در روزهای اخیر با توجه به افزایش تشرف زوار خارجی به عراق، دولت این کشور برای نظام‌مند کردن ورود زوار، صدور ویزا در فرودگاه را لغو کرد و همین امر موجب معطلی و سردرگمی زائران ایرانیِ همراه با کاروان‌های غیرمجاز شد.
در ماه‌های اخیر که اعزام‌های غیرمجاز به عتبات بیش از گذشته رونق پیدا کرده و بسیاری از مشتاقان زیارت سیدالشهدا (ع) با توجه به نبود کاروان‌های رسمی، با کاروان‌های غیرمجاز همراه می‌شوند، روزانه بیش از ۵۰۰ نفر به صورت هوایی به عراق سفر می‌کنند.
اعزام با کاروان‌های غیرمجاز به طوری است که افراد نیازی به اخذ ویزای اولیه ندارند و پس از خرید بلیت از سوی یکی از شرکت‌های هواپیمایی عراقی، در فرودگاه ویزا می‌گیرند. البته این امر موجب افزایش ورود زوار به عراق به ویژه در ماه محرم شده است.
بر همین اساس، مسؤولان دولت عراق به منظور جلوگیری از ورود بدون ضابطه زائران به این کشور، بخشنامه‌ای صادر کرده که در این بخشنامه تأکید داشته ورود گروه‌های زیارتی و سیاحتی باید زیرمجموعه وزارت فرهنگ‌عراق و از سوی شرکت‌های گردشگری مجاز صورت گیرد. چرا که دولت عراق از ابتدای شیوع کرونا مرزهای خود را بسته و هیچ ویزای خارجی صادر نکرد.
صدور ویزای عراق در فرودگاه ممنوع شد+سند
بخشنامه دولت عراق که در هفته‌های گذشته ابلاغ شده بود، از روز گذشته اجرایی و موجب شد برخی از زائران ایرانی که بدون ویزا با کاروان‌های غیرمجاز همراه شده بودند، در فرودگاه بغداد معطل شوند؛ چرا که بر اساس بخشنامه دولت عراق از عصر روز گذشته در فرودگاه امکان صدور ویزا وجود ندارد.
این امر موجب شد بیش از ۱۴۰ زائر ایرانی که به صورت هوایی و به امید دریافت ویزای عراق در فرودگاه بغداد به این کشور سفر کرده بودند، بلاتکلیف و معطل شوند؛ تا جایی که مسعودی، یکی از افرادی که با کاروان غیرمجاز عتبات همراه شده و عصر روز گذشته در فرودگاه بغداد اجازه خروج از فرودگاه را به آنها ندادند، می‌گوید: قرار بود برای ما در فرودگاه بغداد ویزا صادر شود و مدیر کاروان هم ما را راهی کرد و اطمینان داد که در فرودگاه فردی دنبال ما می‌آید و ویزا صادر شده و می‌توانیم به سفرمان ادامه دهیم. اما وقتی وارد فرودگاه شدیم، چون ویزا نداشتیم و کسی هم منتظر ما نبود تا این امر را پیگیری کند، پلیس فرودگاه ما را به سمت اتاقی راهنمایی کرد تا وضعیت را روشن کند.
وی با بیان اینکه پس از ساعت‌ها انتظار مسؤولان فرودگاه از صادر نشدن ویزا خبر داده و از ما خواستند به کشور بازگردیم، می‌افزاید: چند نفر از ما با اولین پرواز به ایران بازگشتیم، اما هیچ کس پاسخگوی هزینه‌ای که دادیم نیست و بلیت پرواز به ایران نیز خودمان تهیه کردیم. این امر در حالی است که مسوول کاروان ۱۲ میلیون تومان از ما گرفته بود تا سفر ۷ روزه به عتبات داشته باشیم. البته برخی دیگر از اعضای کاروان در فرودگاه ماندند و وضعیت آنها مشخص نیست.
در ماه‌های اخیر یکی از شرکت‌های هواپیمایی عراق با هماهنگی قبلی، زائران را بدون ویزا پذیرش کرده و به عراق منتقل می‌کرد که این بار هم زائران به امید گرفتن ویزا در فرودگاه بغداد، با یکی از شرکت‌های هواپیمایی عراقی وارد این کشور شدند که مسؤولان فرودگاه بغداد از لغو صدور ویزا در فرودگاه خبر دادند.
