مجسمه شیر میدان حر حین مرمت، تخریب شد. مدیران میراث فرهنگی اعلام کرده‌اند شهرداری مقصر است ولی مدیران شهری می‌گویند، جنس مجسمه قبلی خوب نبود و فعل و انفعالات جوی سبب آسیب آن شد که بزودی مجسمه جدید را نصب می‌کنند.
اخیرا تصاویری از تخریب یکی از شیرهای میدان حر در فضای مجازی و رسانه‌ها منتشر شده و حکایت از این دارد که این مجسمه در میدان تخریب و فقط یک تکه بتن و سیمان از آن باقی مانده است که دیگر نما و شکل و شمایل یک شیر را ندارد. این موضوع با واکنش شهروندان در فضای حقیقی و مجازی همراه شده و صدای میراث دوستان را هم درآورده است.
شیر میدان حر تهران که گفته می‌شود قدمت ۸۵ ساله داشته است، شکار سوء مدیریت‌ها شده و حالا نه میراث فرهنگی و نه شهرداری اشتباه را می‌پذیرد و هر یک توپ را به زمین دیگری پاس می‌دهد.
مرمت مجسمه بدون استعلام از میراث فرهنگی بوده است
مرتضی ادیب‌زاده معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران درباره این موضوع اعلام کرد: مرمت مجسمه های شیر تخریب شده میدان حُر در منطقه ۱۱ بدون اطلاع و استعلام این نهاد متولی بوده است.
وی افزود: مجسمه میدان حر، اثر استاد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ، در ششم بهمن‌ماه سال ۱۳۹۸ با شماره ۱۴۴۳ در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است که شامل مجسمه نبرد گرشاسب می‌شود. بنابراین شهرداری هر اقدامی با هر عنوانی در محدوده میانی میدان انجام دهد باید از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران استعلام بگیرد. مرمت مجسمه‌های این میدان بدون هماهنگی و اطلاع ما بوده است.
ادیب زاده ادامه داد: روز گذشته به محض اطلاع از ماجرا، عوامل یگان حفاظت به محل اعزام شدند و پروژه متوقف شد تا بررسی و اقدامات لازم در این زمینه انجام شود.
وی در مورد میزان تخریب و آسیب واردشده به مجسمه‌های میدان حر تهران گفت: کارشناسان میراث فرهنگی هنوز بررسی‌ها را انجام نداده‌اند، اما تصاویری که یگان حفاظت فرستاده نشان می‌دهد تخریب‌هایی صورت گرفته است. لازم است کارشناسان پس از بررسی و ارزیابی، نظر دهند تا مرمت و اقدامات حفاظتی لازم، بر آن اساس صورت گیرد.
به شهرداری نامه ارسال کرده بودیم
پرهام جانفشان، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان تهران هم گفت: در ۴ تیرماه سال ۱۳۹۹ مراتب ثبت پیکره نبرد گرشاسب با اژدها، اثر استاد غلامرضا رحیم‌زاده ارژنگ به شماره ۱۴۴۳ را به اضافه قوانین و مصوبات حفاظت و نگهداری از آثار ملی به اطلاع شهرداری منطقه ۱۱ تهران رسانده بودیم و پاسخی دریافت نکردیم.
پای معاون حناچی به پرونده تخریب مجسمه‌های میدان حر باز شد
علی اعطا، سخنگوی شورای شهر تهران در پی تخریب برخی المان های موجود در میدان حر خواستار ارائه گزارش در خصوص مرمت و ساخت المان های این میدان شد و طی نامه‌ای به حامد مظاهریان معاون توسعه منابع انسانی و امور شوراهای شهرداری تهران، اظهار داشت: با توجه به حساسیت های ایجاد شده در رابطه با شیوه مرمت مجسمه‌های میدان حر و طرح دغدغه و نگرانی از منظر توجه به میراث فرهنگی، شایسته است دستور فرمایید در اسرع وقت گزارش موضوع به اینجانب ارائه شود.
