اقدام آمریکا به استقرار یگان پهپادی در منطقه خلیج فارس بعد از شکست این کشور در افغانستان و تصمیم برای خروج نظامیان خود از منطقه در چندین سطح جای سوال دارد.
موقعیت ژئو استراتژیک منطقه خلیج فارس و نیز منابع عظیم انرژی آن در طول تاریخ موجب جذب قدرت‌های خارجی برای حضور در این منطقه و در راس آنها ایالات متحده بوده است. آمریکا بیشتر از سایر قدرت‌ها جهانی حضور نظامی خود را در خلیج فارس تقویت کرد و این نقش آن به ویژه بعد از جنگ دوم خلیج فارس و بحرانی که بعد از آن در سال 1990 به وجود آمد پررنگ تر شد.
کشورهای عربی منطقه به‌دلیل دارا بودن منابع عظیم نفتی، جایگاه ویژه‌ای در سیاست ایالات متحده آمریکا دارند. نمودهای این اهمیت و جایگاه را می‌توان در موافقتنامه‌های همکاریهای دوجانبه دفاعی، پایگاهای نظامی و قراردادهای امنیتی آمریکا با این کشورها مشاهده کرد. از همین رو آمریکا تقریبا در همه کشورهای این منطقه پایگاه نظامی دارد.
اما حدود یک هفته قبل و به دنبال تشدید تنش‌های متعدد دریایی در حوزه خلیج فارس، ناوگان پنجم آمریکا از راه‌اندازی یک نیروی ویژه پهپادی عمل کننده در هوا و دریا در خلیج فارس خبر داد. این نیروی ویژه بر اساس آنچه اعلام شده از هواپیماهای بدون سرنشین و فناوری هوش مصنوعی در ماموریت‌های خود استفاده خواهد کرد. برخی گزارش‌ها حاکی است که این یگان به پهپادهای دریایی، زیردریایی و هوایی مجهز خواهد بود و هدف از راه‌اندازی آن نظارت و تسلط بیشتر بر مسیرهای دریایی در آسمان و اعماق آبهاست.
این تحرکات آمریکا بیانگر تلاش‌های این کشور برای محافظت از منافع خود در منطقه خلیج فارس و مقابله با تهدیدها با استفاده از ابزارهای مدرن و پیشرفته است. در همین راستا کارشناسان اهداف نظامی و راهبردی واشنگتن از استقرار یگان پهپادی در خلیج فارس را مورد بررسی قرار می‌دهند.
در این چارچوب شماری از کارشناسان و تحلیلگران امور خاورمیانه معتقدند که اخیرا برخی تحرکات گروه‌های مسلح در استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در منطقه موجب شده تا آمریکا به فکر استقرار یک یگان پهپادی بیفتد. البته این اقدام آمریکا می‌تواند تا سراسر خاورمیانه نیز گسترش پیدا کرده و تنها محدود به منطقه خلیج فارس نباشد.
تحلیلگران و کارشناسان مسائل خاورمیانه بر این باورند، آمریکا در شرایطی که تصمیم گرفته نیروهای نظامی خود را از منطقه خارج کند باید به فکر یک جایگزین برای آنها جهت محافظت از منافع خود باشد. بنابراین استفاده از یک سیستم هوشمند مانند یگان پهپادی که نیاز به عنصر انسانی ندارد بهترین گزینه است.
علاوه بر آن تنش‌های اخیر دریایی در منطقه و سایر پرونده‌های مربوط به سیاست خارجی آمریکا در غرب آسیا همچون مذاکرات هسته‌ای با ایران که مدتی است متوقف شده و قدرت‌نمایی هم‌پیمانان همچون حزب‌الله و انصارالله و نیز برخی تهدیداتی که علیه رژیم صهیونیستی در دریا صورت می‌گیرد، می تواند یکی دیگر از انگیزه‌های آمریکا برای استقرار یگان پهپادی در خلیج فارس باشد.
همچنین آمریکا اهمیت منطقه خلیج فارس را به عنوان مرکز درگیری‌ها و رقابت‌های منطقه‌ای و انجام برخی فعالیت‌های سری دریایی به خوبی درک می‌کند و تصمیم گرفته تا نظارت خود را بر فعالیت‌های دریایی در خلیج فارس تقویت کند.
روزنامه فرونتر پست در این زمینه می‌نویسد که آمریکا قصد دارد تمرکز ویژه خود بر فعالیت‌های ایران در دریای عمان و دریای خزر را افزایش داده و متعاقب آن به شکل کنترل شده تحرکات ضد آمریکایی چین در بخش غربی اقیانوس هند را زیر نظر بگیرد.
بر اساس گزارش‌های رسیده، واشنگتن به دنبال جلوگیری از افزایش فعالیت‌های چین در اقیانوس هند و به ویژه فعالیت‌های مخفی زیردریایی آن است و نقش یگان پهپادی آن در منطقه خلیج فارس به تدریج گسترش یافته و تا کل اقیانوس هند و اقیانوس آرام کشیده می‌شود تا با هرگونه تهدید چینی یا تحرک مشکوک در این منطقه مقابله کند.
برخی تحلیل و اررزیابی‌های صورت گرفته نشان می‌دهد که استقرار یگان پهپادی آمریکا در خلیج فارس به معنای شروع یک مرحله تازه برای خاورمیانه زیر چتر آمریکا بوده و در راستای تلاش‌های ایالات متحده برای تثبیت حضور نظامی خود در منطقه بعد از خروج نظامیانش تعبیر می‌شود. همچنین ممکن است واشنگتن از این یگان برای انجام حملاتی به اهداف مورد نظر خود در صورت وقوع درگیری در منطقه استفاده کند.
با همه این وجود نیروهای دریایی آمریکا در این پروژه به شرکت‌های منطقه‌ای و ائتلاف با برخی کشورهای منطقه تکیه کرده‌اند تا از آن حمایت کنند؛ اما واقعیت آن است که این کشورها قادر به حمایت از منافع ایالات متحده نیستند و به ویژه هم زمان با حرکت کشتی‌های حامل سوخت ایران به سمت لبنان باید منتظر تحولات دریایی جدید در منطقه باشیم.
