وضعیت سلامتی رئیس‌جمهور آمریکا در هاله‌ای از ابهام است و سوال اینجاست که آیا شاهد کنار گذاشته‌شدن او از قدرت و جانشینی معاونش خواهیم بود؟
زمانی که «هیلاری کلینتون» نامزد دموکرات‌ها در انتخابات سال 2016 ریاست جمهوری آمریکا شکست خورد، در سخنرانی خود با تلخی فراوان به این نکته اشاره کرد که این بار وی نتوانسته سقف شیشه‌ای رسیدن یک زن به مقام ریاست جمهوری آمریکا را بشکند ولی این اتفاق به هر حال خواهد افتاد.
در سال 2020 باز هم میدان رقابت در اختیار مردان بود اما «جو بایدن» کاندیدای پیروز، «کامالا هریس» را با خود به عنوان معاون رئیس‌جمهور به کاخ سفید برد. البته انتصاب یک زن به این سمت چندان دور از ذهن نیست کمااینکه در سال 2008 میلادی و در رقابت سخت «باراک اوباما»ی دموکرات و «مک‌کین» جمهوری‌خواه، کاندیدای جمهوری‌خواه «سارا پیلین» را به عنوان معاون خود معرفی کرد اما در نهایت بازی انتخابات را دموکرات‌ها بردند.
شاید در این میان نکته‌ای که ذهن برخی را در مورد حضور یک زن در مقام ریاست‌جمهوری آمریکا مشغول کند، سن بالای بایدن برای حضور در انتخابات ریاست‌جمهوری است. بایدن نزدیک به هشتاد سال سن دارد و پیرترین رئیس‌جمهور آمریکا در طول تاریخ این کشور است. شاید این بار از راهی دیگری جز انتخابات، آمریکا صاحب یک رئیس‌جمهور زن شود.
* معاون رئیس‌جمهور در آمریکا چه اختیاراتی دارد؟
اساساً از ابتدا در آمریکا قرار نبود که معاون رئیس‌جمهور بتواند در صورت فوت و یا ناتوانی رئیس‌جمهور به عنوان رئیس‌جمهور شناخته شود بلکه کفیل مقام ریاست‌جمهوری تا زمان برگزاری انتخابات زودهنگام بود. در صد سال ابتدایی شکل‌گیری حکومت آمریکا مقام معاون رئیس‌جمهور به کاندیدای بازنده داده می‌شد و بیشتر وقت این مقام نیز صرف اداره سنا به عنوان رییس آن می‌شد. با این حال وقتی برای اولین بار و در سال 1841 یک رئیس‌جمهور آمریکا پیش از پایان دوره ریاست‌جمهوری فوت کرد، «جان تایلر» ادعا کرد که نه یک کفیل ریاست‌جمهوری بلکه یک رئیس‌جمهور واقعی است. این کشمکش تا زمانی که کنگره او را به عنوان رئیس‌جمهور تأیید کرد، ادامه داشت. با توجه به ساختار عرفی قوانین در ایالات متحده عملاً بدون تأیید صریح قانون اساسی این رویه ادامه یافت تا این که در متمم 25 قانون اساسی به صورت رسمی معاون رئیس‌جمهور آمریکا در جایگاه جانشینی رئیس‌جمهور قرار گرفت.
البته بعد از این تحول هم معاون رئیس‌جمهور فردی در حاشیه بود که اغلب وقتش را در دفتر خود در کنگره می‌گذراند. اگرچه در نیمه اول قرن بیستم تحولاتی در جایگاه معاون رئیس‌جمهور به وجود آمد اما این «هری ترومن» بود که برای اولین بار به معاونت رئیس‌جمهور آمریکا یک جایگاه ویژه بخشید.
در دوران وی بود که معاون رئیس‌جمهور عضو رسمی شورای امنیت ملی آمریکا شد. در دوره آیزنهاور معاون رئیس‌جمهور مسئول اداره جلسات کابینه شد و در زمان ریاست‌جمهوری کارتر برای اولین بار دفتر معاون رئیس‌جمهور به کاخ سفید منتقل شد.
شاید اوج قدرت یک معاون رئیس‌جمهور در آمریکا مربوط به دوران ریاست جمهوری «بوش پدر» باشد که «دیک چنی» حتی تصمیمات مستقلی از بوش می‌گرفت.
