طبق گزارش مسئولان گمرک ایران، ده‌ها هزار تن برنج وارداتی که قبل از ممنوعیت فصلی به بنادر رسیده هنوز با توجه به عدم تعیین تکلیف ترخیص آنها در زمان ممنوعیت واردات، امکان ترخیص و ورود به بازار ندارد. این در حالی است که گمرک برای بار دوم در مدت اخیر از وزارت جهاد خواسته که وضعیت این کالا را مشخص کند.
هر چند تقاضای فعالان بازار برای عدم اعمال ممنوعیت واردات برنج در سال جاری به نتیجه‌ای نرسید ولی در مصوبه ستاد تنظیم بازار شرایطی برای ترخیص در زمان ممنوعیت فصلی واردات برنج تعیین شد.
ترخیص برنج به شرط ورود قبل از ممنوعیت
طبق این مصوبه مقرر شد که ممنوعیت فصلی واردات برنج از اول مرداد ماه اعمال شود و ترخیص برنج مشروط به این باشد که اگر کالا تا ۳۱ تیر ماه یعنی قبل از شروع ممنوعیت، اعلامیه ورود داشته و قبض انبار صادر شده باشد، در صورت داشتن ثبت سفارش ترخیص شود.
اما قبل از شروع ممنوعیت، گمرک ایران طی مکاتبه‌ای با وزارت صمت اعلام کرد که حدود ۱۰ کشتی حاوی برنج از کشورهای مبدأ به سمت بنادر ایران حرکت کرده‌اند ولی احتمالا تاریخ ورود آنها و زمانی که قبض انبار می شود، بعد از شروع ممنوعیت فصلی خواهد بود و در این صورت امکان ترخیص ندارد؛ از این رو گمرک از وزارت صمت خواسته بود با توجه به کاهش ذخایر برنج و نیاز بازار جهت جلوگیری از افزایش قیمت این کالا، ممنوعیت فصلی را به تعویق بیندازد.
درخواست تعویق قبول نشد
معاون فنی گمرک در مکاتبه خود با معاون بازرگانی داخلی وزارت صمت نسبت به کاهش ۶۹ درصدی واردات برنج در سال جاری و ذخایر محدود آن در گمرکها هشدار داده و تاکید کرده بود که در این شرایط با عدم ورود برنج احتمال افزایش قیمت در بازار وجود دارد.
با این حال تغییری در تصمیم اخذ شده با وجود بحث‌هایی که وجود داشت رخ نداد؛ تا اینکه ممنوعیت فصلی واردات برنج از اول مردادماه آغاز شد و طولی نکشید که با ورود شناورهای حامل برنج، ترخیص این کالا با چالش مواجه شد.
برنج‌های جدید آمد و ماجرا شروع شد
بر این اساس در نیمه مردادماه، گمرک ایران طی مکاتبه ای با وزارت جهاد کشاورزی موضوع را مطرح و اعلام کرده بود که «با وجود اینکه بخشی از شناورها قبل از شروع ممنوعیت به بنادر ایران رسیده ولی تاریخ قبض انبار آنها بعد از ممنوعیت است از این رو با توجه به اینکه ورود کالا به ۱۲ مایلی آب های سرزمینی یک کشور از نظر حقوقی، ورود کالا به قلمرو سیاسی آن محسوب می شود، صاحبان محموله های برنج وارداتی درخواست ترخیص این کالاهای رسیده را دارند، بنابراین اگر کشتی های حامل برنج های وارداتی قبل از تاریخ ممنوعیت فصلی برنج به کشور رسیده و در لنگرگاه و بنادر پهلو بگیرند، فارغ از اینکه اعلامیه ورود و یا قبض انبار آنها چه زمانی صادر شده است، آیا اجازه ترخیص از گمرک را طبق شرایط قبل از مقررات مربوطه دارند یا خیر؟»
جهاد پاسخ نداد و مکاتبه دوم
نزدیک به ۲۰ روز از این مکاتبه گذشته و ظاهرا تصمیم اجرایی جدیدی در این خصوص اتخاذ نشده است. از این رو بار دیگر در سوم شهریور ماه، جمال ارونقی- معاون فنی گمرک ایران- طی مکاتبه‌ای مجدد با گیلان‌پور – معاون توسعه صنایع تبدیلی و کسب و کارهای وزارت جهاد کشاورزی- خواسته با توجه به پیگیری های مکرر صاحبان کالا، تکلیف برنج‌های رسیده به ایران قبل از شروع ممنوعیت فصلی را مشخص کند.
حدود ۵۰ هزار تن رسیده / قیمت در بازار بالاست
این در حالی است که وضعیت قیمت برنج در بازار نشان از رشد قیمت برنج داخلی و خارجی دارد؛ به طوری که طبق گزارش رسمی مرکز آمار ایران قیمت برنج داخلی در تیرماه تا مرز ۴۵ هزار تومان رفته و رشد بیش از ۴۰ درصدی نسبت به پارسال داشته است. در رابطه با برنج خارجی نیز قیمت از هر کیلو ۳۰ هزار تومان در تیرماه عبور کرده و رشد ۵۱ درصدی قیمت را تجربه کرده بود.
این بی توجهی به وضعیت واردات برنج و ذخیره محدود حدود ۳۰ هزار تنی آن در گمرک قبل از شروع ممنوعیت در حالی رخ داده که معاون فنی گمرک ایران می‌گوید که طبق اعلام صاحبان کالا، محموله های رسیده شامل بیش از ۵۰ هزار تن برنج بوده و با وجود هشدارهایی که قبلا داده شده بود، اقدامی صورت نگرفته است.
اینکه آیا ظرف روزهای آتی، تصمیمی در خصوص برنج های دپو شده اتخاذ خواهد شد یا این محموله‌ها نیز مانند برنج های موجود در گمرک و بنادر مربوط به سال قبل، بیش از یک سال در گمرکها مانده و رسوب می کنند، موضوعی است که در واکنش وزارت جهاد مشخص خواهد شد.
