موضوع «بازگشایی مدارس» این روزها به یک دغدغه مهم تبدیل شده است؛ برخی خانواده‌ها تمایل به تحصیل حضوری فرزندشان دارند؛ آنها می‌گویند که نگران یکجانشینی و انواع بیماری تهدید کننده فرزندشان و همچنین حضور مداومش در فضای مجازی هستند.
موضوع «بازگشایی مدارس» این روزها به یک دغدغه مهم تبدیل شده است؛ برخی خانواده‌ها تمایل به تحصیل حضوری فرزندشان دارند؛ آنها می‌گویند که نگران یکجانشینی و انواع بیماری تهدید کننده فرزندشان و همچنین حضور مداومش در فضای مجازی هستند و درست در نقطه مقابل برخی خانواده‌ها نگران سویه‌های جدید کرونا هستند.
وزارت آموزش و پرورش تأکید بر بازگشایی مدارس دارد چرا که معتقد است تعطیلی مدارس موجب مشکلات بزرگی برای دانش‌آموزان شده است. اما چرا این تأکید وجود دارد؟
* یک کم‌سوادی پنهان در حال اتفاق افتادن است
مهرزاد حمیدی معاون تربیت‌بدنی و سلامت وزارت آموزش و پرورش با اشاره به مخاطراتی تعطیلی مدارس به فارس گفت: نکته مهم و خطری که وجود دارد این است که داریم نسل را از دست می‌دهیم. ببینید نظم و انضباط بچه‌ها از دست رفته است. همین که بچه صبح بلند می‌شود، دست و صورتش را می‌شوید، صبحانه می‌خورد، لباس می‌پوشد و سر ساعت مقرری مدرسه می‌رود، چقدر مهم است.
وی افزود: از سوی دیگر، مهارت‌های اجتماعی دانش‌آموزان با همکلاسی‌ها شکل می‌گیرد و در رشد همدیگر کمک می‌کنند؛ بچه‌ها از یکدیگر مطالب زیادی یاد می‌گیرند، کار تیمی انجام می‌دهند و مهارت‌ها شکل می‌گیرد که ما داریم اینها را از دست می‌دهیم.
حمیدی افزود: نکته مهم دیگر این است که تقریبا یک کم‌سوادی پنهان در حال اتفاق افتادن است؛ چرا که هیچوقت آموزش مجازی، جای آموزش حضوری و حضور فیزیکی دانش‌آموز در مدرسه را نمی‌گیرد.
وی اضافه کرد: ارتباط حضوری و چهره به چهره معلم و دانش‌آموز حتما از طریق فضای مجازی اتفاق نمی‌افتد؛ در مدرسه، فرهنگ و هویت بچه‌ها شکل می‌گیرد و ما داریم نسل را از دست می‌دهیم.
*43589 مدرسه بیش از 100 دانش‌آموز دارند
در حال حاضر 94449 مدرسه دولتی در کشور وجود دارد که از این تعداد 37576 مدرسه شهری و مابقی روستایی است. 44363 مدرسه تا 75 دانش‌آموز، 6497 مدرسه بین 76 تا 100 دانش‌آموز و 43589 مدرسه بیش از 100 دانش‌آموز دارند.
تعداد 93 هزار و 547 کلاس زیر 15 دانش‌آموز، 71 هزار 362 کلاس بین 16 تا 20 دانش‌آموز، 82 هزار و 4 کلاس بین 21 تا 25 دانش‌آموز، 109 هزار و 429 کلاس بین 26 تا 30 دانش‌آموز، 104 هزار و 775 کلاس بین 31 تا 35 دانش‌آموز، 53 هزار و 71 کلاس بین 36 تا 40 دانش‌آموز و در نهایت 8813 کلاس بالاتر از 40 دانش‌آموز دانش‌آموز دارند.
این آمار حاکیست که آموزش و پرورش برای بازگشایی اکثر مدارس باید برنامه ویژه جهت رعایت پروتکل‌ها داشته باشند.
در همین راستا، وزارت آموزش و پرورش برای آغاز سال تحصیلی راهبردهای سه‌گانه آموزشی و تربیتی را پیش‌بینی کرده است که شامل راهبرد آموزشی غیرحضوری، راهبرد آموزشی حضوری و راهبرد آموزشی ترکیبی است.
اما این راهبردها چه هستند؟ چه کیفیتی دارند و از چه مزایا و معایبی برخوردارند.
در راهبرد آموزش غیرحضوری، آموزش‌های تلویزیونی، آموزش در فضای مجازی و درسنامه‌های آموزشی قرار دارد که سال آینده وزارت آموزش و پرورش تجربه کرده است.
اصول حاکم بر روند فعالیت حضوری مدارس
1- تقدم ذاتی تأمین سلامت دانش‌آموزان، معلمان و خانواده‌ها بر فعالیت‌های آموزشی
2- توجه همزمان به حق برخورداری از سلامت و ایمنی دانش‌آموز و حق برخورداری از تعلیم و تربیت با کیفیت
3-عدالت در تأمین فرصت‌های آموزش و یادگیری در نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی
4-کفایت اقناع جامعه نسبت به ضرورت آموزش‌های حضوری و تقدم تعلیم و تربیت حضوری بر روش‌های غیرحضوری
5-کفایت آگاهی دانش‌آموزان، معلمان، کارکنان و خانواده‌ها از نحوه رعایت بهداشت فردی
6- تدریجی بودن روند گسترش آموزش‌های حضوری، اقتضایی بودن برنامه‌ها و ایجاد شرایط مطلوب در کارکردهای مدارس.
