از راکت‌های ۱۲۲ میلیمتری سری گراد تا «فجر» ۳۳۳ میلیمتری، بخش مهمی از توان توپخانه‌ای کشورمان در بخش راکت‌ها را تشکیل می‌دهند.
برای دوره‌ای طولانی در جنگها، “راکت” به عنوان یک سلاح خاص و مهم مورد استفاده قرار می‌گرفت و گفته می‌شود چینی‌ها در زمان حمله لشکر مغول‌ها به سرزمینشان، اولین کاربران راکت در نقش نظامی بودند.
پیش از آن، چینی‌ها بیشتر از این وسایل برای ایجاد نور و صدا در جشن‌ها استفاده می‌کردند. این استفاده کم و بیش ادامه داشت تا اینکه در دوره جنگ سرد، شاهد توسعه گسترده همه سامانه‌های جنگ افزاری در غرب و شرق بودیم. روس‌ها برای ارتقا سامانه مشهور کاتیوشا، سراغ سامانه ۱۲۲ میلی متری گراد رفتند که تبدیل به یک چهره ثابت در جنگها از اواسط جنگ سرد تا به همین امروز بوده است که در دوران جنگ تحمیلی هر دو طرف نبرد در حجم بسیار بالایی از این سامانه استفاده کردند.
راکت‌های سامانه گراد به صورت کلی از دقت مناسبی برخوردار نیستند و در برد نهایی حدود ۴۰ کیلومتر، گاهی به شعاع خطایی در حدود ۹۰ متر نیز می‌رسند.
کیت‌های ارتقاء برای راکت‌های ۱۲۲ میلی متری ایرانی
راکت‌های ۱۲۲ میلی متری سامانه گراد سالهاست که در کشور به ما به صورت انبوه تولید می‌شود. اما یکی از بحث‌هایی که به نوعی نقطه ضعف راکت‌های های این سامانه در همه دنیا بوده کمبود دقت است که در سایه حجم آتش بالا رفع می‌شود. در سال‌های اخیر کشور‌های مختلف اقدام به توسعه سیستم‌های هدایتی برای این راکت‌ها کرده اند؛ از نمونه‌های لیزری تا کیت‌های اپتیکی و کیت‌های پالسی ساخت چین از جمله گزینه‌های ارائه شده برای ارتقاء راکت‌های ۱۲۲ میلی متری موجود در بازار‌های جهانی است.
راکت‌های ۱۲۲ میلی متری در اختیار نیرو‌های ایرانی در سال‌های جنگ
راکت ۱۲۲ میلی متری با کیت هدایت شونده در نمایشگاه وزارت دفاع
راکت ۱۲۲ میلی متری ساخت چین با کیت هدایت
در جریان بازدید‌های اخیر مسئولان کشورمان از نمایشگاه دستاورد‌های صنایع دفاعی، از یک راکت ۱۲۲ میلی متری جدید رونمایی شده که این مدل جدید، دارای یک بخش افزوده شده با بالک‌های هدایتی است و بر اساس اعلام، خطای این راکت را به کمتر از ۲۰ متر می‌رساند. راکت‌های ۱۲۲ میلی متری معمولا به صورت شدید الانفجار و ترکش شونده هستند که برد کشندگی آن‌ها بر اساس موج انفجار در حدود ۲۰ و برد ترکش‌های آن‌ها نیز در حدود ۳۰ متر است.
با رسیدن به شعاع خطایی کمتر از ۲۰ متر می‌توان گفت پرتابگر‌های گراد ایرانی به مهماتی بسیار پیشرفته‌تر دست پیدا کرده اند و ترکیب این مهمات با برد افزوده نزدیک به ۴۰ کیلومتر بعلاوه سیستم‌های کنترل آتش دیجیتال و استفاده از پرنده‌های بدون سرنشین برای شناسایی و هدایت آتش تا سال‌ها این جنگ افزار را به عنوان یک سلاح دقیق و موثر برای نیرو‌های مسلح ما حفظ خواهد کرد.
برد راکت‌های مشهور ایرانی افزایش پیدا کرد
نمی‌توان از راکت‌های ایرانی صحبت کرد و بحثی در خصوص خانواده‌های سری فجر نداشت؛ پرتابه‌هایی که امروز ستون فقرات قوای راکتی کشور را تشکیل داده و در مدل‌های مختلفی نیز عرضه شده است. به صورت استاندارد راکت‌های سری فجر در دو مدل اصلی ۳ و ۵ ارائه شدند. راکت فجر ۳ یک پرتابه تک مرحله با کالیبر ۲۴۰ میلیمتر، طول ۵.۲ متر و جرم ۴۰۷ کیلوگرم بوده و به برد ۴۳ کیلومتر می‌رسد. سرجنگی ۹۰ کیلوگرمی این سلاح که ۴۵ کیلوگرم آن ماده منفجره است قدرت تخریبی خوبی برای انهدام اهدافی، چون مراکز فرماندهی و پشتیبانی، مراکز تجمع، پادگان‌ها، فرودگاه‌های نزدیک خطوط رزمی و سایر اهداف دارد.
