یک کارشناس مسائل آمریکا ارائه ندادن تضمین کافی از سوی دولت آمریکا مبنی بر تکرار نشدن خروج از برجام را یکی از مراحل سخت و پیچیده مذاکرات هستهای ۸آذرماه دانست و به باطن گفت: یکی از ایرادات برجام تدوین نکردن سازوکاری برای هزینهزا بودن خروج هر یک از طرفین از این توافقنامه بود. مذاکرهکنندگان ایران نتوانستند مفادی را در برجام بگنجانند که آمریکا و کشورهای اروپایی بدون بهانه نتوانند از آن خارج شوند و همین مسئله باعث شد دولت دونالد ترامپ رئیسجمهور سابق آمریکا بهراحتی در اردیبهشتماه۱۳۹۷ برجام را زیر پا بگذارد. مذاکرهکنندگان دولت آقای رئیسی اکنون دارند هزینه آن اشتباهات در مذاکرات سابق را میدهند و همه هم توقع دارند آنها قراردادی را که پیچ و مهره آن شل بسته شده بود، به یکباره در این دولت هم منعقد شود و هم نقصی نداشته باشد.
فواد ایزدی یادآور شد: مشکل دوم مذاکرهکنندگان ما با آمریکاییها بستن راههای فرار آمریکا از وضع تحریمهای احتمالی با عناوین غیر هستهای است. کاخ سفید در دوره اجرای برجام در فاصله سالهای ۹۴ تا ۹۷ نشان داد اگرچه در قالب توافقنامه برجام مجاز به وضع تحریمهای جدید نیست اما به بهانههای دیگر اقدام به چنین کارهایی میکند. مذاکره کنندگان دولت سیزدهم به دنبال آن هستند تا راههای تفسیر دولتمردان آمریکا از توافق و وضع تحریمها به بهانههای جدید را بگیرند.
ایزدی تصریح کرد: برخی در کشور معتقدند باید مذاکره به هر قیمتی صورت بگیرد در حالی که دولت سیزدهم شعارش چنین رویکردی نبود و معتقد است باید با عزت یک توافقنامه قوی با طرفهای مقابل امضا کرد. این راه سخت و پیچیده است و ممکن است زمانش طولانی شود. مذاکرات وین باید با دید باز و با تجربه گرفتن از دوره گذشته انجام شود. مذاکره کنندگان سابق بهتر است از خود بپرسند اگر ایران ۳سال پیش از برجام خارج میشد چه هزینههایی برش تحمیل میشد و آمریکا چه هزینهای داد؟ مسلم است که شرایط در برجام نابرابر ترسیم شدند و اگر تیم مذاکراتی سابق انصاف داشته باشد اذعان به این نقیصه خواهد داشت.
او با بیان اینکه میخواهد به مذاکرات احیای برجام خوشبین باشد اما واقعیتهای میدانی حکایت از پیچیدگی اوضاع و غیر قابل پیشبینی بودن آن دارد، یادآور شد: آمریکا نمیخواهد هیچ تضمینی به ایران بدهد که اتفاق ۳سال گذشته و تصمیم دولت سابق این کشور برای خروج از توافق هستهای تکرار نشود. ما هم قرار نیست در دوره جدید به هر قیمتی زیر بار توافق برویم، چون شرط این دولت مذاکرات عزتمندانه بوده است و باید جلوی سوءاستفادههای برجامی طرف مقابل گرفته شود.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: تنها برگ برنده ایران در این مذاکرات افزایش ذخایر استراتژیک اورانیوم غنی شده ۲۰درصدی و ۶۰درصدی است که اگر قرار باشد آمریکاییها در برجام به توافق با ایران دست پیدا کنند، ایران میتواند بر سر آنها چانهزنی کند. ایران چارهای ندارد که در مذاکرات از فشار این ذخایر اورانیومی برای مجاب کردن طرف مقابل استفاده کند و آنها نیز احتمالا در نهایت ممکن تحت فشار پذیرش شروط برجامی ایران قرار بگیرند تا این ذخایر کنترل شوند.