تصور این است که با اعمال محدودیت‌های مقطعی می‌توان مانع از شیوع کرونا در کشور شد، به همین بهانه اعضا ستاد ملی مقابله با کرونا در مواقعی که آمار متوفیان و مبتلایان جدید به کرونا اوج می‌گیرد در جلسه تصمیم می‌گیرند که محدودیت‌هایی را متناسب با تعطیلات پیش رو اعمال کنند و به اصطلاح جاده‌ها را ببندد تا هم مانع از سفر شوند و هم از شیوع کرونا در کشور جلوگیری کنند.
چندی پیش در گزارشی با عنوان «اولتیماتومی برای سفر / تصمیماتی که مُسکن هم نیست چه برسد به درمان!» به این مساله پرداختیم که چه محدودیت یا ممنوعیتی برای جلوگیری از شیوع کرونا و مدیریت این بیماری در کشور مفید است، در این گزارش آماری سعی کردیم تا تعطیلاتی که از اسفند ۱۳۹۹ تا به امروز پیش رو داشتیم و محدودیت‌هایی که از سوی دولت اعمال شد را بررسی کنیم و ببینیم که آیا این ممنوعیت و محدودیت‌ها و یا حتی تعطیلات‌های تقویمی بر صعود یا نزول آمار متوفیان و مبتلایان جدید تأثیری داشته یا خیر.
۱۸ اسفند ۱۳۹۸:
در این بازه که در موج نخست شیوع ویروس در ایران قرار داشتیم، تعداد مبتلایان از ۷۴۳ تن به ۱۰۲۸ تن رسیده که حکایت از ۳۸ درصد افزایش دارد و تعداد فوتی‌های روزانه از ۴۹ تن به ۱۲۳ تن رسیده که رشد یک و نیم برابری (۱۵۰ درصدی) نشان می‌دهد.
۲۹ اسفند ۱۳۹۸ لغایت ۴ فروردین ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۵۶۸۸ تن بوده (میانگین روزانه: ۱۱۳۷ بیمار جدید) که دو هفته بعد به ۱۲۹۰۷ تن (میانگین روزانه: ۲۵۸۱ بیمار جدید) افزایش یافته و ۱۲۷ درصد رشد نشان می‌دهد. این رشد برای مجموع فوتی‌ها که از ۶۷۷ تن به ۷۰۳ تن رسیده، کمتر از نیم درصد است.
۱۲ و ۱۳ فروردین ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۶۰۹۸ تن بوده که دو هفته بعد به ۳۰۸۶ تن کاهش یافته است (کاهش ۵۰ درصدی). این کاهش در مجموع فوتی‌ها که از ۲۷۹ تن به ۱۹۲ تن رسیده، حدود ۳۱ درصد است.
۲۱ و ۲۲ فروردین ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۳۶۰۶ تن بوده که دو هفته بعد به ۲۱۹۸ تن کاهش یافته است (کاهش ۴۰ درصدی). این کاهش در مجموع فوتی‌ها که از ۲۳۹ تن به ۱۸۳ تن رسیده، حدود ۲۵ درصد است.
۵ و ۶ خرداد ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۳۸۱۰ تن بوده که دو هفته بعد به ۴۱۳۸ تن افزایش یافته است (افزایش ۹ درصدی). این افزایش در مجموع فوتی‌ها که از ۹۱ تن به ۱۴۴ تن رسیده، تقریباً ۵۸ درصد است.
۱۴ تا ۱۶ خرداد ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۹۵۹۴ تن بوده (میانگین روزانه: ۳۱۹۸ تن) که دو هفته بعد به ۷۸۳۰ تن (میانگین روزانه: ۲۶۱۰ تن) کاهش یافته است که معنای آن کاهش ۱۷ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها که از ۱۹۲ تن به ۳۲۷ تن رسیده و حکایت از افزایش ۷۰ درصدی دارد.
۲۸ خرداد ۱۳۹۹:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۲۶۱۹ تن بوده که دو هفته بعد به ۲۵۴۹ تن کاهش یافته است. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۱۲۰ تن به ۱۴۱ تن رسیده و حکایت از افزایش حدود ۱۸ درصدی دارد.
۱۷ و ۱۸ مرداد ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۴۵۷۵ تن بوده که دو هفته بعد به ۴۲۳۴ تن کاهش یافته است. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۲۸۸ تن به ۲۳۸ تن رسیده و حکایت از افزایش حدود ۱۸ درصدی دارد.
۷ تا ۹ شهریور ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۵۷۷۴ تن بوده (میانگین روزانه: ۱۹۲۴ تن) که دو هفته بعد به ۶۵۴۱ تن (میانگین روزانه: ۲۱۸۰ تن) افزایش یافته است که معنای آن رشد بیش از ۱۳ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۳۲۵ تن به ۴۹۳ تن رسیده و حکایت از افزایش ۵۰ درصدی دارد.
