روند بیماری کرونا در کشور نزولی شده، اما مرگ‌های سه رقمی همچنان داغ بر دلمان می گذارد؛ موضوعی که وزارت بهداشتی‌ها علتش را ارتفاع بلند پیک پنجم می دانند.
کشورمان تاکنون چهار پیک سهمگین کرونا را گذرانده و حالا در گردنه گذر از پیک پنجم است. پیکی که با دلتا کرونا آغاز شد و از تمامی خیزهای کرونایی کشور قدرتمندتر بود. به طوری که به سرعت در کشور گسترش یافت، میزان همه‌گیری را افزایش داد، بیمارستان‌ها را پر و حتی با گذر از مرز ۷۰۰ مرگ روزانه، رکورد مرگ و میر کرونایی را پی در پی در کشور شکست.
خیزهای کرونا در کشور
باید توجه کرد که از اسفند ۱۳۹۸ تاکنون خیزهای مکرر کرونا را در کشور شاهد بودیم که هر یک از آنها ویژگی‌های خاص خود را داشته‌اند. موج اول را در هجمه اول ویروس به کشورمان از زمان تایید بیماری تا اواخر اسفند ماه ۹۸ شاهد بودیم. آن زمان به تدریج متوجه شدیم که با استفاده از ماسک و رعایت چند راهکار بهداشتی ساده می توانیم در برابر ویروس چینی بایستیم. پیکی که بالاخره با آموزش و رعایت پروتکل‌های بهداشتی کاهشی شد و این روند کاهشی تا اواخر اردیبهشت ماه ۹۹ ادامه داشت.
با آرام شدن اوضاع اما، همه گمان کردند که کرونا رخت بسته است؛ محدودیت‌ها برداشته شد، خیابان‌ها شلوغ شد و سفرها هم به راه. غافل از اینکه کرونا از همین عادی انگاری‌ها استفاده و در جان‌ها رخنه کرد. پیک دوم بیماری از اواسط خرداد ۱۳۹۹ آغاز شد، تخت‌های بیمارستانی به تدریج پر شدند، آمارها افزایش یافت و عمدتا شاهد افزایش ابتلاهای خانوادگی ناشی از افزایش رفت و آمدها بودیم.
پیک سوم کرونا با پاییز آمد؛ با شدت بیماری‌زایی و سرایت بیشتر. پیکی که منجر به از بین رفتن روزانه ۳۰۰ تا ۴۰۰ بیمار در کشور شد. طی پاییز و زمستان با تلاش کادر بهداشت و درمان کشور و البته رعایت پروتکل‌ها از سوی مردم موج سوم بیماری نیز به تدریج فرو نشست و وزیر وقت بهداشت در ۱۶ دی ماه ۱۳۹۹ از دو رقمی شدن مرگ‌های کرونایی در کشور خبر داد، اما این پایان ماجرا نبود؛ چراکه درست در همین روز وزیر وقت بهداشت ورود گونه انگلیسی کرونا به کشور را هم تایید کرد و نسبت به خطرات آن هشدار داد. ویروسی با قدرت سرایت و انتشار چند برابری نسبت به کرونای ووهان. بنابراین کرونا طغیان چهارمش را در کشور رقم زد.
موج چهارم کرونا از ابتدای شروعش طوفانی عمل کرد؛ به طوری که تنها طی چند روز تمام مراکز استان‌ها را قرمز و بیمارستان‌ها را از بیماران بدحال کرونایی مملو کرد.
با وجود گذشت چند هفته سخت و تلخ، پیک چهارم تاخت و تازش را ادامه داد و سر به نزول گذاشت؛ اما هنوز از شر مرگ‌های بیش از ۱۰۰ تایی آن آسوده نشده بودیم که کرونای هندی رخ نشان داد و کاهش توجه مردم به رعایت پروتکل‌های بهداشتی به عنوان بازوی آن عمل کرد و پیک پنجم مهمان شوم دیگری برای ایران شد؛ پیکی که هم از نظر قدرت سرایت و هم از لحاظ شدت بیماری بسیار سریع و شدید بود، بیمارستان‌ها، سردخانه‌ها و قبرستان‌ها را مملو از انسان‌های بی جان کرد و هنوز هم با وجود نزولی شدن روند بیماری در کشور، همچنان قدرتش را با مرگ‌های ۴۰۰ و ۵۰۰ تایی نشان می‌دهد.
