جایزه مصطفی (ص) یک جایزه علم و فناوری ایرانی است که در راستای تجلیل از دانشمندان برجسته در سال ۱۳۹۱ به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی رسید. این جایزه، با هدف توسعه علم و فناوری در جهان اسلام، شناسایی و تجلیل از دانشمندان برجسته، زمینه‌سازی برای توسعه تعاملات پژوهشگران و افزایش همکاری و هم‌افزایی کشورهای اسلامی در حوزه‌های علم و فناوری ایجاد شد.

این جایزه که از آن به عنوان نوبل اسلامی یاد می‌کنند به اثری نوآورانه در مرزهای دانش تعلق می‌گیرد که توسط افرادی شاخص در حوزه‌های علم و فناوری ارائه می‌شود. حوزه‌های اعطای جایزه مصطفی (ص) در ۴ بخش «علم و فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «علم و فناوری زیستی و پزشکی»، «علم و فناوری نانو» و «کلیه زمینه‌های علم و فناوری» مشخص شد و برگزیدگان در این حوزه‌ها انتخاب می‌شوند.

برگزیدگان هر یک از دوره‌های جایزه مصطفی (ص)، علاوه بر لوح و مدال جهانی مصطفی، مبلغ ۵۰۰ هزار دلار که از محل خیرین و موقوفات علم و فناوری دریافت می‌کنند.

همچنین ۲۰ درصد از مبلغ جایزه مصطفی در ازای فعالیت برگزیدگان در قالب «گرنت پژوهشی برای ارائه به پژوهشگران کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه فرصت مطالعاتی برای ارائه به پژوهشگران کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه سفر برای حضور در رویدادهای بنیاد یا رویدادهای کشورهای اسلامی»، «گرنت برای انتشار مقالات مشترک با پژوهشگران کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه برای انجام پروژه‌های مشترک در کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه برای راه‌اندازی مراکز مشترک علمی در کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه برای پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلات تکمیلی از کشورهای اسلامی»، «کمک هزینه برای عضویت و فعالیت در مجامع علمی کشورهای اسلامی» اختصاص می‌یابد.

هزینه اهدای جایزه، از طریق وقف دارایی‌های مؤسسات بزرگ اقتصادی و دانش‌بنیان، صاحبان سرمایه، یا عموم علاقه‌مندان به رشد علمی جوامع اسلامی تأمین می‌شود.

طرح‌های ارسالی به دبیرخانه جایزه مصطفی (ص) بر اساس نوآوری در روش علمی، پیشرو بودن و نیز ماندگاری داوری می‌شوند. همچنین اثر باید کاربردهای مشخصی داشته یا نتایج حاصل از آن به‌صورت محسوس در جهان علم تأثیر گذاشته باشد. این جایزه به صورت دو سالانه همزمان با آغاز هفته وحدت به برگزیدگان اعطا می‌شود.

تاکنون ۳ دوره از این جایزه در سالهای ۲۰۱۵، ۲۰۱۷ و ۲۰۱۹ به برگزیدگان مسلمان مقیم و غیر مقیم کشورهای اسلامی اعطا شده است.

برگزیدگان جایزه مصطفی (ص) در ۴ دوره

چهارمین دوره برگزاری و آشنایی با برگزیدگان

سه دوره از برگزاری جایزه مصطفی (ص) در ایران و با حضور دانشمندان مسلمان مقیم و غیر مقیم کشورهای اسلامی برگزار شد و قرار بود که کشور مسلمان دیگری میزبان چهارمین دوره از برگزاری جایزه مصطفی باشد و برای تحقق این موضوع پنج کشور متقاضی برگزاری جایزه مصطفی (ص) بودند. اما به دلیل شرایط کرونا، کشورها تمایل به برگزاری چنین برنامه‌ای حتی به صورت محدود نداشتند از این رو دبیرخانه جایزه تصمیم به برگزاری چهارمین دوره در کشور ایران گرفت.

چهارمین دوره از برگزاری جایزه مصطفی (ص )۲۰۲۱، امروز پنجشنبه ۲۹ مهرماه همزمان با آغاز هفته وحدت اسلامی برگزار می‌شود. تفاوت اعطای جایزه امسال با سال‌های گذشته در این است که در سه حوزه نانو، زیست فناوری و علوم پایه برگزیده نداشته و در بخش جدیدی از پزشکی و شیمی آلی اقدام به انتخاب ۳ دانشمند مسلمان غیر مقیم شده است. همچنین در بخش عمومی، جایزه به صورت مشترک اعطا می‌شود.

پروفسور کامران وفا مسلمان ایرانی و پروفسور زاهد حسن، دانشمند بنگلادشی از برگزیدگان مشترک بخش عمومی جایزه مصطفی (ص) هستند. این دو دانشمند جزو برگزیدگان مسلمان غیر مقیم در کشورهای اسلامی به شمار می آیند.

همچنین پروفسور محمد صائغ، پروفسور یحیی تیعلاتی، پروفسور اقبال چودری از برگزیدگان بخش مقیم کشورهای اسلامی جایزه مصطفی را به صورت مشترک در بخش جدید جایزه، دریافت می‌کنند. پروفسور محمد صائغ به عنوان برگزیده مقیم کشورهای اسلامی در بخش بیوتکنولوژی پزشکی جایزه مصطفی است. پروفسور اقبال چودری در بخش عمومی و حوزه شیمی آلی زیستی موفق به دریافت جایزه مصطفی در دوره چهارم شده است. همچنین یحیی تیعلاتی اهل مراکش در بخش گروه عمومی و حوزه فیزیک نظری و ذرات موفق به دریافت جایزه مصطفی شده است.

همچنین امسال دو جایزه پانصد هزار دلاری به دو گروه بخش عمومی (به صورت مشترک به ۲ دانشمند) و بخش پزشکی-شیمی آلی (به صورت مشترک به ۳ دانشمند) اعطا می‌شود.