برخی از افراد بیش از حد حساس و زودرنج هستند. از هر چیزی زود ناراحت می‌شوند و زود به دل می‌گیرند. زودرنجی و حساسیت زیاد، در ارتباطات مشکل‌ساز است چون دیگران نمی‌توانند با این افراد به خوبی صحبت کنند، به دلیل اینکه افراد زودرنج ممکن است از هر حرفی برداشت اشتباه بکنند و دلخور شوند! بنابراین ارتباط برقرار کردن با این افراد می‌توان گفت که دشوار است. در این مقاله قصد داریم نشانه‌ها و علائم حساس و زودرنج بودن را معرفی کنیم تا اگر مطمئن نیستید که جزء این دسته از افراد هستید یا خیر، بتوانید این نشانه‌ها را در خودتان بررسی کنید و به نتیجه برسید. سپس علل زودرنج بودن را توضیح می‌دهیم و به راهکارهای درمانی می‌رسیم. در آخر مقاله چندین راهکار برای نحوه برخورد با شریک عاطفی یا همسر زودرنج را توضیح می‌دهیم.
نشانه‌های حساس و زودرنج بودن
نور زیاد یا صدای بلند شما را اذیت می‌کند
زودرنج و حساس بودن، نه تنها در روابط خودش را نشان می‌دهد، بلکه در زندگی روزمره نیز نشانه‌هایی دارد. به عنوان مثال افراد زودرنج در مقابل نور زیاد یا صدای بلند اذیت می‌شوند و دوست ندارند. بیشتر دوست دارند محیط اطراف‌شان از نظر نور، صدا، چیدمان رنگ‌ها و… طوری تنظیم شود که به آنها آرامش بدهد.
وقتی به اهداف‌تان نمی‌رسید، بسیار ناراحت می‌شوید
افراد زودرنج وقتی به اهدافی که از قبل برایش برنامه‌ریزی کردند، نمی‌رسند، بسیار ناراحت می‌شوند و حس می‌کنند شکست خوردند برایشان مهم است که برنامه‌ریزی‌هایشان به خوبی پیش برود.
زود مضطرب می‌شوید
اگر شما فردی زودرنج باشید، زود مضطرب و عصبی می‌شوید و احتمالا علائمی مثل جویدن ناخن و کندن پوست لب‌ها، پرخوری عصبی و… را از خودتان نشان می‌دهید.
معمولا نگران این هستید که دیگران درباره شما چه فکر می‌کنند
افراد زودرنج و حساس، معمولا حرف دیگران برایشان تا حد زیادی مهم است. این افراد می‌خواهند دیگران را از خودشان راضی نگه دارند و اگر نتوانند، حس می‌کنند به اندازه کافی فرد خوبی نیستند.
می‌ترسید دیگران شما را تایید نکنند
اغلب به دنبال گرفتن تایید و توجه از دیگران هستید و می‌ترسید از روزی که افراد با شما مخالفت کنند یا شما را تایید نکنند. اگر این اتفاق بیفتد، به ارزش وجودی و توانایی‌هایتان شک می‌کنید و فکر نمی‌کنید که شاید حرف یا نظر دیگران اشتباه است.
با احساسات منفی‌تان درگیر هستید
شما به شدت سعی می کنید از احساسات منفی‌تان به دور باشید و بیشتر فرد مثبت‌اندیشی باشید اما اغلب موفق نمی‌شوید. انگار با خودتان درگیر هستید و نمی‌توانید از این شرایط رها شوید.
قدرت درک و همدلی بالایی دارید
وقتی کسی با شما درد و دل می‌کند و یا چیزی را تعریف می‌کند، سریع می‌توانید خودتان را جای او تصور کنید و با او همدلی داشته باشید. به همین دلیل شاید بسیاری از افراد دوست داشته باشند در شرایط سخت با شما صحبت کنند چون آنها را به خوبی درک می‌کنید و گوش شنوای خوبی برایشان هستید این دسته از افراد، می‌توانند مشاوران خوبی نیز باشند.
پذیرفتن انتقادات دیگران برایتان سخت است
اگر حتی کسی انتقاد سازنده از شما بکند، ممکن است دلخور شوید و از دست آن فرد ناراحت شوید. حتی اگر در اعماق وجودتان مطمئن هستید که آن فرد به درستی از شما انتقاد کرده است، اما قبول کردن آن برایتان به شدت سخت است.
از تغییرات می‌ترسید
اگر قرار باشد در خودتان، ارتباطات‌تان یا حتی در محیطی که در آن زندگی یا کار می‌کنید، تغییراتی را ایجاد کنید، می‌ترسید و به سختی حاضر می‌شوید چنین کاری را انجام بدهید.
تغییرات دما را بسیار زود متوجه می‌شوید
سردی یا گرمی هوا را زود تشخیص می‌دهید و زود اذیت می‌شوید. اگر دما کمی از ایده‌آل خارج شود، سریع متوجه می‌شوید و اعتراض می‌کنید.
