ولادیمیر پوتین در وایل قرن ۲۱ به عنوان یک سیاستمدار هوشمند روس برجسته شد، اما به نظر می‌رسد با گذشت نزدیک به دو دهه، وی از رهبری کاریزماتیک که قصد داشت با تکیه بر روابط منطقی با غرب و شرق، و برانگیختن حمایت داخلی برآمده از احساسات ملی‌گرایانه، قدرت را به روسیه بازگرداند، اکنون در نظر سران غرب به عنوان دشمن مداخله‌گر، و در نگاه رهبران کشورهای نزدیک‌تر به چشم یک شریک نه چندان قابل اعتماد، دیده می‌شود.
در داخل نیز ردای یک تزار مستبد را پوشیده که برای بسط قدرت، به هر اقدامی از الحاق قلدرمآبانه کریمه در خارج تا سرکوب خشن هرگونه مخالفت در داخل دست زده است، و در این مورد خاص، در راستای انکار و تحریف واقعیات تاریخی، علاوه بر پروپاگاندای گسترده به تدوین قانون هم روی آورده است. در روسیه طی سال های اخیر، به موازات گسترش فزاینده جشن‌های «روز پیروزی»، به نظر می رسد نقش کمک‌های متفقین در این نبرد به حداقل رسیده است. برای تثبیت این تصویر، احتمالاُ ممنوعیت‌های قانونی جدی هم ایجاد خواهد شد.
الجزیره در گزارشی به قلم منصور میرووالف با عنوان «تلاش پوتین برای مصادره انحصاری پیروزی بر نازی‌ها»نوشته است: “به سوی برلین!” … “ما می توانیم دوباره انجامش دهیم!” اینها رایج‌ترین برچسب های شیشه جلو اتومبیل ها در روسیه هستند، جایی که جشن روز پیروزی در 9 ماه مه یا جشن تسلیم آلمان نازی، به یک رویداد عمومی شبه‌مذهبی تبدیل شده است. میلیون ها نفر با راهپیمایی با پرتره هایی از نیاکان خود که در جنگی که 27 میلیون تلفات بر اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی تحمیل کرد، روز پیروزی را جشن می گیرند.
دانش آموزان و کودکان نوپا از لباس های جنگ جهانی دوم استفاده می کنند، کنسرت های آماتوری اجرا می کنند ، روی نزدیکترین بنای یادبود قهرمانان بر خاک افتاده گل می گذارند و “ناهار میدان جنگ” را به یاد سربازان از گندم سیاه و گوشت کنسرو شده می خورند.
کریل ، پدرسالار مسکو، عالی ترین سلسله مراتب ارتدکس روسیه ، این تعطیلات را با عید پاک مقایسه کرده است زیرا در هر دو “پیروزی بر مرگ و ویرانی” را جشن می گیریم.
نقطه کانونی جشن روز پیروزی یک رژه نظامی است که در میدان سرخ مسکو برگزار می شود و از طریق تلویزیون ملی رژه سربازان و پرواز هماهنگ جت ها، حرکت تانک ها ، سیستم های دفاع هوایی و موشک‌های هسته ای به نمایش گذاشته می شود.
امسال کرملین تنها 100 میلیون روبل (1.36 میلیون دلار) هزینه کرد تا با هواپیماهایی که نقره یدید را به آسمان اسپری می‌کنند، مانع بارش احتمالی باران در روز بزرگ شود.
انزوای نمادین پوتین
در هنگام رژه سال 2005 ، پوتین در کنار 50 سکاندار از ایالات متحده ، آلمان ، فرانسه ، ایتالیا ، چین ، هند و ژاپن و بسیاری از ملت های دیگر ایستاده بود. از جمله حاضران، جورج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا ، هو جینتائو رئیس جمهور سابق چین ، ژاک شیراک فرانسوی ، مانموهان سینگ نخست وزیر هند و کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل متحد بودند.
سخنرانی پوتین منعکس کننده موضع غرب گرایانه مسکو در آن زمان بود. وی گفت: «ما هرگز پیروزی را به خود منحصر نمی کنیم و همیشه کمک متفقین – ایالات متحده ، انگلیس ، فرانسه و سایر کشورهای ائتلاف ضد هیتلر را به یاد خواهیم داشت».
امسال، پوتین پس از یک دهه تشدید تنش با غرب و طرد بین المللی بالأخص در مورد الحاق کریمه، روسیه به طور نمادینی تنها بود. وی در حالی که خطاب به دهها جانباز و تنها رهبر خارجی میهمان، امامعلی رحمان، رئیس جمهور تاجیکستان سخنرانی می‌کرد ، گفت: «مردم ما تنها بودند ، در راه سخت، قهرمانانه و فداکارانه‌ی پیروزی بر نازیسم تنها بودند».
تصویب قانون برای تابوسازی
در سالهای اخیر ، کرملین به طور ضمنی بحثهای عمومی در مورد سهم متفقین در پیروزی و همچنین صحبت‌ها درباره برنامه Lend-Lease یا کمک گسترده واشنگتن به شوروی در جنگ برای پیروزی را به تابو تبدیل کرده است. تابوی دیگر پیمان عدم تعرض در سال 1939 میان مسکو و آلمان نازی است که به هیتلر کمک کرد تا پس از آنکه جوزف استالین رهبر شوروی شرق لهستان را ضمیمه کرد، جنگ را شروع کند.
