توافق ايران و اتحاديه اروپا براي گفت‌وگو در بروكسل احتمالاً منجر به انجام دوره هفتم مذاكرات وين جهت احياي برجام شود. البته فعلاً نمی‌توان با قاطعيت گفت حتي در صورت انجام مذاكرات می‌توان چشم‌اندازی براي توافق مجدد قائل شد يا خير؟
مذاکرات وین براي احياي برجام كه از اواسط فروردین‌ماه آغاز شد تا اواخر خردادماه در شش مرحله برگزار شد. بااین‌وجود ابهام و اختلاف‌نظر درباره برخي مسائل و تغيير دولت در ايران موجب شد كه وقفه‌ای در مذاكرات پيش آيد.
بعد از استقرار دولت سيزدهم، ايران هميشه عنوان داشته كه به‌زودی به ميز مذاكرات بازخواهد گشت. هم‌زمان مسئولان جديد وزارت خارجه بارها به اين مسئله مهم اشاره داشته كه صرفاً به دنبال مذاكره براي مذاكره نيستند و خواهان رسيدن به نتايج عملي و مشخص می‌باشند.
در هفته‌های اخير كشورهاي درگير در پرونده برجام، رایزنی‌هایی در سطوح مختلف جهت رسيدن به اهداف خود انجام داده و پیام‌هایی را به‌صورت مستقيم و غیرمستقیم ردوبدل كردند.
انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز پنج‌شنبه، بيست و دوم مهرماه ضمن سفر به ايران با علی باقری، معاون سیاسی وزارت امور خارجه دیدار و گفت‌وگو کرد. يكي از موضوعات مهم و اساسي موردبحث و بررسي در اين سفر، زمان ازسرگیری مذاکرات وین بود كه درنهایت اين جمع‌بندی حاصل شد ایران و اتحادیه اروپا طي روزهای آتی نشستی دوجانبه در بروکسل داشته باشند تا زمينه «برای مذاکرات جدی که نتیجه آن توافق عملی و نه توافق کاغذی باشد» آماده شود.
در پی توافق براي ازسرگیری گفتوگوها بين ایران و اتحادیه اروپا، حسین امیر عبداللهیان در تماس تلفنی با سرگئی لاوروف همتای روسي خود اظهار داشت: گفت‌وگوهای جاری با انریکه مورا متمرکز بر یافتن راه‌حل‌های عملی برای رفع مشکلات و بن‌بست کنونی در وین است که به دلیل مواضع و رویکرد تعهدگریز واشنگتن در رفع کامل و مؤثر تحریم‌های یک‌جانبه و غیرقانونی این کشور به وجود آمده است. امیر عبداللهیان تأکید کرد: دو طرف در پایان گفت‌وگوهای امروز توافق کردند رایزنی‌ها طی دو هفته آینده در بروکسل میان معاون سیاسی وزیر امور خارجه و مورا ادامه پیدا کند.
میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین درباره توافق ایران و اتحادیه اروپا برای برگزاری گفتوگوها در بروکسل در صفحه توییتر خود نوشت: «البته که مذاکرات در بروکسل نمی‌تواند جایگزین مذاکرات وین در مورد برجام شود. لازم به گفتن نیست».
اولیانوف افزود: «درعین‌حال، جلسه آینده در بروکسل، اگر طرف ایرانی نیاز دارد، می‌تواند به‌عنوان مرحله‌ای مقدماتی برای ازسرگیری مذاکرات واقعی در وین تلقی شود».
باوجود تلاش‌ها براي ازسرگيري مذاكرات و رسيدن به يك توافق عملياتي، سياست واشنگتن استفاده گسترده از ابزار چماق و اعمال فشار براي وادار كردن ايران به عقب‌نشینی است. در هفته‌های اخير بارها مقامات آمريكايي از سياست قديمي ایالات‌متحده كه تجربه هم نشان داده كارايي نداشته سخن گفته‌اند.
در آخرين موضع‌گیری، رابرت مالی، نماینده آمریکا در امور ایران روز چهارشنبه بيست و يكم مهرماه در کنفرانس مجازی در اندیشکده بنیاد کارنگی گفت: ما آماده‌ایم تا خود را با واقعیتی وفق دهیم که در آن با تمامی گزینه‌ها برای رسیدگی به برنامه هسته‌ای ایران درصورتی‌که این کشور حاضر نباشد به محدودیت‌های خود در برجام بازگردد سروکار داشته باشیم.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا نيز هفته گذشته در نشست خبری مشترک با وزیران خارجه رژیم صهیونیستی و امارات متحده عربی مدعی شد ما تمام گزینه‌ها را برای مقابله با چالش ایران بررسی می‌کنیم اما همچنان معتقدیم دیپلماسی مؤثرترین روش است و هر دو طرف باید برای دیپلماسی آماده باشند و تا اینجا ما از ایران نشانه‌ای برای دیپلماسی ندیده‌ایم.
البته جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید روز جمعه بيست و سوم مهرماه تلاش كرد تا هنوز واشنگتن را متعهد به گفت‌وگو و مذاكرات برجامي نشان دهد.
ساكي در کنفرانسی خبری در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه آیا دولت آمریکا از پیشنهادهای مطرح‌شده از سوی رژیم صهیونیستی برای داشتن یک «پلان B» در صورت شکست مذاکرات هسته‌ای با ایران، استقبال می‌کند یا نه گفت: «تمرکز ما بر دیپلماسی است. دیپلماسی بستر تلاش‌های ما در برهه فعلی است. قصد ندارم در این موقعیت فرضیه‌ای را مطرح کنم. ما مشتاقیم که به وین بازگردیم و مذاکرات را ادامه دهیم».
جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا روز يكشنبه، بيست و پنجم مهرماه در واکنش به اظهارات مقام‌های آمریکایی مبنی بر اینکه همه گزینه‌ها در خصوص ایران روی میز است، گفت که اتحادیه اروپا در صورت شکست دیپلماسی حول برجام، در مورد «نقشه دوم» فکر نمی‌کند.
آمريكا همچنين در تلاش است تا براي دستيابي به اهداف خود اجماعي را عليه ايران شكل دهد. به همين دليل قرار است رابرت مالي در سفر منطقه‌ای به كشورهاي حاشيه خلیج‌فارس رفته و با مقامات امارات متحده عربی، عربستان سعودی و قطر ديدار و رايزني كند كه يكي از موضوعات مهم آن بحث درباره برجام است.
با توجه به تلاش‌های تمام طرف‌ها براي برقراري دوباره مذاكرات وين به نظر می‌رسد در آينده چنين اتفاقي رخ خواهد داد. اگرچه اهداف طرفين براي بازگشت به رایزنی‌ها تفاوت جدي دارد و همين مسئله چشم‌انداز رسيدن به يك توافق برابر و پايدار را بسيار سخت كرده است. درحالی‌که آمريكا و كشورهاي اروپايي بارها عنوان کرده‌اند علاوه بر تغييرات در برجام، می‌باید درباره برنامه دفاعي و سياست منطقه‌ای ايران نيز گفت‌وگو شود. ايران نيز عنوان داشته در دوره پسابرجام انتفاع چنداني به دست نياورده و مهم‌تر آن‌که با خروج آمريكا از توافق، تحریم‌های گسترده‌ای عليه ايران وضع‌شده كه می‌باید حتماً لغو شوند. همچنين ايران خواهان تضمین‌هایی جهت ماندگاري برجام است.