وزیر بهداشت روز گذشته ادعا کرد که برنامه واکسیناسیون عمومی از شنبه ۱۹ تیر ۱۴۰۰ در کشور کلید می‌خورد، ادعایی که با سوالات و ابهامات زیادی همراه است و می‌بایست برای آنها پاسخ داشت.
آن طور که سعید نمکی روز گذشته در ارومیه اعلام کرد؛ باید از امروز منتظر باشیم که روند واکسیناسیون در کشور سرعت بگیرد. ادعایی که وزیر بهداشت مطرح کرده و باید برای آن چرتکه بیندازیم. زیرا، واقعیت امر این است که برای سرعت گرفتن برنامه واکسیناسیون در کشور، علاوه بر داشتن واکسن به اندازه کافی، زیرساخت‌های آن نیز نیاز است که به نظر نمی‌رسد با واقعیت‌های موجود هم‌خوانی داشته باشد.
ظرفیت مراکز تجمیعی واکسیناسیون
بر اساس آنچه که وزیر بهداشت وعده است، قرار است از امروز ظرفیت واکسیناسیون در کشور به مرز ۵۰۰ هزار دوز در روز برسد. این در حالی است که ظرفیت مراکز واکسیناسیون در کشور بین ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دوز است و البته سخنگوی وزارت بهداشت این وعده را داده که در صورت تأمین واکسن، می‌توان به ظرفیت ۵۰۰ هزار دوز تزریق در روز رسید.
علیرضا رئیسی سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا گفته است که در حال حاضر ۸۷۰ مرکز تجمیعی واکسیناسیون در کشور فعال است که توانایی روزانه ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار دوز تزریق را دارند و این ظرفیت تا ۵۰۰ هزار دوز هم قابل افزایش است در صورتی که واکسن تأمین شود.
اما آنچه را در روزهای گذشته از آمارهای وزارت بهداشت دیده‌ایم، حداکثر ۵۰ تا ۶۰ هزار دوز تزریق روزانه بوده است. و این یعنی، دو حالت بیشتر ندارد، یا واکسن داریم و زیرساخت لازم فراهم نیست و یا اینکه واکسن نیست. البته یک فرضیه دیگر هم مطرح است و آن اینکه، هر دو مورد فراهم نیست.
طبق اعلام مرکز روابط عمومی وزارت بهداشت، تا روز گذشته ۴ میلیون و ۵۲۹ هزار و ۸۴۵ نفر در کشور موفق شده‌اند دوز اول واکسن کرونا را دریافت کنند و دو میلیون و ۱۲۸ هزار و ۸۵۰ نفر نیز تا دوز دوم واکسن کرونا را تزریق کرده‌اند که با احتساب دوز اول و دوم، مجموع واکسن‌های تزریق شده در کشور به ۶ میلیون و ۶۵۸ هزار و ۶۹۵ دوز رسید که در مقایسه با روز قبل از آن، که ۶ میلیون و ۶۰۸ هزار و ۱۱۷ دوز تزریق در کشور صورت گرفته بود، کمتر از ۵۱ هزار دوز تزریق در یک شبانه روز انجام شده است.
موجودی واکسن‌ها نامعلوم است
واقعیت این است که برنامه قطره چکانی تزریق واکسن کرونا در کشور، با ابهامات زیادی همراه است. به طوری که معلوم نیست در حال حاضر روزانه چقدر واکسن در اختیار مراکز تجمیعی واکسیناسیون قرار می‌گیرد و اینکه نمی‌دانیم سهم واکسن‌های خارجی و داخلی چقدر است.
آن طور که وزیر بهداشت و البته رئیس جمهور و دیگر دست‌اندرکاران ستاد ملی مقابله با کرونا، بارها و به دفعات عنوان کرده‌اند، ایران برای خرید و تأمین واکسن مورد نیاز مردم، از مدت‌ها قبل برنامه‌ریزی کرده بود. اما، کارشکنی‌ها و تحریم‌ها، دست به دست هم داده تا واکسن مورد نیاز از آنچه انتظار می‌رفت به دست ما برسد، خیلی کمتر باشد. به طوری که میزان واکسن‌های وارداتی از روسیه، چین، هند و…، تا کنون جوابگو نبوده و آنچه می‌بایست تحت عنوان خرید از «کووکس» به دست ما می‌رسید، به دست ما نرسیده است.