این امر در حالی است که سازمان حج و زیارت و‌مسؤولان اعزام عتبات همواره به عاشقان حسینی تأکید می‌کنند که به هیچ‌عنوان با کاروان‌های غیرمجاز همراه نشوند و منتظر برقراری سفرهای رسمی به عتبات باشند.
با این وجود، در ایام کرونا که سفر به عتبات از سوی ستاد کرونا ممنوع بود، بسیاری از کاروان‌های غیرمجاز با توجه ارتباطی که با عتبه‌های مقدسه عراق داشتند، ویزای غیرزیارتی گرفته و اقدام به اعزام زوار می‌کردند یا حتی پس از تهیه بلیت از چنین شرکت‌های هواپیمایی که به برخی اشخاص داده می‌شد، کاروان راه می‌انداختند. این امر در حالی است که سازمان حج و زیارت که متولی اعزام رسمی عاشقان حسینی به عتبات است، از اسفند ۹۸ هیچ زائری اعزام نکرده است.
با توجه به تصمیم جدید دولت عراق، دیگر همه افراد قبل از اعزام باید ویزا داشته باشند و زیرنظر دولت عراق به این کشور سفر کنند. این تصمیم گرچه مشکلاتی را برای زوار به همراه داشته، اما از نقاط مثبت چنین تصمیمی، می‌تواند کاهش یا حتی حذف کاروان‌های غیرمجاز به عتبات باشد. چرا که در ایام کرونا کاروان‌های غیرمجاز بسیاری در کشور جولان می‌دادند و کسی هم مسؤولیت جلوگیری از چنین اعزام‌هایی را قبول نمی‌‌کرد. اما اکنون خود عراق مانع ورود چنین افرادی به عتبات می‌شود. علاوه بر این، برخی از افراد سودجو با هزینه‌های بالا افراد را حتی بدون رعایت نکات بهداشتی به عراق اعزام می‌کردند.
پیشنهاد برگزاری محدود و یا تعویق راهپیمایی اربعین تا یکسال دیگر
البته این تصمیم دولت عراق آن هم در آستانه اربعین جای تأمل دارد؛ چرا که بر اساس تفاهم دولت ایران و عراق همانطور که دبیر کمیته فرهنگی اربعین هم گفته بود، ویزا حذف می‌شود و در صورت موافقت عراق با پذیرش زوار خارجی همچون ایرانیان، نیازی به اخذ ویزا نیست. اکنون با توجه به ابلاغیه جدید دولت عراق، باید برای تعیین تکلیف اربعین، منتظر تصمیم دولت و نحوه پذیرش زوار خارجی از سوی این کشور باشیم.
رییس گروه واکنش سریع کرونا با تاکید بر لزوم تصمیم‌گیری‌های استانی برای مهار بیماری، درباره برگزاری مراسم راهپیمایی اربعین، گفت: هم پوشش واکسیناسیون کشور ما و هم عراق با میانگین جهانی فاصله دارد و قطعا به عنوان کسی که در حوزه سلامت کار می‌کنم بهتر است امسال مراسم راهپیمایی اربعین را یا بسیار محدود کرده و یا یک سال دیگر به تعویق بیندازیم.
دکتر حمید سوری درباره عواملی که سبب موفقیت در کنترل کرونا در استان سیستان و بلوچستان شد، گفت: عوامل متعددی در این موفقیت نقش داشتند. حضور مستمر در استان، اصلاح دستورالعمل‌های بهداشتی بر پایه شرایط بومی استان، همکاری بین بخشی خوب و مشارکت همه بخش‌ها، استفاده از نیروهای کمکی بسیج، سپاه، ارتش و نیروهای مردم‌نهاد، تقویت بیماریابی فعال، کنترل ترددها بویژه ترددهای مرزی، واکسیناسیون حداکثری، فرهنگسازی و آموزش مردم با همکاری پیشوایان دینی اهل تشیع و سنت، ایجاد قرارگاه عملیاتی با مشارکت دانشگاه‌های علوم پزشکی، رصد و رهگیری کلیه افراد مبتلا، سطح بندی بیماران بستری برای کاهش بار بیمارستان‌ها و … سبب موفقیت عملکرد در استان سیستان و بلوچستان شد.