بعد از هر اتفاقی، واکنش افراطی نشان می‌دهید
به عنوان مثال اگر با دوست‌تان دعوا کرده باشید، حتی اگر دعوای کوچک و غیرمهمی بوده باشد، ممکن است یک هفته با او اصلا صحبت نکنید، یا مثلا وقتی خشمگین می‌شوید، واکنش افراطی نشان بدهید و همه چیز را پرت کنید یا بشکنید. این رفتارها و واکنش‌های افراطی، یکی از نشانه‌های زودرنج و حساس بودن است. درواقع اتفاقاتی که می‌افتد، در شما احساسات شدیدتر از حد طبیعی ایجاد می‌شود.
زیاد گریه می‌کنید
افراد زودرنج در برخورد با اتفاقات بد و تلخ، معمولا زود گریه می‌کنند. وقتی تحت فشار عصبی باشند، خشمگین یا ناراحت باشند، ممکن است اولین واکنش‌شان گریه کردن باشد.
وقتی اتفاق بدی می‌افتد، فورا علائم جسمانی را تجربه می‌کنید
وقتی اتفاقات بدی می‌افتد، فورا علائم جسمانی مثل سردرد، بالا رفتن فشار خون، سرگیجه و… را تجربه می‌کنید.
اتفاقات بد روی الگوی خواب و اشتهای شما هم تاثیر می‌گذارند
اگر روز بدی را گذرانده باشید، احتمالا آن شب یا دچار بی خوابی می‌شوید و یا بسیار زیاد می‌خوابید. همچنین در این روزها، اشتهایتان هم دچار مشکل می‌شود، مثلا ممکن است دچار پرخوری یا کم خوری عصبی شوید.
خودتان را با دیگران مقایسه می‌کنید
افراد زودرنج متاسفانه این عادت اشتباه را دارند که خودشان را با دیگران مقایسه می کنند و بعد ناراحت می‌شوند که چرا اوضاع و شرایط زندگی‌شان مثل دیگران نیست.
مدام فکر می‌کنید که دیگران درباره شما چه فکری می‌کنند
همانطور که توضیح دادیم که برای افراد زودرنج، حرف مردم مهم است، فکر مردم نیز مهم است. این افراد در مهمانی‌ها و در جمع مدام در این فکر هستند که دیگران درباره‌شان چه فکری می‌کنند؟ آیا لباس‌شان خوب است یا بد؟ آیا رفتارشان مورد قبول دیگران واقع شده است؟ آن فردی که خندید، نکند منظورش من بودم؟ چرا به من نگاه کرد؟ همه این افکار، از جمله افکار یک فرد زودرنج و به شدت حساس است.
هر چیزی را شخصی‌سازی می‌کنید و به خودتان می‌گیرید
اگر کسی بخندد، نگاهش کند، به سمت رو به رو اشاره کند و… همه چیز را به خودش می‌گیرد. هر رفتار دیگران را طوری تلقی می‌کند که انگار منظورشان او است و زود ناراحت می‌شود.
بخشش دیگران برایتان سخت است
آن قدر زود ناراحت می شوید و دلخوری‌ها و ناراحتی‌های زیادی در قلب‌تان دارید که دیگر برایتان سخت است دیگران را ببخشید و نمی‌توانید اتفاقاتی که باعث دلخوری‌تان شده است را فراموش کنید.
در جمع نمی‌توانید عملکرد خوبی داشته باشید
آن قدر نگران حرف مردم و قضاوت‌هایشان هستید و آن قدر استرس می‌گیرید که در جمع نمی‌توانید عملکرد خوبی داشته باشید و خود واقعی‌تان باشید.
وقتی اخبار بدی می‌خوانید یا می‌بینید، زود تحت تاثیر قرار می‌گیرید
افراد زودرنج و حساس، معمولا نسبت به چیزی که می‌بینند یا گوش می‌دهند هم حساسیت زیادی نشان می‌دهند. مثلا اگر اخبار بد و تلخی را بخوانند یا ببینند، زود گریه‌شان می‌گیرد، ناراحت می‌شوند و یا احساس خشم پیدا می‌کنند.
آیا افراد زودرنج، درون‌گرا هستند؟
همه افراد زودرنج، درون گرا نیستند. تحقیقات انجام شده نشان داده‌اند که حدودا 30 درصد افراد زودرنج، دارای تیپ شخصیت درون‌گرایی هستند. بنابراین در افراد برون گرا نیز زودرنجی وجود دارد.