طی چند روز، این تابوها در قانون ثبت خواهند شد و فیلم‌های پرفروش مانند نجات سرباز رایان را می‌توان به عنوان انکار عامدانه «نقش تعیین کننده مردم شوروی در شکست آلمان نازی یا مأموریت بشردوستانه اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی در آزادسازی ملتهای اروپا» محکوم و ممنوع کرد. این گزاره، از متن لایحه ای است که دومای دولتی -مجلس عوام روسیه- در اولین قرائت در 25 مه تصویب کرد.
این لایحه مقایسه بین سیاست‌های استالین و هیتلر را ممنوع می کند، حتی اگر چند نسل از مورخان هر دو را به عنوان یک مستبدانی بی‌رحم ببینند.
ریچارد اووری مورخ بریتانیایی جنگ جهانی دوم در سال 2004 نوشت: «آنها (استالین و هیتلر) شیاطین دوقلوی قرن بیستم هستند ، که به دلایل مختلف و به طرق مختلف مسئول مرگ‌های شدیدتر، بیش از هر مرد دیگری در تاریخ هستند».
حتی اگر این لایحه، مجازات کیفری پیش بینی نکرده باشد ، اما ممکن است منجر به ممنوعیت آثار هنری و تعداد زیادی از کتب تاریخی شود. همچنین در مورد تصویری که پوتین مایل است روس ها با آن زندگی کنند ، بسیار صحبت می‌کند. به گفته منتقدان ، کرملین، روسیه امروزی را به عنوان سنگر محاصره شده ارزش‌های سنتی توصیف می‌کند.
سرگئی بیزیوکین ، یک فعال مخالف از شهر ریازان غربی، به الجزیره گفت: «این یک تصویر کمال‌یافته از یک قلعه تحت محاصره است، با ایده‌آل های درخشان که باید از آنها دفاع کرد، که برای آنها شایسته است رنج کشید، و رد کردن آنها شرم‌آور خواهد بود».
در حالی که 54 درصد از روس ها فکر می کنند چنین پروپاگاندای تبلیغاتی “اعتقادات معنوی آنها را از بین می برد”، طبق نظرسنجی ژوئیه 2020 توسط موسسه افکارسنجی VTsIOM ، 60 درصد معتقدند که “گروهی از مردم می‌خواهند تاریخ روسیه را دوباره بنویسند و از عظمت روسیه بکاهند».
استالین بخشی از جشن های روز پیروزی است. بیزیوکین که پدر بزرگ پدرش، ایوان خاریتونوف در سال 1937 به جرم “تبلیغات ضد شوروی” در اوج دوران وحشت بزرگ استالین، اعدام شده است، گفت: «این امر، از نظر عقیدتی و مذهبی، دیکتاتوری پوتین و همه جنایاتی که مرتکب شده را توجیه می کند».
خاریتونوف افسار اسب می ساخت و پنج پسر او در جنگ کشته شدند. پدر بیزیوکین زنده ماند زیرا او خیلی جوان بود و نمی توانست سربازی بگیرد. در سال 2019 ، بیزیوکین از ترس آزار و اذیت به دلیل کاندیداتوری برای انتخابات ریاست جمهوری و شیرین کاری تبلیغاتی که وی طراحی کرد “برای نشان دادن اینکه هر شهروند حق انتخاب و انتخاب دارد” ، از روسیه فرار کرد.
سلسله سیلُوویکی (Siloviki)
اما چرا کرملین «روز پیروزی» را برای اتحاد روس ها انتخاب کرد؟
لِو پوناماریوف، مدافع حقوق و قانونگذار سابق به الجزیره گفت: «اگر غیرنظامیان بر ما حکومت می‌کردند ، آنها روش دیگری پیدا می کردند. اما کشور ما توسط سیلوویکی (افسران اجرای قانون) اداره می‌شود.
پوتین سالهای ابتدایی کار خود را به عنوان جاسوس KGB در آلمان شرقی گذراند و بسیاری از همکاران سابق وی مقامات عالی رتبه ، روسای شرکت های دولتی یا الیگارشی قدرتمند شدند. پوتین روابط خود را با برلین ، جایی که سیاستمداران میانه رو روابط خود را با مسکو در اولویت قرار می‌دهند، به دلیل هر آنچه روسیه شوروی در طول جنگ پشت سر گذاشت ، پرورش می‌دهد.
به گفته نیکولای میتروخین ، محقق دانشگاه برمن ، این اولویت بندی به معنای چشم بستن بر نقض حقوق بشر و سایر تخلفات مسکو است. با این حال ، برلین در برابر حمایت مسکو از فوق ملی گرایان اروپا ، یوروسپتیک‌ها و جدایی طلبان ایستاده است – برخی از آنها هیتلر را بت می کنند.
میتروخین به الجزیره گفت: «آلمان ضمن پذیرش مسئولیت در قبال جنگ جهانی دوم و جنایاتی که علیه مردم اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی انجام شده است ، تلاش های روسیه برای ایجاد یک ایدئولوژی ملی گرایانه و ضد اروپایی را رد می کند».
علی آزادی