7- تفویض اختیار به مدارس و مناطق آموزشی در تصمیمات اجرایی
8- حفظ و بهبود تجارب و دستاوردهای گذشته و بهره‌گیری از روش‌های مجازی در آموزش
*استان‌ها باید مانور بازگشایی را تدوین کنند
در همین راستا علیرضا کاظمی سرپرست آموزش و پرورش بر تک صدایی بودن خبرهای مربوط به بازگشایی مدارس تأکید دارد و اظهار کرد: اصل انعطاف و تفاوت‌های جغرافیایی متناسب با کرونا، اصل تدریجی بودن حضور دانش‌آموزان در فضای آموزش و پرورش و اصل نظارت نزدیک و میدانی در قالب ایجاد یک شبکه بزرگ و مویرگی تا دل مدرسه نیز از اصول مهم قابل توجه است.
سرپرست وزارت آموزش و پرورش، اصل تمرکززدایی را یک اصل مهم دانست و افزود: استان‌ها باید مانور بازگشایی را تدوین کنند. آغاز سال تحصیلی از اول مهرماه و بازگشایی در قالب الگوی تدوین شده خواهد بود. توجه به واکسیناسیون مخاطبان آموزش و پرورش نیز باید در دستور کار باشد.
کاظمی درباره الگوی بازگشایی مدارس گفت: در این الگو سه مسیر را دنبال خواهیم کرد؛ مدرسه تلویزیونی ایران به عنوان مکمل، فضای مجازی و شبکه شاد به عنوان مهم ترین ریل با پوشش حداکثری که سال تحصیلی با آن آغاز می‌شود، آموزش حضوری آرام و تدریجی که به عنوان گام سوم مطرح است.
سرپرست وزارت آموزش و پرورش، اضافه کرد: آموزش در مدارس کم جمعیت روستایی و عشایری که سال گذشته نیز حضوری بوده اند و دسترسی به فضای مجازی ندارند امسال نیز حضوری خواهد بود؛ آموزش در مدارس با جمعیت متوسطه به صورت ترکیبی خواهد بود و ساعات آموزشی نصف حضوری و نصف مجازی خواهد بود. البته این موضوع ۱۵ روز بعد از اتمام واکسیناسیون پیگیری می‌شود.
کاظمی تصریح کرد: در گام سوم مدارس با تراکم بالا و پرجمعیت است که در صورت مهیا بودن زیرساخت ها با گروه‌بندی دانش آموزان و حضور یک روز در میان، و حضور حداقلی آموزش ها حضوری خواهد شد.
وی افزود: هرچند واکسیناسیون دانش آموزان ۱۲ تا ۱۸ سال در دستور کار است اما واکسیناسیون دانش آموزان شرط بازگشایی مدارس نیست بلکه به هر میزان که بشود پروتکل‌ها را رعایت کرد، می توان مدارس را بازگشایی کرد، لذا به طور کلی بازگشایی مدارس در سال جدید تحصیلی با توجه به تراکم جمعیت و زیرساخت های بهداشتی در هر منطقه متفاوت خواهد بود و در این زمینه نیز تفویض اختیار خواهد شد.
*راهبرد آموزشی حضوری
گام اول: مدارس کم جمعیت: همه مناطق و مدارس روستایی و عشایری با امکان رعایت فاصله‌گذاری
گام دوم: مدارس با جمعیت متوسط: گروه‌بندی دانش‌آموزان و تقسیم کلاس تا حد نصاب تعیین شده در دستورالعمل‌ها و کاهش روزهای حضور در مدرسه با اولویت پایه‌های اول و دوم ابتدایی و هنرجویان شاخه فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش در دروس مهارتی، دروس عملی و آزمایشگاهی و…
گام سوم: مدارس با تراکم بالا: غلبه آموزش در این دسته از مدارس با روش‌های غیرحضوری است. ارائه خدمات آموزشی حضوری و پیش‌بینی روش‌هایی برای ارتباط مدرسه جهت رفع اشکال ارزشیابی حضوری با رعایت مفاد دستورالعمل‌های بهداشتی
ناگفته نماند آموزش و پرورش اقداماتی را هم برای بازگشایی مدارس انجام داده است که به واکسیناسیون فرهنگیان، پرداخت سرانه بهداشتی و تلاش‌هایی برای آماده‌سازی فضا و تجهیزات واحدهای آموزشی و پرورشی می‌توان اشاره کرد.
بر اساس آخرین آمار بیش از 90 درصد فرهنگیان دز اول واکسن و بیش از 60 درصد دز دوم را تزریق کردند؛ واکسیناسیون دانش‌آموزان 12 تا 18 سال هم به‌زودی آغاز می‌شود.
معاونت عمرانی آموزش و پرورش هم اقداماتی را برای بازسازی سرویس‌های بهداشتی، آبخوری‌ها و لوله‌کشی صابون مایع آغاز کرده است که در گزارش‌های بعدی به تفصیل به اقدامات انجام شده برای بازگشایی مدارس می‌پردازیم.