به تازگی رئیس جمهور آمریکا ادعا کرده که عرضه کافی نفت به بازارهای جهانی، امکان کاهش خرید نفت از ایران را فراهم کرده است، موضوعی که طبق گفته‌های کارشناسان چندان منطقی نیست و این تنها یک باور غلط است چراکه دلایل متعددی برای نفی این موضوع وجود دارد.
صحبت‌های اخیر جو بایدن واکنش‌های بسیاری را دربرداشته است؛ او اعلام کرده که مطابق با تصمیمات قبلی، عرضه کافی نفت و فرآورده‌های نفتی از کشورهایی غیر از ایران (به بازار جهانی) وجود دارد تا امکان کاهش قابل توجه خرید نفت و فرآورده‌های نفتی از ایران توسط موسسات مالی خارجی فراهم شود. این مواضع ضد و نقیض ایالات متحده در قبال بازار نفت و ایران در حالی است که در جریان مذاکرات هفته گذشته‌ی اوپک‌پلاس همواره با فشار بر تولیدکنندگان خواهان تولید و عرضه بیشتر نفت بوده و علاوه بر آن مدعی است برای بازگشت به برجام که قطعا نتیجه آن لغو محدودیت صادرات نفت ایران است، آمادگی دارد.
در این باره سیدمهدی حسینی – کارشناس ارشد حوزه انرژی به ایسنا گفت: از یک زاویه می توان صحبت های رئیس جمهور آمریکا را درست دانست، چراکه در شرایط فعلی کشورهایی که ظرفیت مازاد داشتند ثابت کردند هر زمان که اراده میکردند توانستند بازار را از آن خود کنند، به عبارت دیگر با ظرفیت های مازاد خود، دیگر به راحتی بازار را پس ندادند به طور مثال تولید و صادرات نفت همیشه نصف ایران بود اما امروز بیش از تولید ایران در زمان پیش از تحریم ها برداشت می کند.
وی با بیان اینکه عراق بخش عمده ای از بازار ایران را گرفته است، اظهار کرد: عراق در برخی روزها میزان تولید خود را تا ۱۱ میلیون بشکه افزایش داد و این در حالی است که ما بیشترین ظرفیت تولیدی که در اواسط دهه ۸۰ داشتیم، تنها چهار میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه بود، در همین زمان قزاقستان نیز تولید خود را افزایش داد و وارد بازار شد.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی ادامه داد: کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز همچون امارات، کویت و عمان نیز میزان تولید خود را افزایش دادند، در این بین آمریکا نیز تا هشت میلیون بشکه پیش رفت و میزان تولید خود را افزایش داد، به نوعی می توان گفت بازارهایی که ایران از دست داده توسط کشورهای دیگر گرفته شده است.
حسینی با بیان اینکه صحبت‌های بایدن با این تصور و فرضیه درست است، گفت: اما در اینجا باید این نکته را نیز مطرح کرد، قطعا بایدن می خواهد به دنیا بگوید که روی من فشار نیاور که تحریم ایران را بردارم، اگر شما به نفت نیاز دارید در دنیا به میزان کافی وجود دارد، اما من مخالف این نگرش هستم، چراکه اقتصاد دنیا طی دو سال گذشته به شدت کوچک شده شرایط متفاوت می شود، زمانی که اقتصاد دنیا کوچک می شود، تقاضا برای نفت نیز کاهش می یابد؛ رابطه بین تقاضا برای نفت و رشد اقتصادی دنیا یک رابطه یک به دو است.
وی ادامه داد: به طور مثال اگر قرار است در دنیا چهار درصد رشد اقتصادی مثبت داشته باشیم، حتما دو درصد تقاضا برای نفت افزایش می یابد اما در طول دو سال گذشته این اعداد منفی شد و رشد اقتصادی در مقاطعی شیب نزولی پیدا کرد، اما اتفاقی که در حال حاضر در حال رخ دادن بوده، شرایط برعکس وضع سابق است.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی با بیان اینکه با شروع واکسیناسیون به ویژه در کشورهای صنعتی شاهد این هستیم که رشد اقتصادی در حال اتفاق است که در پی آن تقاضا برای نفت نیز توسعه می یابد و اتفاقی که بایدن در نظر دارد دیگر عملی نیست، گفت: قطعا تقاضا افزایش می یابد و به همین دلیل بوده که قیمت نفت نیز در حال افزایش است.
حسینی با بیان اینکه آمریکا به شدت روی قیمت پمپ های بنزین حساس است و اکنون این قیمت در آمریکا افزایش یافته که برای آمریکایی ها مشکلات سیاسی اجتماعی ایجاد می کند، گفت: بنابراین بارها آمریکا از اوپک و اوپک پلاس تقاضای افزایش عرضه را داشته است.
به گفته وی، از بعد دیگر، نفت شیل به دلیل تعهداتی که آمریکا از نظر زیست محیطی دارد با چالش‌هایی مواجه است، نفت آمریکا یکی از آلوده ترین موادی است که اتمسفر را حتی بیشتر از ذغال سنگ آلوده می کند و میزان متانی که نفت شیل دارد بیشتر از ذغال سنگ است، بنابراین آمریکا به لحاظ تعهداتی که دارد به ویژه شرکت های خصوصی که مجبور هستند این استانداردها را رعایت کنند، قاعدتا تولید شیل را کم می کنند و باید بیش از این نیز کاهش دهند، ضمن اینکه هزینه های نفت آمریکا نیز بالاست.
این کارشناس ارشد حوزه انرژی اظهار کرد: آنچه که آمریکا می‌گوید حرف درستی نیست، باتوجه به اینکه تولید شیل باید کاهش یابد و نفت های غیر متعارف دیگری که آلوده کننده بودند نیز رشد نخواهند داشت، بنابراین از یک طرف با رشد تقاضا مواجه هستیم و از طرف دیگر عرضه برخی نفت ها کاهش می یابد، با این حال اما خیال بایدن راحت است که روسیه و عربستان و عراق تولید بالایی دارند و جای ایران خالی نخواهد بود.
به گفته حسینی، این فرضیه درست نیست چراکه هم تقاضا افزایش می یابد و هم عرضه در بخش های مختلف کاهش می یابد بنابراین فضا برای حضور ایران وجود خواهد داشت، نکته دیگر نقش اوپک و اوپک پلاس در این بین است؛ سیاست اوپک در طول سال های متمادی این بوده که سعی کرده منافع اعضا را تامین کند و به بازار ثبات دهد. در شرایط بسیار دشواری که در شوک سوم نفتی داشتیم، در زمان جنگ نفت و سقوط اقتصادی کشورهای آمریکای جنوبی و یا آسیای شرقی که قیمت بسیار افت کرده بود، در تمام این مراحل اوپک بسیار خوب عمل کرد تا ثبات بازار بازگردد و منافع اعضا حفظ شود.
وی با بیان اینکه در این ماجراها عربستان بیش از هر کشور دیگری مقید به رعایت بود، گفت: در این شرایط نیز من معتقدم اگر تحریم ها برداشته شود باز هم اوپک این سیاست را پیش خواهد گرفت و برای بازگشت ایران به بازار نفت قطعا کمک خواهد کرد، در مجموع من با سیاست و صحبت های بایدن موافق نیستم.