با عاملان تخریب برخورد می‌کنیم
حجت نظری، سخنگوی کمیسیون فرهنگی اجتماعی شورای شهر تهران هم دراین باره گفت:تندیس نبرد گرشاسب با اژدها در میدان حر تهران در سال ۱۳۱۵ در این میدان قرار گرفت و یکی از قدیمی‌ترین نمادهای شهری تهران معاصر است.
وی افزود: شیرهای میدان حر دهه‌هاست که در اطراف این میدان قرارگرفته و در عکس‌ها و تصاویر مربوط به سال‌های پیش از پیروزی انقلاب نیز این شیرها در اطراف میدان قرار دارد، از این رو گرچه پیکره نبرد گرشاسب با اژدها به شماره ۱۴۴۳ ثبت شده اما محیط پیرامون آن نیز باید تابع مقررات مربوط به حریم آثار تاریخی باشد.
این عضو شورای شهر تهران گفت: از این رو در راستای صیانت از هویت تاریخی شهر این موضوع را بررسی خواهم کرد. نباید این شیرها تخریب می‌شد و تصمیم به مرمت این میدان نیز باید با حفظ اصل مجسمه‌ها انجام می‌شد.
نظری تصریح کرد: در صورتی که هرگونه تقصیر و کوتاهی در این زمینه محرز شود با عاملان آن برخورد خواهیم کرد.
سازمان زیباسازی: اثر میراث فرهنگی میدان حر دست نخورده است/ مشکلی نیست
پس از اعتراض میراث فرهنگی و شورای شهری ها بلاخره سازمان زیباسازی واکنش نشان داد و کلا همه مشکل عادی جلوه داده شد.شاپور دیوسالار،معاون فرهنگی و هنرهای شهری، سازمان زیباسازی شهر تهران گفت: اثر میراث فرهنگی میدان حر دست نخورده است و شیرهای اطراف اثر اصلی مرمت شدند.
وی مرمت اثر «نبرد گرشاسب» که ثبت ملی شده است را تکذیب کرد و گفت: اثر اصلی توسط سازمان میراث فرهنگی ثبت ملی شده و هیچ تغییری در آن بدون کسب اجازه در این سازمان امکانپذیر نیست و تنها شیرهای اطراف این میدان که دچار تخریب و فرسودگی شده بودند، مرمت شدند.
نصب شیرهای مرمت شده میدان حر، طی هفته آینده
معاون فرهنگی سازمان زیباسازی شهر تهران از نصب شیرهای مرمت شده میدان حر، طی هفته آینده خبر داد و گفت: اثر اصلی میدان حر که همان تندیس نبرد گرشاسب است، یک اثر ملی به شمار می‌رود که توسط سازمان میراث فرهنگی نیز ثبت ملی شده بنابراین هیچ دخل و تصرفی در این اثر انجام نشده است.
جنس شیرها فایبرگلاس بود/مجسمه مستحکمتر جایگزین می‌کنیم
وی درباره اقدام اصلی انجام شده از سوی سازمان برای مرمت میدان حر، بیان کرد: سازمان زیباسازی هیچ اقدامی درباره مرمت اثر ثبت شده در سازمان میراث فرهنگی انجام نداده است و مجسمه شیرهای اطراف اثر اصلی، ثبت ملی نیستند، قرار گرفتن این تندیس‌ها در معرض فعل و انفعالات جوی و جنس نه چندان پایدار فایبرگلاس به کار رفته در بدنه این آثار، باعث شد که شکل نامناسبی ایجاد شود و چهره‌ای زشت و زننده به این اثر ملی بدهند بر همین مبنا و با توجه به وظیفه سازمان زیباسازی که متولی مرمت و تولید حجم و مجسمه در سراسر شهر است، بنا بر این شد که این چند مجسمه مرمت شوند.
