نرخ بیکاری در گیلان با وجودظرفیت‌های کشاورزی، صنعت، گردشگری،به ویژه دریا و همسایگی با کشورهای حاشیه خزر غصه ای است که سال ها بر دل مردمان این دیار نشسته و حال چشم امیدشان به دولت سیزدهم است.
کلاف پرگره مشکلات استان گیلان سالهاست که زندگی اهالی را در برگرفته است. بیکاری، زمین خواری، کوه خواری، تغییر کاربری اراضی، مشکلات متعدد کشاورزان، بی سروسامانی گردشگری، مشکلات صید و صیادی، تنها برخی از گرفتاری‌های این استان است.
و در این میان، تاخت افسار گسیخته بیکاری در این استان پذیرفتنی نیست.
متأسفانه طی چند سال اخیر حل رفع مشکل بیکاری تنها به برگزاری جلسات از سوی مسئولان و ارائه طرح‌ها و وعده‌های بی اساس محدود شده است این روند، مردم را خسته کرده است.
واقعیت این است که هم زمان با آغاز به کار هر دولت، شمعی از امید در دل مردم برافروخته می‌شود و با خود می‌گویند، شاید این بار از سنگینی رنج بیکاری کاسته شود.
و اما اکنون که زمان آغاز به کار دولت سیزدهم است و مردم انتظار دارند این دولت نگاه ویژه ای به اقتصاد، سختی معیشت مردم و بیکاری داشته باشد. البته لازم به ذکر است که کاهش بیکاری در گیلان با توجه به ظرفیت‌های ارزشمندی چون موقعیت ویژه جغرافیایی، کشاورزی، شیلات، گردشگری و منطقه آزاد نباید هدف دور از دسترسی باشد، بنابراین انتظار می‌رود که آغاز دولت سیزدهم زمانی برای همت و عزم جدی مسئولان استان و کشور در راستای کاستن از بار سنگین بیکاری در گیلان باشد.
فقر مدیریتی دلیل عدم توسعه و مشکلات فراوان گیلان از دیدگاه رئیس دولت سیزدهم
حجت الاسلام سید ابراهیم رئیسی در سخنان تبلیغاتی خود با مردم استان گیلان با بیان اینکه فقر فراوان در همه بخش‌ها اعم از سیاسی، اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی استان زیر پوشش سبز آن پنهان شده است، افزود: باید برای بهره گیری از این ظرفیت‌ها برنامه ریزی شود که دولت ما با شناسایی این ظرفیت‌ها برای توسعه استان برنامه ریزی کرده است.
وی با اشاره به اینکه، گیلان با فقر مدیریتی مواجه است، ادامه داد: باید با مدیریت و کار جهادی از ظرفیت‌ها برای ایجاد اشتغال، احیای دوباره کارخانجات و تولید و توسعه و تقویت اقتصاد دریایی استفاده کنیم.باید با مدیریت و کار جهادی از ظرفیت‌ها برای ایجاد اشتغال، احیای دوباره کارخانجات و تولید و توسعه و تقویت اقتصاد دریایی استفاده کنیم
رئیسی با تأکید بر لزوم انجام اقدامات جهادی برای احیای کارخانجات تعطیل شده گیلان، اضافه کرد: دیدن تصرف واحدهای تولیدی و صنعتی و همچنین زمین، دریا، تالاب و کوه در استان گیلان بسیار رنج آور است و برخورد با این بخش‌ها از دغدغه‌ها و مطالبات مهم مردم این استان است.
وی با اشاره به اینکه وظیفه دولت برخورد با علت‌ها و ساماندهی آنها است، تأکید کرد: وجود این میزان بیکاری در استان گیلان با توجه به ظرفیت‌های آنها قابل قبول نبوده و همخوانی ندارد، باید با برنامه و کار جهادی موضوع به صورت جدی پیگیری و مسیر توسعه در استان گیلان طی شود.
قطعاً مرور این گفتگو نشان می‌دهد که رئیس دولت سیزدهم مشکلات استان گیلان به ویژه در حوزه بیکاری را می‌داند و حالا باید با انتخاب مدیران متخصص و جهادی در رأس وزارتخانه‌ها و سپس ادارات تابعه در استان‌ها، برای رفع این مشکلات گام‌های عملی بردارد.
اشتغال، موضوعی فرا دستگاهی است
وقتی سخن از اشتغال به میان می‌آید، پیش از همه نگاه‌ها متوجه متولیان مستقیم این امر می‌شود. مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان گیلان در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار کرد: اشتغال موضوعی چند بعدی و فرا دستگاهی است که تحقق آن نیازمند کارکرد صحیح مجموعه‌ای از عوامل و متغیرها است.
