سیاستمداران فرانسه و رسانههای این کشور طی ماههای اخیر حملات گستردهای را علیه «مریم بوجیتو» رئیس منتخب «اتحادیه ملی دانشجویان» در دانشگاه سوربون در سال 2018 ساماندهی کرده و حتی وی را متهم به جدایی طلبی کردهاند. حملات علیه مریم بوجیتو پس از آن آغاز شد که با حجاب در تلویزیون فرانسه ظاهر شد. حتی برخی مریم را به دلیل لباس «وزین و سنگینی» که پوشیده بود، «غیر زن» توصیف کرده و انتخاب وی را هتک حرمت دانشگاهها دانستند.
مخالفتها با مریم بوجیتو به اینجا ختم نشد. دو سال پس از این رویداد، اعضای کمیسیون پارلمان فرانسه برای تحقیق درباره پیامدهای ویروس کرونا، از حضور در جلسه استماع نمایندگان جوانان به دلیل حضور مریم خودداری کردند. حتی «جرار کولمب» از وزرای کابینه فرانسه، به مریم بوجیتو برچسب جدایی طلب زد.
مبارزه با حجاب در اروپا پیشینه طولانی دارد. شورای اروپا اخیرا مجبور شده است تا تبلیغات خود در شبکههای اجتماعی را که طی آن احترام به حق زنان مسلمان در پوشیدن حجاب را تشویق کرده، حذف کند. این اقدام شورای اروپا در پی اعتراض فرانسه صورت گرفت و یکی از آخرین گامها در مسیر فشار اروپا بر زنان مسلمان با حجاب به شمار میآید.
در 15 جولای گذشته نیز، دادگاه اروپا که مقر آن لوکزامبورگ بوده، قطعنامهای را صادر کرد که بر اساس آن، پوشیدن حجاب اسلامی در محل کار ممنوع و تاکید شده که این تصمیم هیچگونه تبعیض ضد اقلیت مسلمانان در اروپا به شمار نمیآید بلکه کاملا بر عکس، به جلوگیری از درگیریهای اجتماعی کمک میکند.
این تصمیم در پاسخ به شکایتی بود که دو زن مسلمان که در آلمان زندگی میکردند داده شده است. یکی از این زنان به عنوان پرستار در خانه سالمندان فعالیت داشته و دیگری به عنوان کارمند در داروخانه کار میکرده که کارفرمای هر دوی آنها خواستار برداشتن حجابشان شده بودند. دادگاه عدل اروپا مدعی شد که کارفرمایان این دو زن، اثبات کردهاند که اتخاذ این تصمیم برای برداشتن حجاب این دو کارمند برای ایجاد بی طرفی دینی در محل کار برای تمامی کارمندان ضروری بوده است.
این حکم گام جدیدی در مسیر فشار بر زنان مسلمان با حجاب بوده و این اقدام پس از گامهای متعددی بوده که پیشتر کشورهایی نظیر فرانسه، آلمان، بلژیک، دانمارک و بلغارستان علیه زنان مسلمان در منع آنها از پوشیدن حجاب اتخاذ کرده بودند. زنان مسلمان در این کشورها با مشکلاتی در خصوص حق آموزش، حق کار و فعالیتهای ورزشی مواجه هستند.
* مسلمانان پیشران بازسازی اروپا پس از جنگ جهانی دوم
اروپاییها از نیمههای قرن بیستم از بیشتر مستعمرههای خود خارج شده و با شکستهای سنگین نظامی و اقتصادی به سرزمینهای خود بازگشتند. به خصوص که پس از جنگ جهانی دوم که این جنگ قاره اروپا را ویران کرده و میلیونها نفر از ساکنان این قاره در جنگ کشته شدند به همین دلیل، این کشورها به دنبال نیروی کار برای بازسازی قاره پیر بودند. پس از آن بود که هزاران نفر از کشورهای عربی و اسلامی به دنبال آیندهای بهتر به کشورهای اروپایی رفته و به نیاز این کشورها برای نیروی کار پاسخ دادند. اما این گروههای عربی و اسلامی به تنهایی به کشورهای اروپایی نیامدند بلکه عادتها و اعتقادات دینی خود را نیز به همراهشان آوردند و یکی از بازرترین چیزهایی که با خود به همراه آوردند حجابی بود که زنان مسلمان داشتند.
پس از آن بود که مقابله غرب با حجاب اسلامی به داخل مرزهای اتحادیه اروپا کشیده شد و کوچه و خیابانهای اروپا شاهد حضور زنان با حجاب بود.
غربیها که سالها در کشورهای مسلمان به مبارزه با حجاب پرداخته بودند، حال شاهد آن بودن که حجاب زنان مسلمان به چالشی بزرگ برای فرهنگ اروپا تبدیل شده بود.
