دو مناظره هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری تا کنون برگزار شده است. این مناظره ها عمدتا به مسائل و موضوعات اقتصادی اختصاص داشت و هر نامزد به سؤال اختصاصی و جداگانه خود پاسخ داد.
البته برخی از نامزدها طی مناظره به سؤالات مطرح‌شده جواب ندادند و به موضوعات و مسائل دیگر پرداختند یا نوشته‌های از پیش آماده‌شده خود را قرائت کردند و علیرغم تذکر مجری برنامه نیز اتفاق خاصی رخ نداد و نامزدها به رویه خود ادامه دادند.
بعید است که مردم با دیدن این دو مناظره به شناخت کافی درباره نامزدها دست پیداکرده باشند. چیزی که در مناظره دوم مورد اشاره خود نامزدها نیز قرار گرفت. به‌واقع این مناظره ها دستکم تا کنون نتوانست برای انتخاب نهایی آن‌چنان به کمک رأی‌دهندگان بیاید. به همین دلیل بود که در روزهای گذشته انتقاداتی نسبت به سبک برگزاری مناظره‌ها مطرح‌شده بود.
بدون شک چگونگی برگزاری مناظره بین هفت نامزد به دلایل متعدد دارای دشواری‌های بسیار زیاد است. اولین موضوع به تعداد نامزدها برمی‌گردد که برای برگزاری یک مناظره منطقی و منصفانه بسیار زیاد هستند. درواقع مناظره واقعی می‌باید با تعداد کمتری برگزار شود. شاید به همین دلیل بود که قبلاً صداوسیما در چنین مواقعی به سراغ مناظره‌های دونفره رفته بود. اگرچه به نظر می‌رسد به دلیل حجم بالای تهمت‌ها و فرافکنی‌ها مناظره‌های دونفره کنار گذاشته شد اما آن مناظره کمک شایانی به شناخت از نامزدها می‌کرد.
دومین مسئله‌ای که موجب شده برگزاری مناظره‌ها سخت باشد به انتشار نتایج نظرسنجی‌های انتخاباتی برمی‌گردد که بخش قابل‌توجهی از مردم هنوز تصمیم خود را درباره این‌که به کدام‌یک از نامزدها رأی بدهند نگرفته‌اند و آرای سرگردانی وجود دارد که حتی می‌تواند تعیین‌کننده نتایج انتخابات نیز باشد. از این بابت مشخص است که کار صداوسیما در برگزاری مناظره‌ای که همه راضی شوند بسیار سخت است. از سوی دیگر وقتی حساسیت‌ها بالا می‌رود بالطبع کوچک‌ترین اقدام و کلمه‌ای نیز می‌تواند حساسیت‌ها و واکنش‌ها را افزایش دهد. چنانچه یکی از نامزدها به پیشوند اضافه‌ای که حتی پیش از آغاز مناظره خطاب به یکی از نامزدها بکار برده شده بود اعتراض کرد و معتقد بود تبعیض صورت گرفته است.
در برگزاری مناظره‌ها فضا و فرایند انتخابات و تبلیغات آن باید به‌گونه‌ای باشد که این زمینه برای عموم مردم فراهم شود تا بتوانند برنامه‌های نامزدها را مقایسه کنند و میزان تسلط، اطلاعات و دانش آن‌ها را قیاس نمایند تا بتوانند به یک جمع‌بندی معقول و منطقی دست پیدا کنند.
در مناظره‌های انتخاباتی ادوار قبل، سؤالات یکسان از نامزدها پرسیده می‌شد اما در این دوره به بخش نقد برنامه نامزدها زمان جداگانه اختصاص داده شد و فرصتی برای نامزدها فراهم نشد که به‌صورت جدی پاسخ رقبای خود را تحلیل و ارزیابی کنند.
ضعف‌های مناظره ها به خصوص از نظر محتوایی و اخلاقی در حالی بر همگان عیان شده که رهبر انقلاب در تاریخ 6/3/1400 در بیاناتی که در ارتباط تصویری با نمایندگان ایراد شد بر برگزاری مناظره‌های منطقی و اخلاقی تأکید داشتند. ایشان فرموده بودند: «انتخابات را صحنه‌ی جنگ قدرت قرار ندهید. نگاه نکنید به آن چیزی که در آمریکا و بعضی کشورهای اروپایی معمول است که برخوردهای اهانت‌آمیز آبرویشان را برد. ما درگذشته هم هر وقتی‌که نامزدها در مناظرات تلویزیونی و غیره روش اهانت و توهین و تهمت و تخریب طرف مقابل و ترساندن مردم از رقیب را دنبال کردند، کشور به نحوی از انحاء ضرر کرد؛ در گذشته هم این‌جور بوده. این‌جوری نباشد که مردم را از رقیب بترسانیم که اگر او بیاید چنین خواهد شد، چنین خواهد شد. میدان انتخابات، میدان مسابقه‌ی خدمت است».
با این توضیحات شاید منطقی باشد تغییراتی هرچند جزئی در برگزاری مناظره صورت گیرد تا مردم بتوانند تصمیم و انتخاب بهتری در پایان مناظره‌ها بگیرند. مثلاً شاید بهتر باشد یک سؤال مهم و کلیدی از همه نامزدها پرسیده شود، مجری بتواند میکروفون نامزدهایی که کاملاً خارج از موضوع صحبت می‌کنند قطع نماید، همچون گذشته مناظره‌هایی بین نمایندگان نامزدها به‌صورت زنده پخش شود و … . اگر قرار باشد مناظره‌ها نیز حالت مونولوگ گونه به خود بگیرد که صرفاً نامزدها به بیان دیدگاه‌های خود بپردازند یا حداکثر به همدیگر طعنه، کنایه و تهمت بزنند در این صورت نباید انتظار داشت مردم بر اساس شناخت و آگاهی به نامزدها رأی دهند.
به‌طورکلی به نظر می‌رسد برای این‌که عقلانیت بیشتری بر فرایند انتخابات حاکم شود می‌باید از چند ماه قبل از روز انتخابات فهرست نامزدهای مورد تائید منتشر شود تا زمان بیشتری برای تبلیغات برای هرکدام از نامزدها وجود داشته باشند تا بتوانند بهتر برنامه‌ها و سیاست‌ها خود را در حوزه‌های مختلف ارائه دهند و مردم نیز تصمیم بهتر و معقول‌تری بگیرند. در حال حاضر در این فرصت اندک برخی نامزدها به فکر این هستند تا با تکه‌پرانی بتوانند رأی بیشتری جمع‌آوری نمایند.