سیر نزولی “دلتا” بدون کاهش چشمگیر مرگها
حالا به گفته وزارت بهداشتی‌ها، سیر نزولی بیماری در کشور آغاز شده است و شهرها یک به یک در صف خروج از وضعیت قرمز کرونایی قرار گرفته‌اند؛ به طوری که تعداد شهرهای قرمز به ۱۶۸ شهر قرمز کاهش یافته و تعداد شهرهای نارنجی ۲۰۹ شهر و شهرهای زرد ۷۱ است.
همچنین بر اساس اعلام وزارت بهداشت، در کشورمان از ۱۲ تا ۱۸ شهریور ماه مقارن با هفته ۸۱ اپیدمی، تعداد موارد مثبت شناسایی شده، ۱۵۶۰۷۹ مورد بوده است، همچنین تعداد موارد بستری جدید ۲۶۲۰۸ مورد بوده و متاسفانه طی این مدت در کشور ۳۹۳۷ نفر جان باخته‌اند. بر این اساس کاهش ۱۹ درصدی در تعداد بیماران مثبت سرپایی، کاهش ۱۵.۲ درصدی در تعداد بیماران بستری و کاهش ۷.۲ درصدی در تعداد بیماران فوت شده را در هفته اخیر نسبت به هفته ماقبل شاهد بوده‌ایم.
با این وجود باید پرسید که اولا چرا همچنان مرگ‌های کرونایی کاهش نیافته و با وجود گذشت بیش از دو ماه از تاخت و تاز پنجمین پیک کرونا در کشور، همچنان شاهد مرگ‌های ۵۰۰ تایی هستیم و در عین حال چرا هنوز میزان ابتلای روزانه اعداد و ارقام پنج رقمی به خود می‌بیند؟.
به هر حال باید توجه کرد که از ابتدای شیوع پیک پنجم در کشور، بارها و بارها از سوی متخصصین حوزه سلامت هشدار داده شد که قدرت سرایت ویروس دلتا چندین برابر بیش از کرونای ووهان است و قدرت بیماری‌زایی بالایی دارد. طبیعی است که وقتی میزان سرایت به شدت بالا رود، تعداد مبتلایان افزایش یافته و بیمارستان‌ها مملو می‌شوند. در نتیجه با توجه به محدودیت پرسنل و امکانات در بیمارستان‌ها نسبت به حجم بسیار زیاد بیمار، کیفیت ارائه خدمت و مراقبت کاهش یافته و در نتیجه ممکن است میزان مرگ بالا می‌رود.
در عین حال قدرت سرایت ویروس کرونا در این پیک به حدی بالا بود که بی سابقه خوانده شد و حتی هنوز با رسیدن به قله خود فاصله زیادی داشت که رکورد ابتلا و بستری در بیمارستان‌ها را شکست. به طوری که مسئولان بهداشت و درمان کشور چندین بار اعلام کردند که حتی در قله پیک‌های قبلی چنین حجم بالایی از ابتلا و بستری سابقه نداشته است. بنابراین میزان ابتلا و بستری در ابتدای پیک پنجم حتی از قله پیک‌های قبلی هم بیشتر بود. در نتیجه زمان بیشتری نیاز است که این پیک وحشی آرام بگیرد.
از سوی دیگر، اقدامات کنترلی چندانی هم در کشور برای مهار پیک پنجم اتفاق نیفتاد. تعطیلی‌های چندباره‌ای که در پایتخت و کشور اعمال شد، بیشتر تعطیلی اسمی و گویا تفریحی بود و اراده‌ای برای نظارت و جدیت بیشتر در اعمال تعطیلی‌های جدی و منع رفت و آمد، مسافرت و … وجود نداشت. بازارها و پاساژها باز و بساط دورهمی و سفر هم به راه بود؛ در کنار این موضوع کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی به زیر ۳۰ درصد، کاهش استفاده عمومی از ماسک و… نیز مزید بر علت شد و به عنوان بازوی کرونای دلتا، سونامی مرگی بی سابقه را در کشور رقم زد.