* فرانسه دشمن نخست حجاب در اروپا
فرانسه، از همان ابتدا دشمن نخست حجاب در اروپا به شمار میآید. فرانسویها همواره به قوانین خود افتخار میکنند و آن را امتداد طبیعی انقلاب فرانسه میدانند تا این کشور به سرزمینی تبدیل شود که آزادی و برابری در آن فراگیر خواهد بود. اما قوانینی که فرانسویها به تقدیس آن میپردازند، از سوی دیگر، به ابزاری برای تبعیض و تحقیر دیگران تبدیل شده است.
در حالی که دولت فرانسه در سال 2003، اختلافات و کشمکشها درباره حجاب را دلیل تصویب قانون منع استفاده از علامتهای دینی (نظیر حجاب) در مدارس و فضاهای عمومی در این کشور عنوان کرده که تا سال پیش از آن تنها 1200 مورد اختلاف به دلیل حجاب ثبت شده بود که فقط 24 مورد آنها به مداخله قضایی منجر شد.
* محدودیتهای قوانین فرانسه برای زنان با حجاب
دولت فرانسه گامهای خود برای مبارزه با اسلام را تلاشی برای آزاد کردن زنان مسلمان توصیف کرده اما این اقدامات مقامهای فرانسوی زنان مسلمان با حجاب را از حقوق خود در آموزش، کار، فعالیت ورزشی و همراهی کردن فرزندان در اردوها محروم کرده است.
در همین زمینه، «امانوئل تیرای» از محققان فرانسوی در تحقیقی با عنوان «موضوع حجاب: هیستری سیاسی» نوشت که حساسیت زیادی علیه زنان با حجاب وجود دارد زیرا آنها تنها کسانی هستند که در تیررس سیاستهای سکولار دولت فرانسه قرار دارند حال آنکه مقامهای فرانسوی به راهبههای کاتولیک یا یهودیان با حساسیت مشابه نزدیک نمیشوند.
* محدودیتها برای راهبهها و یهودیان در اروپا بسیار کمتر است
استفاده ابزاری از زنان در فیلمهای مستهجن و تبلیغات برای اروپاییها مهم نیست
در حالی که اروپاییها معتقدند از طریق مقابله با حجاب به دنبال دفاع از زنان است اما در عین حال هیچگونه بحث و بررسی در زمینه تجارت حقیقی با استفاده از زنان نظیر تن فروشی یا استفاده ابزاری از زنان در تبلیغات یا فیلمهای مستهجن انجام نمیدهد.
بسیاری از مهاجران به کشورهای اروپایی سالها در انتظار دریافت اقامت این کشورها باقی میمانند تا سرانجام آزادی در جابجایی و مسافرت پیدا کرده و از سیاستهای داخلی این کشورها که گاهی به اخراج مهاجران منتهی میشود نجات یابند اما اگر زنان مهاجر با حجاب باشند، با چالشهای زیادی مواجه خواهند شد.
اداره تابعیت فرانسه مدعی است که حجاب مانع بزرگی در مسیر ادغام زنان مسلمان به جامعه فرانسه به شمار میآیند و حجاب در تضاد با ارزشهای جمهوری فرانسه به شمار میآید و به همین دلیل زنان مسلمان که درخواست تابعیت فرانسوی دارند با مشکلات و چالشهای زیادی در این زمینه مواجه میشوند.
* شرایط سخت تابعیت دادن به زنان با حجاب در اروپا
بر اساس تحقیقی که صورت گرفته، اداره تابعیت فرانسه در زمینه تحقیق و بازپرسی از زنان مسلمان شرایط سختی را برای آنها ایجاد میکنند. به محضی که زنان مسلمان وارد این اداره میشوند از آنها خواسته میشوند تا لباسهای خود را کاهش داده و حجاب را بردارند. در صورتی که با این درخواست موافقت شود، نقطه مثبتی برای این زنان به شمار میآید اما اگر با این درخواست مخالفت شود در پرونده آنها امتیاز منفی ثبت میشود. اما کار به اینجا ختم نمیشود. در صورتی که زن مسلمان با درخواست آنها برای برداشتن حجاب موافقت کند، از کارمندان مرد در این اداره خواسته میشود تا در جلسه حضور یابند تا واکنش زن مسلمان سنجیده شود. هرگونه واکنش منفی زن مسلمان با عنوان درجهای از عدم تمایل برای ادغام با شیوه زندگی فرانسه ثبت میشود.
«جانت میشل بلانکر» وزیر آموزش فرانسه مدعی است که حجاب اسلامی در جامعه فرانسه مورد استقبال قرار نمیگیرد».