انتشار به موقع برنامه‌های شفاف و تفکیک شده کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری نه تنها گامی الزامی و ضروری برای هموار کردن انتخاب درست برای مردم است که نکته‌ای کلیدی در افزایش مشارکت نیز نلقی می‌شود.
انتشار به موقع برنامه‌های شفاف و تفکیک شده کاندیدا‌های انتخابات ریاست جمهوری نه تنها گامی الزامی و ضروری برای هموار کردن انتخاب درست برای مردم است که نکته‌ای کلیدی در افزایش مشارکت نیز نلقی می‌شود.
۲۵ روز دیگر سرنوشت ساکن جدید ساختمان پاستور روشن می‌شود، رئیس سیزدهمین دولت که سکان اجرایی را در دست می‌گیرد. حالا اسامی زیادی مطرح هستند، چهره‌هایی که در انتخابات ثبت نام کردند و شانس خود را برای کسب اعتماد مردم می‌آزمایند، اما این اعتماد از کجا حاصل می‌شود؟
بدون شک بخشی از تجربه تایخی مردم از سابقه کاری این چهره‌ها آن‌ها را در برگزیدن رئیس جمهور یاری می‌کند، با این وجود عرصه انتخابات ریاست جمهوری برای بسیاری از این کاندیداها میدان تازه‌ای است. با این شرایط آن که دیروز وزیر و وکیل بوده یا رئیس قوه و نهاد دست دیگری بوده، می‌تواند رئیس خوبی برای قوه اجرایی کشور باشد؟ تنها راه پاسخ به این سئوال ارائه نقشه راه است، نقشه‌ای که مردم بر اساس آن متوجه شوند که کاندیدای امروز فردای ریاست جمهوری چه مسیری را طی می‌کند و البته در این زمینه این کارشناسان و فعالان سیاسی و اقتصادی هستند که بخشی از این برنامه‌ها را با ذره بین کارشناسی می‌بینند و به زبان ساده برای مردم می‌گویند.
با توجه به تاثیر ترکیب، تعدد و چینش نامزد‌های انتخاباتی در مسایلی، چون راهبرد‌ها و تاکتیک‌های انتخاباتی جریان‌های سیاسی، کیفیت برگزاری انتخابات، میزان مشارکت و… و. رصد موضع‌گیری‌ها و اظهارنظر‌های نامزد‌های احتمالی انتخابات، مورد توجه ناظران است. اما علی رغم اهمیت بی بدیل ارائه برنامه در بسیاری از مواقع برنامه‌های کاندیداها در حاشیه قرار می‌گیرد و بیشتر این بحث‌های سیاسی و بگومگو‌های انتخاباتی است که فضا را تغییر می‌دهد و تعیین می‌کند. بخشی از این کوتاهی به خود کاندیدا‌های ریاست جمهوری باز می‌گردد آن‌ها در مناظرات و مصاحبه‌های خود به صورت شفاف و مکرر به برنامه‌های خود اشاره نمی‌کنند. بخشی دیگر نیز کوتاهی رسانه‌ها که تمرکز را بر دعوا‌های سیاسی میگذارند نه کندوکاو در برنامه‌های کاندیداها.
سید مصطفی هاشمی طبا: مردم از بی برنامگی و شعار‌های سیاسی خسته هستند
سید مصطفی هاشمی طبا، رئیس سازمان تربیت بدنی در دولت اصلاحات که خود تجربه کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری را دارد، در این باره به پارسینه می‌گوید که عدم ارائه برنامه‌های کارشناسی و به دور و فارغ از شعار‌های پوپولیستی عامل تاثیرگذاری در جلب مشارکت مردم است.
هاشمی طبا با تاکید بر اینکه برنامه‌های کاندیدا‌های ریاست جمهوری در همه ادوار عموما کلی گویی و فاقد نکته تازه کاربرده بوده است، افزود: مساله این است که عموما در تدوین برنامه شرایط فعلی و قوت جامعه مدنظر قرار نمی‌گیرد و لحاظ نمیشود از این نظر مکررا به بیان کلی گویی و دادن شعار‌های تکراری اکتفا می‌شود.
وی ادامه داد: یکی از دلایلی که مردم در نظرسنجی‌های این دوره از انتخابات اعلام می‌کنند که در انتخابات شرکت نمی‌کنند همین مساله است که تصور نمی‌کنند کسی بتواند شرایط پیچیده کشور را بهبود ببخشند و زیربنای استنباط آن‌ها نیز همین مساله است که برنامه کاربردی دیده نمیشود و در برنامه‌ها اثری از واقع بینی و صداقت با مردم و روراستی نیست.