عباس علیزاده افزود: با توجه به ظرفیت‌ها و قابلیت‌های چشمگیر استان، طبیعی است که جایگاه فعلی استان، مطلوب و ایده‌آل در همه حوزه‌ها، از جمله وضعیت اشتغال نیست.
وی با بیان اینکه اداره کل تعاون گیلان تلاش کرده تا در حوزه‌های مرتبط، نقش یک نهاد کنشگر و فعال را در عرصه ایجاد اشتغال بازی کند، افزود: در همین راستا رصد اشتغال ایجاد شده از طرف دستگاه‌های اجرایی، اعطای تسهیلات به واحدهای آسیب‌دیده از کرونا، شناسایی زنجیره‌های ارزش و تلاش برای هدایت منابع و تسهیلات اعتباری در مسیر صحیح و برخورد با واحدهایی که به تعهدات خود عمل نکرده‌اند، اقداماتی است که باید انجام شود.
علیزاده ادامه داد: بر اساس ارزیابی معاونت توسعه کارآفرینی و اشتغال وزارت تعاون در سال گذشته گیلان، چهارمین استان در خصوص جذب تسهیلات اعتباری، نظارت بر طرح‌های اجرایی و اجرای برنامه‌های فعال بازار کار در کشور بوده است.
وی اضافه کرد: بنا بر گزارش مرکز آمار کشور، نرخ شاخص بیکاری جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر استان گیلان در سال گذشته ۹.۶ درصد بوده و در رتبه‌بندی استان‌های کشور از لحاظ نرخ پایین بیکاری، استان گیلان، استان چهاردهم کشور محسوب می‌شود.
مدیر کل تعاون گیلان با بیان اینکه در سال ۹۸ نرخ بیکاری در این استان ۱۰.۳ اعلام شده است، گفت: با توجه به این آمار می‌توانیم بیان کنیم نرخ بیکاری گیلان در سال گذشته در مقایسه با سال قبل تر هفت دهم درصد کاهش یافته است.
ضرورت ایجاد همگرایی
ایجاد اشتغال نیازمند تعامل و همکاری بین ادارات و نهادهای ذی‌ربط است. «غلامرضا خانکشی‌پور» محقق و کارشناس علوم اقتصاد در این ارتباط گفت: گیلان از استان‌های دارای بیشترین آمار بیکاری است و بخشی از این مشکل متوجه نگرشی بوده که از قبل وجود داشته و بر اساس آن بار سنگین تأمین اشتغال به کشاورزی محول شده است.
وی با بیان اینکه روش‌های انجام کار مسئولیت پذیرانه نبوده است، گفت: باید توجه داشت که تأمین اشتغال، موضوعی چند دستگاهی است و با ورود یک مدیر کل یا نهاد خاص به این مسئله محقق نمی‌شود.
محقق و کارشناس علوم اقتصاد با اشاره به اینکه بخشی از تأمین اشتغال باید از طریق شکل گیری تعاونی‌ها صورت بگیرد که مربوط به اداره کل تعاون است، افزود: بخش دیگر نیز در حوزه کشاورزی بوده که وابسته به نوع حمایت‌ها و طرح‌هایی است که از طریق جهاد کشاورزی به انجام می‌رسد.
وی با بیان اینکه وزارت صمت نیز در تأمین اشتغال دخالت دارد، اضافه کرد: نوع عملکرد بانک‌ها در حوزه تأمین سرمایه برای ایجاد اشتغال هم در این عرصه دخیل است. بنابراین وقتی دستگاه‌های مختلف درگیر یک مبحث می‌شوند، مقام بالاتر مثلاً فرماندار در سطح شهرستان، استاندار در سطح استان و رئیس جمهور و یا معاون اول در سطح کشور باید به ایجاد همگرایی پرداخته و این مسئولیت را بپذیرد که در اجرای پروژه‌ها بین دستگاه‌ها وحدت و هم افزایی ایجاد کند و در مواجهه با کم‌کاری‌ها برخورد مناسب داشته باشد.
ضعف در تعامل دستگاه‌ها
خانکشی پور با بیان اینکه آنچه تا کنون در حوزه عملکرد مشترک دستگاه‌های مختلف دیده‌ایم، بسیار ضعیف بوده است، گفت: سالهاست با آمارهایی مواجه هستیم که از سوی چند دستگاه به صورت متفاوت اعلام می‌شود، ولی اقدامی برای یکدست کردن آمارها صورت نگرفته است.
