است.
بعد از گذشت حدود یک ماه از افتتاح خط تولید «انبوه» واکسن روسی توسط وزیر بهداشت، علیرضا رئیسی معاون وزیر بهداشت و سخنگوی ستاد ملی کرونا در گفتگویی اعلام کرد که این خط به درد ایران نمی‌خورد. رییسی گفت:«در ارتباط با عقد قرارداد با روسیه روی 60 میلیون دوز اسپوتنیک، از مدتها پیش می دانستیم ماهانه 5 میلیون دوز تولید می کند. خط‌های مختلف را تحت لیسانس خود به کشورهای دیگر داده است. خطی هم به ما داده که به درد ما نمی خورد. برای همین برای این خط تولید ما حساب باز نکرده‌ایم.»
رمزگشایی از یک ادعا دربار تولید واکسن اسپوتنیک
در آغاز چنین گمان می‌رفت که با توجه به اینکه هنوز تاییدیه‌ی تولید انبوه واکسن اسپوتنیک از سوی شرکت گامالیا صادر نشده است، حرف‌های رئیسی به معنای وجود مشکلات فنی و تکنیکی در خط تولید است. اما به نظر می‌رسد مشکلات فقط فنی نیست.
برای رمزگشایی بهتر از حرف‌های رئیسی باید نگاهی بیاندازیم به سخنانی که در جلسه‌ی کمیته‌ی داروی کمیسیون بهداشت مجلس با شرکت‌ها و موسسات دخیل در مسئله‌ی واکسن. این نشست یک هفته پیش از سخنان رئیسی برگزار شد و در آن علی نراقی رئیس هیات مدیره‌ی شرکت داروسازی اکتوورکو به نمایندگی از این شرکت حضور داشت و سخنان جالبی زد. او گفت:«نخستین شرکت در خاورمیانه هستیم که توانستیم مقدمات تولید اسپوتنیک را به سرانجام برسانیم و آزمایش ها را در ایران انجام دادیم و موفقیت آمیز بوده، پیش بینی می شود که آزمایشگاه طی 3 تا 4 هفته آینده جواب نهایی اسپوتنیک را به ما بدهند، تحریم ها ناجوانمردانه ای را پشت سر گذاشتیم و قرار است مواد اولیه موردنیاز 20 میلیون دوز واکسن هفته آینده وارد کشور شود البته سازمان غذا و دارو باید به ما ارز بدهد و در غیر این صورت نمی توانیم آن ها را ترخیص کنیم.»
خرید واکسن از روسیه به لحاظ منطقی از دو حال خارج نیست. یا ایران واکسن خریده است و یا قرار داد تولید واکسن مشترک بسته است و قرار است مواد اولیه را بخرد و خودش واکسن را تولید کند. بر اساس آنچه که کاظم جلالی روز 26 فروردین در گفتگو با خبرگزاری جمهوری اسلامی اعلام کرده است، ایران قرارداد 60 میلیون دوز واکسن اسپوتنیک با روسیه بسته است.
پس ایران خود واکسن‌ها را خریده است و نه مواد اولیه‌ی آن را. در این صورت صحبت‌های رئیسی به این معنی است که شرکت اکتوورکو مالک واکسن‌هایی که تولید می‌کند نیست و نمی‌تواند آن‌ها را به وزارت بهداشت بفروشد چراکه طبق قرارداد وزارت بهداشت با شرکت روسی، آن شرکت متعهد شده است که 60 میلیون دوز واکسن تحویل ایران بدهد و این شرکت این کار را با عقد قرارداد خط تولید آن در ایران با شرکت اکتوورکو انجام داده است.
در این صورت سخنان علی نراقی در کمیسیون بهداشت مجلس و گلایه‌ی آن از دولت درباره عدم تخصیص ارز برای تهیه‌ی مواد اولیه‌ی واکسن به این معنی است که شرکت اکتوورکو هم می‌خواهد پول مواد اولیه را بگیرد و هم پول محصول نهایی را و انتظار دارد دولت پول مواد اولیه‌ی واکسنی را که قبلا قرارداد خرید آن را امضا کرده، بپردازد.
تفاوت قیمت واکسن اسپوتنیک تولید اکتوورکو با واکسن اسپوتنیک در بازار جهانی
در حال حاضر قیمت واکسن اسپوتنیک در بازارهای جهانی برای هر دوز حدود 10 دلار است، بنابر این در صورتی که تعداد 60 میلیون دوز واکسن اعلامی از سوی سفیر ایران درست باشد، مبلغ قرار داد با شرکت روسی در حدود 600 میلیون دلار است.
حالا فرض کنید اگر قرار باشد وزارت بهداشت 600 میلیون دلار بابت واکسن بدهد و در خوشبینانه‌ترین حالت 50 درصد این مبلغ را برای خرید مواد اولیه بدهد، واکسن روسی 900 میلیون دلار برای ایران تمام می‌شود که بسیار گران‌تر از واکسن‌های موجود جهانی است.
این مسئله با توجه به ابهام‌ها و حاشیه‌هایی که شرکت اکتوورکو در زمینه مسائل ارزی در سال‌های گذشته داشته است، ضرورت نظارت دقیق مجلس و قوه‌ی قضائیه را در مسئله‌ی واکسن که مهمترین مسئله‌ی حال حاضر کشور است دو چندان می‌کند.
منبع: اقتصادنیوز