بر خلاف دوران «بوش پسر» در زمان اوباما و «دونالد ترامپ» جایگاه معاون ریاست‌جمهوری تنزل یافت. در دوران ترامپ که عملاً در پایان دوران ریاست‌جمهوری شکاف عمیقی بین او و «مایک پنس» بر سر نحوه اداره ترتیبات قانونی مربوط به انتخابات سال 2020 به وجود آمد که در نهایت به پیچیده‌تر شدن اوضاع و حتی آشوب در کنگره انجامید.
حالا سوال جدی اینجاست که هریس تا این حد خوش‌شانس و تا به آن حد از اقتدار برخوردار است که بتواند خواب رسیدن به صندلی ریاست جمهوری آمریکا را ببیند؟
* بایدن خواب‌آلود یا حواس‌پرت!
حساسیت بالایی روی سلامت کاندیداهای انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا وجود دارد به همین دلیل خود نامزدها اقدام به انتشار اطلاعات خود درباره سلامتی خویش می‌کنند. در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 2020 نیز بایدن پرونده سلامتی خود را به صورت علنی منتشر کرد که نشان می‌داد کاندیدای دموکرات‌ها قبراق‌تر از همیشه است!
با این حال برخی اتفاقات که کم‌تعداد هم نیستند نشان می‌دهند که حداقل بایدن نمی‌تواند خود را در مقابل چشمان تیزبین منتقدان جمهوری‌خواه خود عالی نشان دهد، به خصوص اینکه برخی نشانه‌ها می‌گویند که ممکن است حق با آنان باشد.
مثل همیشه اولین اتهام این‌چنینی علیه او را ترامپ وارد کرد. در زمان انتخابات ریاست‌جمهوری، ترامپ همیشه از الفاظی همیشه همچون «جو خواب‌آلود» و «جوی حواس‌پرت» استفاده می‌کرد.
در همان زمان نیز بایدن به این نکته اذعان کرد که هرگونه سوالی درباره سلامت عقلی یک نامزد بالای 70 سال می‌تواند مشروع باشد اما این اقدام ترامپ را تنها یک حربه روانی و تبلیغاتی برای منحرف کردن افکار عمومی از کارنامه خود دانست. وی در پاسخ به سخنان ترامپ تنها به این نکته اشاره کرد و گفت: من را تماشا کنید. به هر دوی ما نگاه کنید. اینکه چه می‌گوییم، چه کاری می‌کنیم، چه چیزی را کنترل می‌کنیم، چه چیزی را می‌دانیم و چه شکلی داریم.
بایدن در دوران انتخابات ریاست‌جمهوری از معرکه مناظرات انتخابات ریاست جمهوری پیروز بیرون آمد. با این حال اتفاقات بعدی نشان داد که هنوز معرکه برای بایدن ادامه دارد.
در طول ماه‌های گذشته بایدن گاف‌های مختلفی در طول مصاحبه‌ها و سخنان خود داشته است. حتی در این میان بایدن برخی از مواقع نتوانسته است یک پلکان هواپیما را در مقابل چشمان خبرنگاران طی کند. نمونه آن مربوط به 29 اسفندماه سال گذشته بود که وی هنگام ورود به هواپیمای ریاست‌جمهوری پایش لغزید و سوژه شبکه‌های اجتماعی شد.
علاوه بر این فهرست طولانی از لکنت‌های زبانی بایدن در طول ماه‌های گذشته وجود دارد که واقعاً فراتر از انتظار است. بماند اینکه جمهوری‌خواهان هم در تشدید این فضا نقش خیلی زیادی داشته‌اند.
به عنوان مثال بایدن در دسامبر سال 2020 زمانی که درباره اجرای یک قانون با سی‌ان‌ان گفت‌وگو می‌کرد، ناگهان گفت: «من بعضی از بیماری‌ها را گسترش خواهم داد و مجبور به استعفا می‌شوم.» جالب آن که هریس در همین مصاحبه حضور داشت و ناباوارانه سر خود را تکان می‌داد.
زمانی که بایدن قصد داشت تا واکسن کرونا را تزریق کند، در یک کنفرانس خبری بعد از اعلام آن گفت: من این کار را برای ایجاد اعتماد عمومی به واکسن انجام دادم. او سپس، هریس را «رئیس‌جمهور منتخب» نامید که به همین دلیل واکسن می‌زند!
بایدن در اولین نشت خبری خود نام «اشرف غنی» را به اشتباه کیانی می‌گوید: ژنرال آستین (وزیر دفاع آمریکا) تازه با کیانی دیدار کرد. او رهبر افغانستان در کابل است… منتظر دریافت اطلاعات درباره آن (این دیدار) هستم.