وی افزود: نظارت، پایش و ارزشیابی روزمره مداخلات نیز کمک شایانی به ما کرد و سبب اقدامات همگن ما و دستگاه‌ها بود. با این اقدامات گردش ویروس در بین جمعیت کاهش یافت. نسبت مثبت‌ها به کل تست‌های اخذ شده حدود ۵۵ درصد بود و این عدد به زیر ۱۵ درصد رسید زیرا سعی کرده بودیم جلوتر از ویروس حرکت کنیم تا بتوانیم با افزایش تست‌ها موارد مبتلا را سریع‌تر شناسایی کرده و تحت کنترل قرار دهیم. از طرفی برای مناطق محروم و حاشیه شهرها اکیپ‌های سیار تشکیل شد.
سوری در پاسخ به این سوال که آیا تکرار تجربه موفق سیستان و بلوچستان در سایر استانهای کشور امکان پذیر است یا خیر؟، اظهار کرد: قطعا این امکان وجود دارد. یکی از مولفه‌های مسبب موفقیت در اجرای برنامه‌ها، اصلاحاتی بود که در فرایندهای لازم توسط نماینده تام‌الاختیار وزیر بهداشت صورت می‌گرفت و این تغییرات متناسب با شرایط محیطی سبب موفقیت حداکثری شد. اگر این امکان در سایر استان‌ها فراهم شود که متناسب با شرایط بومی آن استان تصمیم بگیریم، قطعا موفق‌تر خواهیم بود.
وی در ادامه تاکید کرد: باور من این است که دیگر دوره اینکه در اتاق‌های در بسته بنشینیم و برای اقصی نقاط کشور تصمیم‌گیری کنیم گذشته است بخصوص که کشور ما از تنوع بالای اقلیمی، جمعیتی و فرهنگی برخوردار است و الگوهای اپیدمی در هر نقطه از کشور متفاوت است و الگوی یکسانی وجود ندارد. لازم است با رعایت اصول کلی کنترل اپیدمی به تصمیمات محلی فکر و عمل کنیم و این موضوع مستلزم آن است که استان‌ها اختیار بیشتری برای تصمیم‌گیری پیرامون شرایط اپیدمی داشته باشند.
وی افزود: به جای اینکه واکسیناسیون را بر جمعیت‌های بیشتر متمرکز کنیم، بهتر است بر گروه‌های پرخطر و گروه‌هایی که بیشترین سهم را در ابتلا، بستری و مرگ و میر دارند متمرکز کنیم. این افراد الزاما در همه نقاط کشور یکسان نیستند پس باید ارزیابی خطر صورت گیرد و متناسب با ارزیابی خطر برای موارد مذکور گروه‌ها را در اولویت قرار دهیم و سعی کنیم پوشش واکسیناسیون در این گروه‌ها به ۱۰۰ درصد نزدیک شود.
وی درباره پیک پنجم کرونا، تصریح کرد: تا دو دوره از بیماری نگذرد و شاهد کاهش موارد در این دو دوره نباشیم، نمی‌توانیم قضاوت کنیم. اکنون نشانه‌هایی از اینکه پیک پنجم روند کاهش پیدا کرده وجود دارد اما قضاوت فعلا زود است. از طرفی بروز پیک ششم هم بستگی به رفتارها، برنامه‌ها و سیاست‌های ما دارد. اگر بخواهیم تسلیم بیماری باشیم پیک ششم، هفتم و… هم بروز پیدا می‌کند ولی همانطور که در پیک سوم و چهارم تجربه کردیم طبیعتا می‌توانیم میان پیک‌ها فاصله بیندازیم تا ارتفاع پیک‌ها و تکرار آنها به حداقل برسد.
