«تمیم بن حمد آل ثانی» امیر قطر اخیراً با صدور فرمانی، دستور برگزاری نخستین انتخابات پارلمانی در این کشور را صادر کرد. امیر قطر در فرمان خود اعلام کرده است که اولین انتخابات پارلمانی در این کشور در تاریخ ۲ اکتبر (اول آبان ماه) برگزار خواهد شد. در همین حال، «خالد بن خلیفه بن عبدالعزیز آل ثانی» نخست‌وزیر و وزیر کشور قطر نیز شهروندان این کشور را به مشارکت گسترده در نخستین انتخابات تاریخ این کشور برای تشکیل پارلمان دعوت کرد.
خالد بن خلیفه در این زمینه تصریح کرد: «این انتخابات در سایه وحدت ملی برگزار می‌شود. اصل در این انتخابات این است که قطری‌ها همه در حقوق و وظایف برابر هستند و تحقق این اصل نیز به رعایت احکام قانون اساسی بستگی دارد». همانطور که گفته شد، این اولین انتخابات پارلمانی در قطر محسوب می‌شود. همین مسأله باعث شد تا فرمان تمیم بن حمد آل ثانی در این زمینه توجه رسانه‌های منطقه‌ای و بین المللی را به خود جلب کند.
واقعیت آن است که قطر تلاش می‌کند تا نقش آفرینی خود در سطح منطقه را تقویت سازد. مقامات قطری به ویژه پس از بحران خلیج فارس و تحریم‌های کشورهای چهارگانه (عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر) علیه دوحه در سال ۲۰۱۷ به این نتیجه رسیدند که باید برگ برنده‌ای در اختیار داشته باشند تا آنها را از رقبایشان متمایز سازد؛ رقبایی که عربستان سعودی در رأس آنها قرار دارد.
از همین روی، مسئولان دوحه به برگزاری انتخابات به عنوان مؤلفه ای که می‌تواند به طور ویژه آنها را از سعودی‌ها و اماراتی‌ها متمایز سازد، نگریستند. ازهمین روی، امیر قطر رسماً فرمان برگزاری انتخابات پارلمانی را صادر کرد؛ فرمانی که بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی از آن به عنوان اولین گام دوحه برای حرکت به سمت یک فضای «نیمه دموکراتیک» یاد می‌کنند.
همانطور که گفته شد، هدف اصلی و اساسی قطری‌ها از برگزاری انتخابات، تقویت جایگاه سیاسی خود در سطح منطقه است تا در صورت مواجهه با یک معضل جدید دیگر در منطقه، راهکارهای متعددی برای برون رفت از بحران پیش روی دوحه باشد. نکته قابل تأمل دیگری که در این زمینه وجود دارد، آن است که قطری‌ها تحت هیچ شرایطی تمایل ندارند در برابر بلندپروازی‌های عربستان سعودی برای رهبری کشورهای منطقه سکوت اختیار کنند.
درست به همین دلیل است که مقامات کشور قطر مسیر دموکراسی را در پیش گرفتند تا از مؤلفه‌های نقش آفرینیِ مؤثر در منطقه برخوردار گشته و با سلسله اقدامات عربستان سعودی برای رهبری کشورهای منطقه مقابله کنند. مقامات سعودی و اماراتی نیز پیام‌های قطر از رهگذر برگزاری انتخابات پارلمانی را دریافت کردند و به همین دلیل، از هم اکنون کارشکنی‌های خود در مسیر برگزاری انتخابات مذکور را کلید زده اند.
در حقیقت، عربستان و امارات از طریق تحریک قبیله «بنی مره» در قطر قصد دارند سناریوی خود علیه دوحه برای به چالش کشیدن انتخابات را اجرایی سازند. هدف اصلی و اساسی سعودی‌ها و اماراتی‌ها این است که قبیله «بنی مره» را به اعتراض به قانون انتخابات قطر تحریک کنند. این بدان معنا است که ریاض و ابوظبی رسماً به دنبال مداخله در مقدمات برگزاری انتخابات پارلمانی در قطر هستند.
سران عربستان سعودی و امارات معتقدند که برگزاری انتخابات پارلمانی در قطر نوعی نقطه عطف در حیات سیاسی این کشور به شمار می‌رود. درست به همین دلیل است که آنها کارشکنی در مسیر انتخابات در قطر را در پیش گرفته اند. آنچه که عربستان سعودی و امارات متحده عربی را بیش از هر چیز دیگری نگران می‌سازد این است که شاید برگزاری انتخابات پارلمانی در قطر نوعی مطالبه را در میان مردم عربستان و امارات به وجود آورد و آنها هم خواستار برگزاری انتخابات شوند.
در همین ارتباط، روزنامه لبنانی «الأخبار» با انتشار مطلبی نوشته است: «عربستان سعودی و امارات در حال حاضر در مسیر سنگ اندازی در فرایند سیاسی در قطر گام برمی دارند. آنها امیدوارند تا از این رهگذر حتی اگر نتوانستند مانع از برگزاری انتخابات پارلمانی در قطر شوند، حداقل موعد برگزاری آن را به تعویق بیندازند».
نگرانی دیگر عربستان ها و اماراتی‌ها از برگزاری انتخابات پارلمانی در قطر این است که آنها معتقدند چنین انتخاباتی موجب افزایش مشروعیت دوحه در منطقه خواهد شد و به تبع آن، قدرتشان برای مقابله با اقدامات قطری‌ها کاهش پیدا خواهد کرد.
این مسأله نیز به نوبه خود نگرانی زیادی را در صفوف سعودی‌ها و اماراتی‌ها ایجاد کرده است. البته باید به این مسأله نیز اشاره کرد که درخواست‌های سعودی، اماراتی، بحرینی و مصری برای صلح با قطر اهداف خاصی را دنبال می‌کند و این درخواست‌ها به معنای موافقت کشورهای مذکور با برگزاری انتخابات در قطر نیست.
کشورهای چهارگانه عربی تلاش می‌کنند تا قطر را نزدیک خود حفظ کنند. در واقع، آنها در قبال قطر مسیری در حد فاصل میان «صلح» و «محاصره» را انتخاب کرده اند. این بدان معناست که آنها نه آنقدر به دوحه نزدیک می‌شوند که روابط بسیار حسنه‌ای با آن داشته باشند و نه آنقدر از دوحه دور می‌شوند که این دوری، فضا را برای پیشرفت و ارتقا قطر در منطقه فراهم آورد.
به هر حال، آنچه که واضح به نظر می‌رسد، این است که قطر علیرغم تلاش‌های دست‌های پنهانِ هدایت شده از سوی کشورهای چهارگانه عربی همچنان قصد دارد اولین انتخابات پارلمانی خود را در موعد مقرر برگزار کند.
منبع: مهر
