به گزارش باطن، سازوکار اطلاعرسانی دولت از دولتهای نهم و دهم با تعدی مسئولیتها و افزایش چند برابری نیروهای استخدامی بدنه حجیم نهاد ریاستجمهوری شده است. حداقل سه نهاد موازی در دولت وظیفه اطلاعرسانی انجام میدهند و همواره نیز دولتها از ضعف اطلاعرسانی خود گله میکنند. سخنگویی دولت اگرچه سازوکار شناخته شده و مرسوم ریاستجمهوری بوده است، اما در کنار او رئیس دفتر رئیسجمهور، دبیر هیات دولت، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی دفتر رئیسجمهور، شورای اطلاعرسانی دولت و … همگی دستگاه عریض و طویل سخنگویی دولت را هدایت و راهبری میکنند. در عمل به علت نبود یک آییننامه اجرایی مشخص در یکپارچهسازی یا حذف نهادهای موازی اطلاعرسانی دولت، در هر برههای یکی از این بخشها نقش پررنگتری پیدا کرده است.
در دولت نخست حسن روحانی محمدباقر نوبخت سخنگوی دولت نقش اصلی را در سخنگویی دولت ایفا میکرد، اما با واگذاری مسئولیت دفتر رئیسجمهور به محمود واعظی، او عملا سکاندار اصلی اطلاعرسانی ریاستجمهوری شد. تا قبل از این مردم حتی نام محمد نهاوندیان رئیس دفتر سابق رئیسجمهور را نیز به سختی میشناختند، اما انتخابات واعظی از حلقه نزدیک همفکران و جریان حزبی نزدیک به روحانی پیام مشخصی درخصوص تغییر مجرای اطلاعرسانی دولت بود.
واعظی در عمل قدرت را از معاون اولی ریاستجمهوری و دفتر هیات دولت که دبیر آن از سوی معاون اول وقت رئیسجمهور (اسحاق جهانگیری) منصوب میشد، گرفت و نفر اول تعیینکننده در تصمیمات دبیرخانهای و اطلاعرسانی دولت شد. او حکم نفرات اصلی رسانهای دولت را منصوب میکرد و حتی گزینشهایش برای معاونت سیاسی دفتر رئیسجمهور از درجه اعتبار زیادی در میان سایر انتصابات برخوردار شده بود. رئیس دفتر رئیسجمهور نقش اصلی و چشمگیری در معرفی گزینههای سخنگویی دولت به روحانی ایفا کرد و درنهایت علی ربیعی جایگزین نوبخت شد. اما هنوز مشخص بود که شورای اطلاعرسانی دولت مسیر خود را میرود و سخنگویی و دفتر ریاستجمهوری نیز هر کدام راه و روشی جداگانهای برای اطلاعرسانی دارند. ربیعی به علت نقش اصلی واعظی در انتصابش هیچگاه معترض این موازی کاری در سخنگویی دولت نشد ولی در برهههای مختلفی طرح مواضع واعظی برای اطلاعرسانی دولت دردسرساز میشد و ربیعی مجبور به جرح و تعدیل و اصلاح این مواضع بود.
در حال حاضر شورای اطلاعرسانی دولت دپارتمان مخصوص خود را در خیابان وزرا دارد و دفتر هیات دولت و دبیرخانه در کنار دفتر رئیسجمهور هرکدام تشکیلات اداری مخصوص خود را در نهاد ریاستجمهوری اداره میکنند. طی سالهای گذشته با کاهش نقش و مسئولیتهای معاون اولی ریاستجمهوری عملا انتصابات این بخش اهمیت زیادی نداشت. حسین سیمایی صراف را کمتر کسی به عنوان دبیر هیات دولت میشناخت و قبل از او محسن حاجی میرزایی را نیز کمتر کسی میشناخت. حکم دبیر هیات دولت را معاون اول رئیسجمهور صادر میکند و بعید نیست با اختیارات ویژهای که محمد مخبر معاون اول دولت رئیسی از رئیسجمهور دریافت کرده است، اطلاعرسانی و سخنگویی دولت در این بخش پررنگ شود و او گزینه اصلی سخنگویی دولت را معرفی کند. در عین حال غلامحسین اسماعیلی رئیس دفتر رئیسجمهور چهره کمحاشیهتری در مقایسه با محمود واعظی در دفتر ریاست جمهوری بوده است و همین مسئله نیز احتمال انتقال مجدد اختیارات اطلاعرسانی به دفتر هیات دولت را تقویت میکند. انتصابات مخبر برای دبیری هیات دولت و ایفای نقش او در معرفی سخنگویی دولت به احتمال رویکردهای دولت سیزدهم در طرح مواضع خود را ترسیم خواهد کرد. آئیننامه چگونگی تعیین و حدود وظایف سخنگوی هیات دولت و تشکیل شورای اطلاع رسانی دولت در سال۱۳۹۸ دستخوش تغییر شد و طیف گستردهتری از وزرای کابینه به همراه معاونان رئیسجمهور را بهعنوان اعضای این شورا در نظر گرفت. هنوز تاثیرات این تغییرات نیز مشخص نشده است. اگر رئیسجمهور بنای واگذاری اختیارات خود در اطلاعرسانی و سخنگویی دولت به معاون اول، دفتر یا شورای اطلاعرسانی دولت را داشته باشد، در عمل با کار پیچیدهای در این بخش مواجه خواهد بود، هرچند گفته میشد او با تاخیر در معرفی سخنگویی دولت به دنبال یکپارچهسازی اطلاعرسانی دولت و سبک کردن ساختار عریض و طویل آن است.