علل زودرنجی و حساسیت زیاد
محققان دریافتند که حساسیت و زودرنجی، یک ویژگی ذاتی است که برای حفظ بقاء در حیوانات و انسان‌ها وجود دارد. حیوانات و افرادی که حساسیت بالایی دارند، هوشیاری بالایی نیز دارند، بنابراین بسیار آسان‌تر و زودتر از سایر افراد می‌توانند موقعیت‌های خطرناک را تشخیص بدهند و از آنجا دوری کنند تا آسیب نبینند. این ویژگی در تمام حیوانات وجود دارد و همانطور که توضیح دادیم، در برخی از انسان‌ها نیز وجود دارد. در کنار مزایایی که این ویژگی شخصیتی و ذاتی دارد، معایبی نیز به همراه دارد. بنابراین این ویژگی، بیشتر یک ویژگی ذاتی و طبیعی است اما عوامل خانوادگی یعنی تربیت خانوادگی و روحیه والدین نیز می‌تواند در تشدید شدن یا کاهش این ویژگی در فرد موثر باشد.
چگونه زودرنجی و حساسیت را در خودم کاهش بدهم؟
بپذیرید که این ویژگی را دارید
یکی از نکات مهم برای کاهش حساسیت و زودرنجی در خودتان، این است که باید این ویژگی را بپذیرید و آن را انکار نکنید. درواقع باید با آن آشتی کنید و مثل سایر ویژگی‌هایی که دارید، این مورد را نیز بپذیرید. در گام های بعدی بعد از پذیرش، می‌توانید روی آن کار کنید تا این ویژگی کمی در شما متعادل‌تر شود.
کشف کنید که حساسیت شما دقیقا به چیست؟
ممکن است حساسیت شما به صداها، به آنچه که می‌بینید و یا به آنچه که لمس می‌کنید باشد. کشف کنید که این حساسیت دقیقا از کجا می‌آید و نسبت به چه چیزهایی است. انجام دادن این کار به شما کمک می‌کند کم کم راه‌های مقابله با این ویژگی را یاد بگیرید.
تمرینات تن آرامی انجام بدهید
برای کاهش احساسات و افکار منفی و کاهش زودرنجی، بسیار ضروری است که تمرینات تن آرامی و ذهن آگاهی انجام بدهید. مثل مدیتیشن این تمرینات به شما کمک می‌کنند، کنترل افکار و احساسات را بدست بگیرید و انرژی منفی را در ذهن و جسم‌تان کاهش بدهید.
احساسات منفی‌تان را بپذیرید و تخلیه کنید
با نوشتن احساسات‌تان روی کاغذ، محبت و مهربانی کردن به دیگران، عشق ورزیدن به خود، مشت زدن به بالش و… احساسات منفی‌تان را تخلیه کنید تا فضای کافی برای دریافت انرژی مثبت را داشته باشید.
با فعالیت‌هایی که به آنها علاقه دارید خودتان را مشغول کنید
نقاشی کنید، موسیقی یاد بگیرید، نویسندگی کنید، آشپزی یاد بگیرید و… انجام دادن کارهایی که به آنها علاقه دارید، به شما کمک می‌کند، از لحاظ روانی سلامتی بیشتری داشته باشید. به علاوه بیشتر اوقات در طول روز درگیر احساسات مثبت خواهید بود و نه احساسات منفی.
با شریک عاطفی یا همسر زودرنج چگونه برخورد کنیم؟
با او همدلی کنید
به جای اینکه از او ایراد بگیرید یا مدام انتقاد کنید، سعی کنید بیشتر با روحیات او آشنا شوید، بپذیرید و با او همدلی کنید. حتی اگر حرف‌هایش برای شما قابل پذیرش نیست، سعی کنید او را درک کرده و با او همدلی کنید. با انجام دادن این کار، می‌توانید ارتباط بهتری با او برقرار کنید و کمتر تنش داشته باشید.
به حرف‌هایش گوش بدهید
حتی اگر غیرمنطقی صحبت می‌کند و حرف‌هایش سرشار از انرژی منفی است، به او گوش بدهید. حرفش را قطع نکنید و نظری ندهید، بلکه فقط به او گوش بدهید.
با او تماس جسمی برقرار کنید
زمانی که غر می زند یا از ناراحتی‌هایش حرف می‌زند، با او تماس جسمی برقرار کنید. انجام دادن این کار، باعث ترشح هورمون‌هایی در بدن او می‌شود که به او آرامش زیادی می‌دهد. در شرایطی که او حال بدی دارد، دستش را بگیرید، او را ببوسید او را در آغوش بگیرید و رابطه جنسی خوب و لذت بخشی را داشته باشید. این موارد بسیار زیاد به او کمک می‌کند که آرامش بیشتری داشته باشد.
تن صدایتان را کنترل کنید
هرگز در هنگام صحبت کردن با فرد زودرنج و حساس، تن صدایتان را بالا نبرید. سعی کنید به کلمات، جمله‌بندی‌ها و تن صدایتان توجه کنید و آن را کنترل کنید. حساب شده صحبت کنید.
عذرخواهی کنید
اگر می‌بینید رنجیده خاطر شده است، از او عذرخواهی کنید تا ناراحتی‌ها در دلش انباشته نشود و تبدیل به کینه نشود.