راکت فجر ۳
پرتابگر‌های این راکت با تحرک بالا برای اجرای حجم آتش بالا و نسبتاً دقیق روی مواضع دشمن نقش مفیدی ایفا می‌کنند. تجهیز یگان‌های توپخانه‌ای به این راکت انداز‌ها امکان پوشش منطقه‌ای نسبتاً وسیع را در مدت کوتاهی بوجود آورده و با توجه به سرعت مناسب خودروی حامل قدرت تحرک یگان‌های عملیاتی را به میزان زیادی افزایش داده و در عین حال آسیب پذیری واحد‌ها در برابر آتش متقابل دشمن را کاهش می‌دهند.
فجر ۵ نوع دوربردتر و مؤثرتری از خانواده فجر بوده که دارای کالیبر ۳۳۳ میلیمتر، جرم ۹۱۵ کیلوگرم که ۱۷۵ آن مربوط به سرجنگی و ۹۰ کیلوگرم آن ماده منفجره است. این راکت ۶۴۸۵ میلیمتری در بیشترین برد، به ۷۵ کیلومتر می‌رسد. خودروی پرتابگر این راکت از همان نوع مربوط به راکت فجر ۳ است، ولی با پرتابگر ۴ لوله‌ای است. نوع دو مرحله‌ای از فجر ۵ نیز تاکنون در چند نمایشگاه عمومی معرفی شده است که بیشتر از ۹ متر طول داشته، به صورت تک فروندی شلیک شده و پس از شتاب گرفتن توسط پیشران مرحله اول، این بخش جدا شده و پیشران مرحله دوم روشن می‌شود.
پیشران مرحله اول این راکت قطر بیشتری نسبت به خود موشک دارد و سرعت موشک را تا حد زیادی افزایش می‌دهد بطوری که این موشک به برد نهایی حدوداً ۱۹۰ کیلومتر رسیده و شعاع مرگباری سرجنگی از نوع انفجاری شدید آن بالغ بر ۱۰۰ متر است. این راکت نیز از روی پرتابگری مستقر بر کامیون‌های مشابه موارد قبلی شلیک می‌شود.
راکت فجر ۵ سی هدایت شونده
مدل‌های هدایت شونده بر اساس خانواده فجر ۵ نیز در سال‌های اخیر توسعه پیدا کرده است. یکی را می‌توان فجر سی و دیگری را نیز مدل F ۴ CL معرفی کرد. دو نکته در نمایشگاه جدید وزارت دفاع در خصوص راکت‌های سری فجر وجود دارد که یکی مشاهده شدن یک راکت جدید است که در سر آن نوعی سیستم جستجو گر وجود دارد که می‌تواند از نوع اپتیکی یا لیزری باشد و شبیه به گونه F ۴ CL است، اما نکته جالب و جدید در خصوص آن این است که بالک‌های کوچکی نیز در نزدیکی جستجو گر مورد نظر به صورت باز شده دیده می‌شود که پیش از این در مدل F ۴ CL دیده نشده بود. به نظر این بالک‌ها برای افزایش دقت در راکت مورد نظر نصب شده باشند.
راکت با سر جنگی و بالک‌های هدایتی در نمایشگاه وزارت دفاع
بخش هدایتی راکت F ۴ CL
مسئله بعدی افزایش برد راکت‌های سری فجر ۵ است. باید دقت کرد که راکت‌های فجر تک مرحله‌ای در ۷۵ کیلومتر و مدل دو مرحله‌ای این راکت‌ها به برد ۱۹۰ کیلومتر رسیده است. حالا در این نمایشگاه مشخص شده که نسل جدید این راکت‌ها که بر اساس ظاهر از نوع تک مرحله‌ای است به برد ۱۵۰ کیلومتر رسیده که به معنی دو برابر شدن راکت‌های فجر ۵ تک مرحله‌ای است.
راکت فجر ۵ با کد GR ۴۰ در نمایشگاه وزارت دفاع – به بالک‌های نوع راکت دقت کنید
با توجه به موارد فوق، مشخص می‌شود نیرو‌های مسلح کشورمان و صنایع دفاع، در سال‌های اخیر برنامه مدرن و مدونی را به اجرا گذاشته اند که ماحصل آن، افزایش دقت و برد راکت‌های توپخانه‌ای بوده و این رسته از نیرو‌های مسلح همچنان در مسیر رشد و شکوفایی لازم قرار دارد.
با توجه به اینکه بسیاری از قدرت‌های مهم نظامی در دنیا و برخی دشمنان کشورمان نیز در سال‌های اخیر طرح‌های مختلفی را برای توسعه توان راکتی خود تهیه کرده و روی موضوعاتی، چون افزایش برد و ارتقاء دقت سامانه‌های خود متمرکز شده اند، نتایج حاصله از اقدامات متخصصان دفاعی جمهوری اسلامی نشان می‌دهد در این عرصه نیز اختلاف و عقب ماندگی نسبت به دیگر قدرت‌ها وجود نداشته و انشاء الله با توسعه و تولید انبوه سریعتر این سامانه ها، نیرو‌های زمینی کشورمان نیز مهیاتر از قبل به دفاع از امنیت و مرز‌های کشورمان می‌پردازند.