براساس نظر هاشمی طبا کاندیدا‌های ریاست جمهوری باید بتوانند برای شرایط موجود برای کشور برنامه ارائه بدهند و عموما برنامه‌های کاندیدای ریاست جمهوری برای شرایط ایران در سال ۱۴۰۰ نیست و به صورت شفاف گفته نمیشود که برای سیاست خارجی یا اقتصادی یا مدیریت بودجه چه تصمیماتی دارند.
وی تاکید دارد که برنامه‌ها لزوما نباید حجیم باشد که نشان از کارآمدی داشته باشند بلکه برنامه باید براساس زمان فعلی، تحریم‌ها و محدودیت‌های پیش روی دولت در سال‌های جاری و آتی تنظیم شود.
ترقی: ارائه برنامه انتخابات را از دو قطبی هیجانی و سیاسی دور می‌کند
بسیاری از کارشناسان معتقد هستند که ارائه برنامه در زمان انتخابات در اولویت دوم رفتار‌های انتخاباتی قرار می‌گیرد، چرا که شعار‌های سیاسی و تبلیغات انتخاباتی نامزد‌ها مبتنی بر مسائل سیاسی و اجتماعی است.
به طور مثال، حمیدرضا ترقی، عضو شورای مرکزی حزب موتلفه اسلامی می‌گوید فضای تند سیاسی و هیجانات ناشی از اتمام یک دولت و آغاز دولتی دیگر فضا را برای کارکارشناسی تنگ می‌کند از این نظر برنامه‌ها مورد غفلت قرار می‌گیرد.
ترقی در این باره به پارسینه می‌گوید: منطق درست کار این است که در مناظرات ریاست جمهوری درباره برنامه‌های کاربردی بحث شود، اما متاسفانه بحث به مسائل سیاسی و تنش‌های گذشته بر می‌گردد و بعضا برخی از کاندیداها از فضای تلویزیون استفاده می‌کنند تا با شعار‌های پوپولیستی اقتصادی و سیاسی خود را مطرح کنند یا بگویند با بقیه متفاوت هستند و اتفاقا در مناظرات کسانی کمتر وارد حاشیه می‌شوند که اتکا محکمی به برنامه‌های خود دارند.
وی در پاسخ به این سئوال که چرا خود کاندیداها نیز در ارائه برنامه هایشان کوتاهی می‌کنند، گفت: این فرهنگ غلطی است، البته جامعه به خاطر حاشیه سازی‌های برخی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیشتر به دنبال مصاحبه‌های جنجالی می‌رود و این وظیفه کارشناسان و رسانه‌ها است که برنامه‌های کاندیداها را مطالبه و ارائه دهند.
عضو شورای مرکزی موتلفه همچنین تاکید دارد که کاندیدا‌های انتخابات ۱۴۰۰ بعد از اعلام نتیجه تایید صلاحیت‌ها باید به صورت شفاف‌تر و با جزئیات بیشتری درباره برنامه‌های خود با مردم سخن بگویند.
نکته اصلی در گفته‌های ترقی و هاشمی طبا، اما اشاره به اهمیت تقویت کار حزبی برای برنامه محور بودن هر انتخاباتی در کشور است. هر دو این چهره‌ها و بسیاری از کارشناسان حوزه‌های مختلف نیز تاکید دارند که در یک نظام حزبی می‌توان در زمان‌های غیرهیجانی و انتخاباتی از حزب مطالبه برنامه کرد و بعد از کاندیدای حزب که وارد نهاد‌های تصمیم گیر شده است بر اساس برنامه حزب مطالبه گری کرد.
در نظام‌های حزبی بسیاری از رویکرد‌ها و برنامه‌های احزاب به اندازه‌ای شناخته شده است که فرد معرفی شده از جانب حزب از نظر رویکرد‌های مدیریتی و سیاسی برای مردم شناخته شده تلقی می‌شود چرا که او نماینده شالوده و اساسنامه و مسلک حزب خود است.
در کشور ما که هنوز انتخابات بر مبای احزاب برگزار نمیشود، اما ارائه برنامه از جانب کاندیدا‌های ریاست جمهوری نوعی مطالبه ملی تلقیمی شود. به نظر می‌رسد با توجه به فرصت کم باقی مانده تا انتخابات ۱۴۰۰ در ۲۸ خرداد باید تمرکز بر معرفی برنامه‌ها بیش از پیش باشد تا هم مردم بتوانند انتخاب خود را بهتر و با اطمینان بیشتری انجام دهند و هم این مهم بتواند از سردی و رخوت در فضای انتخابات بکاهد. ارائه برنامه‌ها امروز ضرورت اول کاندیدا‌های ریاست جمهوری تلقی می‌شود؛ در فضای مجازی و حقیق، تلویزیون یا کلاب هاوس.