دیوسالار تصریح کرد: در راستای مرمت این مجسمه‌ها ما سعی کردیم بدون کوچک ترین تغییری در شکل آنان، با استفاده از متریال بتن، کاری مستحکمتر و بهتر را به لحاظ ماندگاری اجرا کنیم تا علاوه بر حفظ زیبایی شهر، بتواند چهره مجسمه اصلی را نیز حفظ کند و باعث مخدوش شدن این اثر ملی نشود.
وی درباره زمان نصب این اثر، گفت: کار اصلی انجام شده و در حال حاضر مجسمه‌ها آماده شده‌اند بنابراین پس از جابه جایی و نصب پایه‌های تازه انشاالله در هفته آینده، مرمت این میدان به پایان خواهد رسید و مجسمه‌ها در کنار اثر ملی و قدیمی میدان حر قرار خواهند گرفت تا به حفظ زیبایی این اثر مهم کمک کنند.
معاون فرهنگی و هنرهای شهری، سازمان زیباسازی شهر تهران، درباره شایعات منتشر شده در فضای مجازی مبنی بر اعمال تغییرات در این میدان، گفت: به شخصه از دغدغه، هنرمندان و مردم در راستای توجه به المانهای شهری تشکر می‌کنم و معتقدم که این همدلی یک اتفاق خوب در راستای ارزشمندی شهر و شهروندان است اما این اطمینان خاطر را نیز به شهروندان می‌دهم که هیچگونه تغییری در شکل ظاهری این مجسمه‌ها یا میدان شکل نگرفته و صرفا، اقدام انجام شده به بهبود شکل دیداری میدان انجامیده است.
دیوسالار ادامه داد: لازم است که قبل از انتشار اخبار در فضاهای مجازی، از درست یا نادرست بودن آن اطمینان حاصل کنیم تا خدایی ناکرده باعث نشر اکاذیب و ایجاد نگرانی در جامعه نشویم.
شهرداری منطقه ۱۱: ما هم ناراحتیم/ مانند پروژه میدان حسن آباد متولی نیستیم
اسماعیل‌زاده مدیر روابط عمومی منطقه ۱۱ تهران نیز درباره این موضوع به خبرنگار فارس گفت: اینکه چرا حصار کارگاهی برای مجسمه ایجاد نشده است برای ما هم جای سوال بود و ما نیز از اتفاق پیش آمده ناراحتیم ولی متولی این مسأله شهرداری منطقه ۱۱ نبوده و حتی ناظر هم نبوده‌ایم.
وی با اشاره به اینکه صفر تا صد اجرای پروژه در این محدوده بر عهده سازمان زیباسازی بوده و ما دخل و تصرفی نداشته‌ایم، گفت: سازمان میراث فرهنگی در این زمینه به شهرداری نامه زده بود و ما نیز این نامه را به سازمان زیباسازی اعلام کردیم.
غلامحسین محمدی، مشاور شهردار تهران هم درباره این موضوع به فارس گفت: صحبت‌های ما همان مواضع اشاره شده توسط سازمان زیباسازی بوده و توضیحات لازم را معاون این سازمان اعلام کرده است.
سهل انگاری یا دوگانگی مدیریت، میراث تهران را نشانه گرفت
سهل انگاری یا دوگانگی مدیریت، هر چه هست الان میراث تهران را نشانه گرفته است و باید اقدامات لازم جهت حفظ هر چه بهتر و بیشتر میراث تاریخی و معاصر صورت گیرد. همچنین به این موضوع توجه داشت که مرمت بافت تاریخی و معاصر شهرها نه تنها با هدف حفاظت از شهر، بلکه برای پاسخگویی به نیازهای شهری همواره باید مطرح باشد و شهرداری تهران از این نکته غافل نباشد که این دست از مرمت‌ها نیازمند تبیین راهکارهای اجرایی صحیح برای احیای بافت‌های تاریخی و معاصر است.