بنابراین با توجه به عدم اجرای تصمیمات و سیاست‌های مشخص، سریع و جدی، ویروس به صورت طبیعی در کشور پیش رفت و حالا هم به گفته متخصصان، ویروس خود با توجه به سیر طبیعی روندی نزولی را آغاز کرده است. با این حال وزارت بهداشتی‌ها می‌گویند که نباید انتظار کاهشی سریع را در مرگها داشته باشیم و اظهار امیدواری کردند که تا سه هفته دیگر مرگها کاهش یابند، اما باز هم نباید انتظار دو رقمی شدن‌شان را داشته باشیم. به طوری که علیرضا رییسی- سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده است که “با توجه به ارتفاع قله این پیک، این‌گونه نیست که دیگر شهر قرمز نداشته باشیم یا خیالمان خیلی راحت باشد؛ ولی با توجه به روندی که می‌بینیم در ۲۸ استان روند نزولی شده است. بر همین اساس امیدواریم تا ۳ هفته آینده میزان مرگ و میر هم به طور قابل توجهی کاهش یابد؛ البته هنوز برای دو رقمی شدن مرگ و میر زود است و نباید سهل‌انگاری کنیم. “
واکسیناسیون و تاثیرش در کاهش مرگ‌های کرونایی
با همه این اوصاف، حالا وزیر بهداشت دولت سیزدهم قول سرعت گرفتن واکسیناسیون و واکسینه کردن تمام گروه‌های هدف تا ۲۲ بهمن ماه را داده است. قولی که البته با توجه به افزایش واردات واکسن و ورود محموله‌های پنج میلیونی به نظر می‌رسد زودتر از موعد مقرر، محقق شود. در عین حال به گفته وزیر بهداشت با واکسینه کردن بخش قابل توجهی از جامعه، می‌توان کنترل بیماری و حتی برداشتن گام به گام محدودیت‌ها را انتظار داشت. هرچند که حدی از پروتکل‌های بهداشتی همچنان بعد از واکسیناسیون هم باید تداوم یابد.
وزیر بهداشت همچنین از ایجاد محدودیت و قرنطینه هوشمند بعد از واکسیناسیون سخن به عمل آورده و اعلام کرده است، ارائه برخی خدمات به افرادی که واکسینه نشده باشند، ممنوع خواهد شد.
از سوی دیگر وزارت بهداشتی‌ها از عدم واکسیناسیون برخی افراد در گروه‌هایی که پیش از این موعد واکسیناسیونشان رسیده بود، خبر داده‌اند. مانند افراد بالای ۷۰ سال که به گفته وزارت بهداشت، ۸۸ درصدشان واکسینه شده‌اند، اما ۱۲ درصد واکسن نزده‌اند. موضوع زمانی مهمتر و ترسناک‌تر می‌شود که بدانیم ۷۴ درصد مرگ و میر کرونایی بالای ۷۰ سال مربوط به این ۱۲ درصد است. بنابراین برای کاهش مرگ‌های کرونایی و پیشگیری از ادامه مرگها، لازم است لکه‌گیری‌هایی انجام شده و واکسیناسیون در گروه‌های مختلف به ویژه جمعیت سالمندی تکمیل شود.
بر همین اساس هم وزارت بهداشتی ها از کاهش چشمگیر مرگ و میر ناشی از کرونا در ماه های پیش رو با افزایش واکسیناسیون خبر داده و در این زمینه سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا اعلام کرده است که باید به واکسیناسیون ۷۰ تا ۸۰ درصد برسیم که مرگ و میر کرونایی بسیار کاهش یابد.
حالا هم گروه‌های متعددی در حال ورود به صف تزریق واکسن هستند. به طوری که جمعیت بالای ۱۸ سال در روستاها، دانشجویان، افراد بالای42 سال و در برخی مناطق جنوبی و مرزی افراد 32 سال به بالا و… وارد پروسه تزریق واکسن کرونا شده‌اند و حتی زمزمه‌هایی از برداشتن محدودیت سنی برای واکسیناسیون به گوش می‌خورد.
بنابراین می‌توان امیدوار بود که با افزایش سرعت تامین و ورود واکسن به کشور و همچنین تسریع در فرآیند واکسیناسیون البته به صورت دقیق و همچنین کمک مردم از طریق رعایت پروتکل‌های بهداشتی، کشور بتواند این تاریخ پرمرگ را با کاهش مرگ‌های کرونایی و البته امید به صفر شدن آن، به پایان برساند.
مرزها کنترل نشود، “لامبدا” وارد می‌شود
رئیس بیمارستان شهدای یافت‌آباد با بیان اینکه به نظر می‌رسد در تهران از قله پیک پنجم عبور کرده باشیم، گفت: در حال نزولی شدن اندک آمار هستیم ولی باید منتظر باشیم تا در یک یا دو هفته آینده روند بستری هم کاهش یابد.
دکتر جلال نژادجواد در گفت‌وگو با ایسنا، گفت: خوشبختانه بر اساس آمار و ارقام اعلامی از استان‌ها اندکی از میزان مراجعات و ورودی بیمارستان‌ها کاسته شده است؛ البته در بیمارستان ما همچنان موارد سرپایی و بستری قابل توجه است؛ ولی حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد از ورودی‌ها کاهش پیدا کرده است اما همچنان بستری‌ها بالا است.