در این بین، جمعیت هلال احمر به عنوان بازوی حمایتی وزارت بهداشت، توانسته تا کنون چند میلیون دوز واکسن وارد کند که البته آنها هم کفاف نیازهای ما را نداده است. بر اساس آنچه کریم همتی رئیس جمعیت هلال احمر عنوان داشته است؛ مجموع واردات واکسن توسط هلال احمر تا ۱۷ تیر ۱۴۰۰ به ۵ میلیون و ۴۰۰ هزار دوز رسیده است.
بنا بر گفته سخنگوی ستاد ملی مقابله کرونا، آنچه تا کنون از منابع مختلف به دست ما رسیده است، کمتر از ۸ میلیون دوز واکسن است.
در همین حال، با صدور مجوز مصرف اضطراری برای دو واکسن تولید داخل، انتظار می‌رفت واکسن‌های زیادی در اختیار وزارت بهداشت قرار بگیرد که عملاً تا کنون چنین اتفاقی نیفتاده است و هنوز از ظرفیت تولیدات آنها که به دست وزارت بهداشت رسیده باشد، عدد قابل توجهی نبوده است.
آیا مراکز واکسیناسیون توان تزریق روزانه ۵۰۰ هزار دوز واکسن را دارند
سوالی که دوباره مطرح می‌شود این است که با توجه به نیروی انسانی حاضر در مراکز تجمیعی واکسیناسیون، آیا امکان افزایش ظرفیت تزریق تا سقف روزانه ۵۰۰ هزار دوز واکسن وجود دارد و می‌توان امیدوار بود که در صورت تأمین واکسن، واکسیناتورها بتوانند سرعت عمل بیشتری به خرج دهند و تعداد بیشتری از مردم را در روز واکسینه کنند.
از شواهد و قرائن بر می‌آید که مراکز واکسیناسیون در کشور هنوز از نیروی انسانی کافی برخوردار نیستند و البته امکانات و تجهیزات کافی نیز در این مراکز وجود ندارد که بتوان ظرفیت تزریق روزانه را افزایش داد.
در این بین، بیشترین مشکل متوجه کلانشهرها و به ویژه پایتخت است. زیرا، در روزهای گذشته بارها شاهد تجمع افرادی بوده‌ایم که برای دریافت واکسن به این مراکز رفته‌اند و ساعت‌ها در صف منتظر مانده‌اند. اگر این مراکز از ظرفیت کافی برای واکسیناسیون برخوردارند، چرا شاهد شکل‌گیری صف‌های طولانی بوده‌ایم.
تنها راه مقابله با کرونا
با گذشت ۱۷ ماه از شیوع کرونا در کشور، مردم از اینکه بخواهند همچنان در خانه بمانند و مدام دست‌های خود را ضد عفونی کنند و ماسک بزنند، خسته شده‌اند. نمونه این ادعا، کاهش رعایت پروتکل‌ها بوده است که همواره با موج جدیدی از بیماری همراه شده است. بنابراین، سرعت عمل در برنامه واکسیناسیون، می‌تواند تنها راهکار مقابله با کرونا و مدیریت این بیماری باشد. همچنان که خیلی از کشورها با تکمیل برنامه واکسیناسیون، به شرایط زندگی عادی و البته با رعایت ملاحظاتی، بازگشته‌اند.
با ورود به موج پنجم کرونا که از مناطق جنوبی کشور آغاز شده است، این احتمال وجود دارد که موج‌های دیگری را نیز تجربه کنیم. بنابراین، باید به واقعیت‌ها نگاه کنیم و ببینیم که آیا واکسن کافی برای رسیدن به ایمنی جمعی در کشور وجود دارد و می‌توانیم تا پایان امسال، حداقل ۶۰ میلیون نفر را واکسینه کنیم. این سوالی است که باید پاسخ آن را از امروز نظاره گر باشیم. زیرا، وزیر بهداشت مدعی شده است که از امروز روند واکسیناسیون عمومی در کشور آغاز می‌شود.