۱۷ و ۱۸ مهر ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۸۵۳۴ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۱۶۰۵ تن افزایش یافته است که معنای آن رشد ۳۶ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۴۴۰ تن به ۶۶۹ تن رسیده و حکایت از افزایش ۵۲ درصدی دارد.
۲۵ و ۲۶ مهر ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۸۶۵۵ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۵۸۳۱ تن افزایش یافته است که معنای آن رشد ۸۳ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۵۱۸ تن به ۷۵۱ تن رسیده و حکایت از افزایش ۴۵ درصدی دارد.
۴ آبان ۱۳۹۹:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۶۱۹۱ تن بوده که دو هفته بعد به ۹۲۳۶ تن افزایش یافته و رشد ۵۰ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۲۹۶ تن به ۴۵۹ تن رسیده و حکایت از افزایش ۵۶ درصدی دارد.
۱۳ آبان ۱۳۹۹:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۸۹۳۲ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۳۳۵۲ تن افزایش یافته و رشد ۵۰ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۴۲۲ تن به ۴۸۲ تن رسیده و حکایت از افزایش ۱۴ درصدی دارد.
۲۸ دی ۱۳۹۹:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۶۰۱۶ تن بوده که دو هفته بعد به ۶۲۶۸ تن افزایش یافته و رشد ۴ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۸۶ تن به ۷۰ تن رسیده و حکایت از کاهش ۲۰ درصدی دارد.
۲۲ بهمن ۱۳۹۹:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۷۵۸۵ تن بوده که دو هفته بعد به ۸۲۷۰ تن افزایش یافته و رشد ۹ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۶۱ تن به ۷۳ تن رسیده و حکایت از افزایش ۲۰ درصدی دارد.
۷ و ۸ اسفند ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۱۶۳۰۹ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۶۳۹۶ تن افزایش یافته و تغییر محسوسی نداشته است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۱۶۳ تن به ۱۴۱ تن رسیده و حکایت از کاهش ۱۴ درصدی دارد.
۲۱ و ۲۲ اسفند ۱۳۹۹:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۱۶۳۹۶ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۵۴۸۶ تن کاهش یافته و تغییر محسوسی نداشته (کاهش نیم درصدی). این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۱۴۱ تن به ۱۷۸ تن رسیده و حکایت از افزایش ۲۶ درصدی دارد.
۲۹ اسفند ۱۳۹۹ تا ۴ فروردین ۱۴۰۰:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۴۴۶۷۲ تن بوده (میانگین روزانه: ۷۴۴۵ تن) که دو هفته بعد به ۸۷۰۳۴ تن (میانگین روزانه: ۱۴۵۰۵ تن) افزایش یافته است که معنای آن رشد ۹۵ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۴۶۴ تن به ۹۴۰ تن رسیده و حکایت از افزایش بیش از ۱۰۰ درصدی دارد.
۹ فروردین ۱۴۰۰:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۹۳۱۰ تن بوده که دو هفته بعد به ۲۳۳۱۱ تن افزایش یافته و رشد بیش از ۱۵۰ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۸۱ تن به ۲۷۴ تن رسیده و حکایت از افزایش ۲۴۰ درصدی دارد.
۱۲ و ۱۳ فروردین ۱۴۰۰:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۲۳۴۱۰ تن بوده که دو هفته بعد به ۵۰۳۳۹ تن افزایش یافته و رشد بیش از ۱۰۰ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۲۱۱ تن به ۶۴۹ تن رسیده و حکایت از افزایش بیش از ۲۰۰ درصدی دارد.
۱۴ اردیبهشت ۱۴۰۰:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۲۰۱۵۰ تن بوده که دو هفته بعد به ۱۳۹۳۰ تن کاهش یافته و نزول ۳۱ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۳۴۴ تن به ۳۱۰ تن رسیده و حکایت از نزول ۹ درصدی دارد.
۲۳ و ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۰:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۲۴۳۹۱ تن بوده که دو هفته بعد به ۲۰۲۴۷ تن کاهش یافته و نزول ۱۷ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۴۹۹ تن به ۳۴۹ تن رسیده و حکایت از نزول ۳۰ درصدی دارد.
۱۴ تا ۱۶ خرداد ۱۴۰۰:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۲۱۲۶۳ تن بوده (میانگین روزانه: ۷۰۸۷ تن) که دو هفته بعد به ۲۴۷۰۹ تن (میانگین روزانه: ۸۲۳۶ تن) افزایش یافته است که معنای آن رشد ۱۶ درصدی است. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۴۰۵ تن به ۳۴۶ تن رسیده و حکایت از کاهش ۱۵ درصدی دارد.