این اپیدمیولوژیست درباره برپایی راهپیمایی اربعین، بیان کرد: بیماری نتیجه مواجه افراد با عوامل بیماری‌زا و ویروس است، هرچقدر تراکم و فراوانی مواجهه بیشتر و کنترل کمتر باشد، احتمال اینکه بیماری و اپیدمی گسترش یابد بیشتر خواهد بود به همین منظور لازم است که معادله منطقی بین خطر و سودی که قرار است ببریم را درنظر بگیریم. اگر خطری که متوجه ما می‌شود، بیشتر از بهره‌ای باشد که قرار است ببریم، قطعا آن اقدام باید محدود یا متوقف شود. باید ارزیابی خطر صورت گیرد تا اگر خطری مردم را تهدید می‌کند آن اقدام کنترل شود. هم پوشش واکسیناسیون کشور ما و هم عراق با میانگین جهانی فاصله دارد و قطعا به عنوان کسی که در حوزه سلامت کار می‌کنم، معتقدم بهتر است امسال مراسم راهپیمایی اربعین را یا بسیار محدود کرده و یا یک سال دیگر به تعویق بیندازیم تا نظارت بیشتری بر اپیدمی داشته باشیم.
او با تاکید بر اینکه ویروس کرونا مرتبا در حال جهش است، اظهار کرد: موتاسیون‌ها و جهش‌های ویروس هرگز متوقف نمی‌شود ولی این جهش‌ها خیلی بر الگوی اپیدمی تاثیر ندارد. آنچه که مسلم بوده و می‌دانیم، این است که یکی از پرخطرترین جهش‌ها، جهش دلتاست ولی پاسخ جوامع به واریانت‌ها متفاوت است.
مقررات عراق برای ورود و خروج از این کشور
سازمان گردشگری عراق تنها مرجع قانونی برای ورود و خروج زائران و گردشگران به این کشور شناخته شد.
به گزارش خبرگزاری رسمی عراق (واع)، دفتر نخست‌وزیری عراق با ارسال بخشنامه‌ای به وزارت کشور این کشور، تنها مرجع ذی‌صلاح را که عهده‌دار مسؤولیت ورود و خروج زائران و گردشگران خارجی به عراق است سازمان گردشگری این کشور اعلام کرد.
بر اساس این بخشنامه، درخواست ورود گروه‌های زیارتی و سیاحتی تنها به سازمان گردشگری زیرمجموعه وزارت فرهنگ عراق محول شده و فقط شرکت‌های گردشگری مجاز و مورد تایید این سازمان می‌توانند برای ورود و خروج گروه‌های گردشگری و زیارتی اقدام کنند.
همچنین در این بخشنامه آمده است، این تصمیم برای جلوگیری از ورود بی‌ضابطه زائران به عراق و رونق بخش اقتصادی و گردشگری در این کشور اتخاذ شده است.
عراق همزمان با دهه نخست محرم نیز بخشنامه دیگری را صادر کرده و از شرکت‌های هواپیمایی خواسته بود زائران را بدون ویزای معتبر و به این انگیزه که در فرودگاه و مرزهای ورودی ویزا دریافت خواهند کرد، جابه‌جا نکنند.
مقامات ایران از مدت‌ها پیش رایزنی‌هایی را با سازمان گردشگری و وزارت فرهنگ عراق برای دریافت مجوز ورود زائر به این کشور آغاز کرده‌اند. در آخرین دیدار نیز پروتکل‌های پیشنهادی برای سفر زائران ایرانی به وزیر فرهنگ و سیاحت عراق تحویل داده شد و در سطح وزارت امور خارجه ایران و نخست‌وزیری عراق هم درباره ازسرگیری سفرهای زیارتی همزمان با مناسبت اربعین مذاکراتی صورت گرفته است.
به تازگی نیز یک خبرگزاری عراق مدعی شده که دولت این کشور برای سفر پنج‌هزار زائر در اربعین به هر کشور مجوز می‌دهد، هرچند که مسؤولان ستاد اربعین در ایران گفته‌اند عراق هنوز جزئیات اعزام‌های اربعین را به ایران اعلام نکرده است.
با وجود این تلاش‌ها و رایزنی‌ها برای ازسرگیری سفرهای زیارتی در اربعین، رییس گروه واکنش سریع کرونا پیشنهاد کرده که امسال مراسم پیاده‌روی اربعین یا بسیار محدود برگزار شود و یا یک سال دیگر به تعویق بیافتد. دکتر حمید سوری به ایسنا گفته که پوشش واکسیناسیون در ایران و عراق با میانگین جهانی فاصله دارد.