اخبار پس از مناظره دوم حاکی از آن است که تقریبا همه منتقدان و خود نامزدها با یکسان نبودن سوالات مناظره مشکل دارند و مساله دیگر این است در روند برگزاری مناظرات هیچگاه نظر نامزدها پرسیده نشده و توافق آنها برای روند برگزاری جلب نشده است.
به گزارش پایگاه خبری باطن، دومین دور مناظره انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ در حالی برگزار شد که موج انتقادات نسبت به شیوه و سازوکار برگزاری آن همچنان رو به افزایش است. افزون بر منتقدانی که از آغاز دور نخست با دید منفی به مناظرات نگریستند و فعالان سیاسی که به تدریج تا دور دوم به جمع منتقدان اضافه شدند، خود نامزدها نیز لب به سخن گشوده و نسبت به ساختار برگزاری مناظره اعتراض کردند.
محسن رضایی خواستار برگزاری مناظره به شیوه ادوار گذشته شد و ناصر همتی این مناظرات را به مسابقه هفته تشبیه کرد. همچنین سعید جلیلی نیز در اعتراض به شیوه مناظره اظهار کرد که قرار نیست در مناظره آزمون هوش از نامزدها گرفته شود، بلکه باید برنامه‌های آنها مورد سنجش قرار گیرد. باقی نامزدها از جمله رییسی، مهرعلیزاده، زاکانی و قاضی‌زاده نیز به نوبه خود مناظرات رو نقد کردند تا هیچ یک از شرکت‌کنندگان در مناظره از آن راضی نبوده باشد.
عمده انتقادات نسبت به سوالات طرح شده و موضوعات مورد بحث و همچنین تصادفی بودن پرسش‌ها بود و همچنین برخی از نامزدها نیز لزوم محرمانه بودن سولات مناظره را به باد انتقاد گرفتند.
از سوی دیگر برخی از اخبار درون سازمان صدا و سیما از مناسب نبودن شرایط نامزدها در هنگام برگزاری مناظره حکایت دارند، از جمله اینکه تهویه مطبوع در محل استقرار نامزدها از کیفیت پایینی برخوردار بوده و یا اینکه نامزدها در فرصت میان دو بخش مناظره محلی اختصاصی برای استراحت و مشورت با مشاوران خود نداشته و ناچارند در یک مکان عمومی و در کنار یکدیگر به سر برند که همین مسایل سبب ناآرامی نامزدها و ایجاد استرس برای آنها شده است.
در دیگر کشورهای جهان نیز مناظرات انتخاباتی برگزار می‌شود. از جمله دو کشور آمریکا و انگلیس که مناظرات بسیار مشهوری دارند. در همه این مناظرات زمانی برای پاسخ‌گویی به پرسش‌ها و زمانی برای نقد و به چالش کشیدن رقیب و بخشی هم برای جمع‌بندی اختصاص می‌یابد. نوبت آغاز و پایان نیز بر اساس قرعه کشی است. البته همه موارد یاد شده در مناظرات کشورمان نیز وجود دارد. مطلب دیگر زمان داده شده به نامزدهاست که گاهی مورد انتقاد است، اما باید گفت که در مقایسه با مناظرات خارجی این زمان تقریبا زیاد نیز هست. برای نمونه در بریتانیا زمان اختصاصی تا ۱ دقیقه نیز کاهش می‌یابد.
اما آنچه میان ناظرات ریاست جمهوری در ایران با دیگر کشورها تفاوت ایجاد می‌کند موارد دیگری است، که تامل برانگیز نیز هستند. از جمله تفاوت‌ها در سوالات مطرح شده است. برای نمونه در انگلستان اگرچه سوالات محرمانه هستند، اما برای همه شرکت کنندگان مشترکند. سوالات بیشتر از میان پرسش‌های شهروندان انتخاب می‌شود و از سویی، اسامی اعضای سه کارگروه تخصصی که در حوزه های موضوعی مختلف، سوال های عمده مخاطبان انگلیسی را در سه حوزه موضوعی مختلف جهت پرسش از نامزدها مورد گزینش قرار می دادند نیز منتشر شد. در جریان برگزاری مناظره های انتخاباتی انگلستان، قواعد مختلفی در مورد نقش مجری مناظره های انتخاباتی، نقش مردم در فرآیند برگزاری مناظره ها، و ساختار و حوزه های موضوعی مناظره ها وجود دارد.
در امریکا نیز که مناظرات ریاست جمهوری ۲ نفره برگزار می‌شوند شرایطی برای کار وجود دارد. برای نمونه مناظرات انتخاباتی در آمریکا اصولا در دانشگاه های این کشور برگزاری می شوند و پرسش های مناظره نیز از سوی مجری برنامه و یا حضار جلسه پرسیده می شود. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که قبل از برگزاری مناظرات، چهارچوب مناظره و نحوه برگزاری آن مورد توافق طرفینِ مناظره قرار می گیرد.