وی با اشاره به اینکه این مشکل در زمینه‌های مختلف وجود دارد و طبیعتاً آثارش در موضوع اشتغال هم دیده می‌شود، افزود: به عنوان مثال، مدت ۴۰ سال است که در مورد میزان مصرف برنج در کشور بین دو سازمان صمت و جهاد کشاورزی اختلاف نظر وجود دارد. در حالی که برای گیلان که از تولید کنندگان این محصول است اهمیت دارد که میزان صحیح مصرف برنج مشخص باشد و متناسب با آن برآورد میزان تولید و واردات انجام شود.
محقق و کارشناس علوم اقتصاد با بیان اینکه در نرخ تورم اعلام شده از سوی بانک مرکزی و مرکز آمار سازمان برنامه و بودجه اختلاف وجود دارد که باید به آن پرداخته شود، ادامه داد: بانک مرکزی نرخ تورم بالاتری نسبت به نرخ تورم مرکز آمار اعلام می‌کند. بنابراین لازم است که این مسئله توسط مقامات بالاتر مورد رسیدگی قرار گرفته تا تصمیم گیری ها بر اساس دیدگاه کارشناسی به درستی انجام شود.
اهیمت بهره مندی از حضور نخبگان و توجه به آموزش
وی با اشاره به اینکه مدیران باید مشورت پذیر باشند و از دیدگاه نخبگان، کارشناسان و مطالعات دانشگاهی استفاده کنند تا انجام کارهای مهم در کشور تحقق یابد، اظهار کرد: نباید فراموش کرد تغییر در سیاست‌گذاری و راهبرد باید رخ دهد.
خانکشی پور با بیان اینکه وقتی ما از کشاورزی استان اشتغالزایی، کاهش هزینه تولید و افزایش عملکرد را با هم می‌خواهیم، انجام کار را دشوار می‌کنیم، ادامه داد: در این زمینه کمبود و ضعف سایر دستگاه‌ها را کشاورزی نحیف ما نمی‌تواند به دلیل سختی معیشت روستاییان تحمل کند.
وی با تأکید بر اینکه در این راستا صنعت، گردشگری و خدمات باید نیروی کار مازاد روستایی را جذب کنند، اضافه کرد: باید به این مرحله برسیم که گیلان اگر چه کشاورزی است اما باید تولید ارزان و با کیفیت بالا انجام دهد. بنابراین مدیر کشاورزی در استان باید مطالبه گر این اقدام باشد.
محقق و کارشناس علوم اقتصاد در ادامه بر اهمیت آموزش تاکید و اظهار کرد: به نظر می‌رسد آموزش‌های فراگیر می‌تواند حداقل‌ها را به حداکثرها نزدیک کند.
وی با بیان اینکه به عنوان مثال برخی کشاورزان در حوزه کشت برنج هاشمی، دارای عملکرد بالای ۵ تن در واحد سطح هستند اما عملکرد برخی کشاورزان زیر ۲ تن است، ادامه داد: باید توجه داشته باشیم که بخش عمده فاصله بین این دو عدد را آموزش می‌تواند پر کند.
خانکشی پور تصریح کرد: همچنین کارآیی بخش خصوصی نیازمند نگاه حمایتی دولت است و بخش عمده این حمایت به آموزش و رشد توانمندی بخش خصوصی در مدیریت، مباحث فنی و گردش سرمایه کار بر می‌گردد.
وی اضافه کرد: امیدواریم مدیرانی برای وزارتخانه‌ها به ویژه تعاون، کار و رفاه اجتماعی انتخاب شوند که ما تنها شاهد تغییر چهره نباشیم بلکه نگرش، باورها، روش‌ها و افزایش همکاری و هم افزایی نیز تغییر کند.
این مباحث نشان می‌دهد وزرای صمت، جهاد کشاورزی، گردشگری به ویژه تعاون، کار و رفاه اجتماعی در تیررس مطالبات مردم دیار میرزا برای حل مشکلات و ایجاد افق‌های روشن، هم گرایی و هم افزایی بین دستگاهی و رونق و توسعه هر چه بیشتر این بخش‌ها در استان هستند.
به طور حتم اگر چرخ تولید در واحدی تولیدی و صنعتی بچرخد و هزینه‌های کشاورزان کاهش و درآمد آنها افزایش یابد و طرح‌های خوب و اشتغالزا در حوزه گردشگری اجرا شود دیگر هیچ کشاورزی برای تأمین معاش خود زمین‌های کشاورزی را به مهاجران نفروخته و روستاییان نیز به فکر مهاجرت از محل زندگی خود نخواهند افتاد.
مردم گیلان اگرچه از مشکلات متعدد و طولانی خسته هستند، اما هنوز امید دارند که با روی کارآمدن نیروهای کارآمد، مشکلات مرتفع شود.