۳۰ تیر ۱۴۰۰:
در این بازه تعداد مبتلایان شناسایی شده ۲۷۳۷۹ تن بوده که دو هفته بعد به ۳۹۳۵۷ تن افزایش یافته و رشد حدود ۴۴ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که تعداد فوتی‌ها از ۲۱۳ تن به ۴۰۹ تن رسیده و حکایت از رشد ۹۲ درصدی دارد.
۷ و ۸ مرداد ۱۴۰۰:
در این بازه مجموع مبتلایان شناسایی شده ۵۹۱۴۸ تن بوده که دو هفته بعد به ۷۸۱۶۸ تن افزایش یافته و رشد ۳۲ درصدی نشان می‌دهد. این در حالی است که مجموع فوتی‌ها از ۵۶۲ تن به ۱۰۹۵ تن رسیده و حکایت از رشد ۹۵ درصدی دارد.
تعطیلات ویژه کرونایی
از ۲۱ فروردین تا ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۰:
در این بازه که برای مهار موج پنجم کرونا، تعطیلات مشابه قرنطینه در اکثر نقاط کشور به اجرا در آمد، مجموعاً ۷۵۰۰۰۳ بیمار شناسایی شد و ۱۴ روز بعد بازه ای شروع شد که مجموعاً ۷۳۶۷۲۳ بیمار شناسایی شد که تقریباً تغییر خاصی نشان نمی‌دهد. این در حالی است که در این بازه مجموع فوتی‌ها از ۱۳۴۹۳ تن به ۱۱۵۸۱ تن کاهش یافت که نزول ۱۴ درصدی نشان می‌دهد.
از ۲۸ تیر تا ۳ مرداد ۱۴۰۰:
در این بازه دو استان تهران و البرز تعطیل شدند و مجموع بیماران شناسایی شده از ۱۶۸۱۶۹ تن به ۲۵۵۲۱۰ تن رسید که رشد ۵۲ درصدی نشان می‌دهد و مجموع فوتی‌ها از ۱۶۳۹ تن به ۳۰۱۹ تن افزایش یافت که رشد ۸۴ درصدی نشان می‌دهد دلیل اینکه در این بررسی میران ابتلاء و فوتی‌ها برای کل کشور در نظر گرفته شده نقش اثرگذاری اثرگذاری چرخش ویروس به واسطه افزایش سفرها از مبدا دو استان یاد شده به سایر نقاط کشور است.
بررسی این آمارها چند نکته را که از ابتدا هم گوشزد شده بود ولی هیچ‌وقت جدی گرفته نشد تصدیق می‌کند. اول اینکه هیچ‌گاه زمان تعطیلی‌ها به دوهفته‌ای که به عنوان حداقل مورد درخواست کارشناسان و متخصصان بود نرسید. قبل از جهش‌های جدید کرونا دوران نهفتگی کرونا حدود دو هفته بود و متخصصان معتقدند همین الان هم این میزان تعطیلی می‌تواند در روند تعداد موارد ابتلاء و مرگ و میر اثرگذار باشد.
مسئله دوم هم نوع اجرا و نظارت بر محدودیت‌هاست؛ متأسفانه در تمام ایام و ادوار اعلام و اجرای محدودیت‌ها، آن چیزی که تحت عنوان «لاک داون» مورد توجه متخصصان بوده و آزمونش را در بسیاری از کشورها پس داده است اجرا نشد و هم مسافرت‌ها جریان داشت، هم کسب‌وکارها به راه بود.
مسئله سوم پیوند تعطیلی‌ها با تعطیلات رسمی و تطابق با برنامه فراغت مردم و البته اطلاع رسانی ضعیف آن است. تعیین بازه چندساعته بین اعلام تا اجرای طرح فرصت خوبی را برای خروج مردم از شهرهای مبدا فراهم کرد. در مجموع تا به امروز و دور جدید محدودیت‌ها هیچ‌گاه نه مطالبه متخصصان و نه آن‌چه وعده داده شده بود اجرایی نشده و آن هم به‌خاطر نگاه فانتزی مسئولان به حکمرانی در شرایط کرونایی است.
نکات کلیدی:
* در این بررسی همه تعطیلات تقویمی (به غیر از جمعه) یا تعطیلات خاص اعمال شده بابت کرونا از روز نخست شیوع ویروس کرونا در کشور (۳۰ بهمن ۱۳۹۸) لحاظ شده است.
* جمعه‌های متصل به تعطیلات دیگر، در زمره تعطیلات محاسبه شده‌اند.
* تأثیر تعطیلی در ۱۴ روز بعد رصد شده است.
* تأثیر تعداد تست‌های تشخیصی کووید ۱۹ (تست PCR) و اقداماتی مانند «بیماریابی فعال» در بررسی مورد توجه قرار نگرفته است.