موارد تفاوت اصلی مناظره در ایران با کشورهای یاد شده، تفاوت سوال نامزدها، نامشخص بودن منبع سوالات و عدم توافق نامزدهای شرکت کننده بر سر قواعد مناظره است که به نظر می‌رسد بیشترین اثر را نیز در کیفیت مناظرات ریاست جمهوری ایران گذاشته است.
حال با توجه به اهمیتی که مناظرات در جلب آرای مردد و حتی تغییر نظر کسانی که به قصد رای دادن ندارند بسیار موثر است، مجموع مسایل ایجاد شده در مناظرات سبب ایجاد این پرسش شده است که برگزاری مناظرات برای صدا و سیما چه مفهومی دارد؟ آیا قصد رسانه ملی کمک به سنجش نامزدها توسط مردم و ایجاد شور انتخاباتی است یا این سازمان صرفا قصد دارد تا این مناظرات رو برگزار و تمام کند و به نوعی تکلیف را از سر خود باز کرده باشد.
در همین رابطه باطن گفتگویی با مهندس مصطفی هاشمی‌طبا عضو حزب کارگزاران سازندگی که خود سابقه شرکت در مناظرات ریاست جمهوری را نیز دارد انجام داده است که شرح آن را در ادامه خواهید خواند.
هاشمی‌طبا در پاسخ به اینکه کیفیت مناظرات را از لحاظ شیوه برگزاری و طرح سوالات در چه سطحی است و چرا این روند اجرا حتی اعتراض نامزدهای شرکت‌کننده را نیز بر انگیخته است، گفت: بله، دفعه پیش که من نامزد بودم و در مناظرات شرکت کردم هم به این روش اشکال وارد کردم. اینکه از نامزدهای مختلف سوالات متفاوت می‌پرسند، به هیچ وجه مشخص نمی‌کند که کدام یک از آنها نسبت به یکدیگر برتری و رجحان دارند.
وی افزود: من دفعه پیش هم این پیشنهاد را مطرح کردم که اگر قرار است مردم آگاه شوند باید یک سوال واحد از نامزدها پرسیده شود و هرکدام از آنها پاسخ خود را دهند مشروط بر اینکه هریک در استودیوی جدا باشند و پاسخ یکدیگر را نشنوند، اما کسی گوش نداد.
این هضو حزب کارگزاران ادامه داد: دومین مورد پیشنهادم آن بود که نامزدها به هیچ وجه نباید حق داشته باشند که نسبت به حوزه شخصی یکدیگر تعرض داشته باشند. انتقاد نسبت به سابقه اجرای و کاری و برنامه‌های دیگر نامزدها کار خوبی است اما اینکه به یکدیگر اتهام بزنند و شخصیت هم را زیر سوال ببرند کار درستی نیست.
وی با تاکید به اینکه به هر حال شورای نگهبان این نامزدها را تایید صلاحیت کرده است و نباید به آنها تعرض کرد، گفت: اگر هم اطلاعات خاصی دارند باید پیش از اعلام نتایج توسط شورای نگهبان ارائه دهند، اما پس از آن باید از این کار خودداری کنند و افراد باید برنامه های خود را ارائه کنند که در این دوره متاسفانه هم از نظر ساختاری و هم از نظر نوع ارائه خود نامزدها و برخورد آنها با مسایل ایراد وجود دارد.
هاشمی‌طبا درباره این مطلب که در بیرون ازسالن مناظره فضای مناسب و خصوصی و تهویه مطبوع برای نامزدها به خوبی تامین نشده است، گفت: در دوره‌ای که ما شرکت داشتیم در فاصله استراحت همه نامزدها در اتاق‌های جداگانه بودند و می‌توانستند با مشاوران خود گفتگو کنند که اگر چنین نباشد مناظره دارای یک نقص بزرگ است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا صدا و سیما از برگزاری مناظرات قصد آگاهی مردم را دنبال می‌کند یا تنها به دنبال رفع تکلیف است، اظهار کرد: نمی‌دانم چرا ایرادها را برطرف نمی‌کنند، ظاهرا روششان همین است، چون نظرات مختلف داده شده است. روزنامه نگار دوست دارد صفحه را پر کند و تلویزیون دوست دارد ساعت‌های خود را پر کند و این مسایل هم هست، اما دلیلش را باید از خود مسئولان صدا و سیما پرسید.
هاشمی‌طبا در پایان و در پاسخ به اینکه آیا استقرار سامانه جدید که میکروفون نامزدها را خود به خود قطع می‌کند کار درستی است، گفت: بله هیچ اشکالی ندارد! به نامزد می‌گویند شما ۴ دقیقه فرصت دارید. این دیگر حاشیه رفتن ندارد! می‌گویند ما پاسخ سوال را آخر می‌دهم و بعد شروع می‌کنند یه سری لاطائلات به هم می‌بافند. در صورتی که آنها باید در زمان مشخص شده صحبت خود را جمع کنند چون در غیر این صورت برنامه به درازا می‌کشد و خسته کننده می‌شود.