وی با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد در تهران از قله پیک پنجم عبور کرده‌ایم، اظهار کرد: در حال نزولی شدن اندک آمار هستیم ولی باید منتظر باشیم تا در یک یا دو هفته آینده روند بستری هم کاهش یابد.
وی افزود: با افزایش میزان واکسیناسیون طبیعتا میزان بیماران بد حال و بستری بویژه در سنین بالا که واکسیناسیونشان تقریبا کامل شده است، کاهش خواهد یافت. از طرفی رعایت پروتکل‌های بهداشتی نیز بهتر شده است که بر روند موثر خواهد بود و آمارها کاسته می‌شود.
نژادجواد ادامه داد: در بیمارستان شهدای یافت آباد حدود ۳۰۰ تا ۳۵۰ ورودی کرونایی داریم که ۷.۵ درصد آنها بستری می‌شوند.
وی درباره احتمال بروز پیک ششم کرونا، بیان کرد: آثار و شواهد جهش لامبدا در کشورهای دیگر مشاهده شده است. اگر مراقبت‌ها از مرزها و ورودی‌ها کافی نباشد و مبتلایان به نوع لامبدا به کشور وارد شوند، قاعدتا ما هم درگیر می‌شویم و چون اطلاعات در مورد جهش جدید ویروس خیلی دقیق نیست نمی‌دانیم تا چه حد می‌تواند آسیب‌زا باشد.
رئیس بیمارستان شهدای یافت آباد درباره بازگشایی مدارس نیز گفت: شرایط بهداشتی باید برای بازگشایی مدارس فراهم باشد که این اتفاق بیفتد که به شیوه‌های نیمه حضوری و نیمه مجازی یا سایر شیوه‌ها مدارس بارگشایی شوند. البته الان فعلا واکسنی به افراد زیر ۱۸ سال هم تزریق نمی‌شود و این موضوع هم دغدغه خود را دارد که چه واکسنی می‌توان به دانش آموزان تزریق کرد.
وی درخصوص راهپیمایی اربعین هم گفت: اینکه با چه حجم و تعدادی راهپیمایی برقرار باشد، مهم است. قاعدتا همه مردم واکسن نزدند و از این بین، همین تعداد محدود که واکسن زدند احتمالا می‌توانند بروند، ولی همچنان باید منتظر ماند تا تصمیم‌گیری دقیق مشخص شود.
۲۰ میلیون دوز واکسن فخرا تحویل وزارت بهداشت می‌دهیم
وزیر دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در مراسم آغاز فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن فخرا گفت: تا پایان سال ۲۰ میلیون دوز واکسن فخرا را تحویل وزارت بهداشت و درمان خواهیم داد.
امیر سرتیپ محمدرضا آشتیانی وزیر دفاع در مراسم آغاز فاز سوم کارآزمایی بالینی واکسن فخرا که روز دوشنبه در مجتمع ورزشی صنایع دفاع برگزار شد گفت: نیروهای مسلح و وزارت دفاع در راستای مأموریت‌های ذاتی که دارند در جهت مواجهه با تهدیدات به ویژه توسعه سلامت دفاعی و پدافند زیستی که قطعاً در آینده کشورها را مورد تهدید قرار خواهد داد، فعالیت‌های خود را انجام می‌دهد.
وی با اشاره به اقدامات وزارت دفاع بعد از شیوع ویروس کرونا اظهار داشت: فعالیت خودمان را در جهت تولید واکسن از سال ۹۸ تحت هدایت شهید فخری‌زاده و همکارانشان در سازمان سپند آغاز کردیم و به یاری خداوند متعال این مجموعه موفق شد واکسن ایرانی فخرا را به تولید برساند.
وزیر دفاع با اشاره به روند تولید واکسن فخرا گفت: در مرحله اول موفق شدیم یک میلیون دوز واکسن را در ماه تولید کنیم که این تولیدات در اختیار وزارت بهداشت قرار خواهد گرفت و در ادامه در ماه آینده نیز با توسعه‌ای که داده شد و راه اندازی خط تولید جدید، میزان تولید را به ۵ میلیون دوز در ماه خواهیم رساند و تا پایان سال به یاری خداوند ۲۰ میلیون دوز واکسن را تحویل وزارت بهداشت و درمان خواهیم داد.
امیر آشتیانی تصریح کرد: این اقدامات قطعاً یک نوع رزمایش برای نیروهای مسلح در امر مبارزه با ویروس‌هایی است که ممکن است در آینده کشور ما را تهدید کند.