همین طور در اجلاس اخیر گروه 7 نیز بر اساس فیلم‌های پخش شده وی کاملاً در درک موقعیت مکانی و زمانی خود سرگردان شده است و نمی‌داند که دقیقاً کجاست.
* چه کسانی نگران شده‌اند؟
این گاف‌های مداوم موجب برخی واکنش‌ها به خصوص از سوی جمهوری‌خواهان و محافظه‌کاران شده است.
به عنوان مثال 120 ژنرال سابق آمریکایی در نامه‌ای در خصوص سلامت ذهنی بایدن اظهار نگرانی کرده و خواستار رسیدگی به آن از طرف سنا شده بودند. بر این اساس این ژنرال‌ها و دریاداران در نامه خود تأکید کرده بودند که وضعیت ذهنی و جسمی رئیس‌جمهور قابل‌چشم‌پوشی نیست، زیرا بایدن فرمانده کل نیروهای مسلح است و باید این توان را داشته باشد که به‌سرعت تصمیمات امنیت ملی دقیق برای خنثی کردن تهدید علیه کشور اتخاذ کند.
جدیدترین اظهارنظر جدی نیز در این باره متعلق به پزشک سابق کاخ سفید است که بایدن را فاقد توان ذهنی معرفی کرده است. «رونی جکسون» نوشته است: او خودش را گم کرده است. او سر در گم است. او به سختی می‌تواند یک جمله منسجم را بسازد. او باید در یک آزمون معاینه شناختی شرکت کند و نتایج آن منتشر شود.
وی در مصاحبه دیگری نیز گفته است: شما می‌توانید به عقب برگردید، از این مرد به اندازه چهل سال نوار وجود دارد- او همیشه گاف‌هایی را داده و حرفهایی زده اما این بیانات متفاوت هستند. او سردرگم است، او گمراه است.
البته هیچکس نمی‌تواند این گزاره را رد کند که پزشک مزبور، دوست بسیار نزدیک ترامپ است و در تعریفات عجیب و غریب خود او را در حد یک سوپرمن بالا می‌برده و همین مساله شاید در حرفهایی که زده نقش اساسی داشته باشد.
* آیا به زودی شاهد کودتای «هریس» خواهیم بود؟
با تمام این تفاصیل واقعیت این است که برکناری بایدن نیاز به چیزی همچون شبه‌کودتا از طرف هریس دارد؛ به‌خصوص اگر پای حواس‌پرتی و زوال عقل در میان باشد حمایت یکپارچه حزب دموکرات نیز لازم است.
بر اساس بخش چهارم متمم ۲۵، درصورتی‌که معاون رئیس‌جمهور و اکثریتی متشکل از مقامات ارشد بخش‌های اجرایی یا هر مرجع دیگری که کنگره به‌موجب قانون پیش‌بینی کند، طی اعلامیه‌ای کتبی به رئیس موقت سنا و رئیس مجلس نمایندگان اطلاع دهند که رئیس‌جمهور توان استفاده از اختیارات و انجام وظایف ریاست جمهوری را ندارد، معاون رئیس‌جمهور بی‌درنگ به‌عنوان کفیل ریاست جمهوری اختیارات و وظایف وی را عهده‌دار می‌شود و این چیزی نیست که بدون حمایت حزب دموکرات امکان‌پذیر باشد.
چنین اتفاقی در شرایط فعلی ممکن نیست، مگر آن که واقعاً بایدن کار را به جایی برساند که همه بر زوال عقل او به توافق برسند. در چنین شرایطی ممکن است هریس بتواند نظر حزب دموکرات را برای برکناری بایدن جلب کند. نکته مهم اینجاست که هریس تاکنون نتوانسته در هیچ واقعه مهمی ابتکار تصمیم‌گیری خود را به رخ بکشد تا لیاقت خود را برای این سمت ثابت کند و اساساً چنین ساز و کاری نیز برای چنین کارهایی در مورد وظایف ریاست‌جمهوری پیش‌بینی نشده است.
با این فرض شاید جدی‌ترین احتمال در خصوص ریاست جمهوری هریس مرگ زودهنگام رئیس‌جمهور حدودا 80 ساله باشد؛ مرگی که شاید سرنوشتی همچون روزولت برای بایدن و ترومن برای هریس به ارمغان بیاورد.
