تبليغات انتخاباتي هفت نامزد انتخابات رياست جمهوري از چند روز قبل آغازشده و تا روز چهارشنبه بيست و ششم خردادماه ادامه خواهد داشت. در حال حاضر نامزدهاي انتخابات مشغول سخنراني، ضبط برنامه در صداوسیما و تبليغات در فضاي مجازي هستند.
يكي از راهكارهاي معمول نامزدها برای پیروزی در انتخابات ارائه وعده‌های انتخاباتی و تصویری روشن‌تر و بهتر در آینده متناسب با اقشار و طبقات به‌ویژه تأثیرگذار جامعه به لحاظ میزان رأی است. اما وقتی وعده‌ای فراتر از درآمدها و هزینه‌های دولت باشد یا نیازمند کسب رضایت و موافقت نهادها و بازیگران دیگر و … باشد (تقریباً عملیاتی نباشد) عملاً آن را می‌توان وعده‌ای پوپولیستی و خارج از محدوده امکانات دولت ارزیابی کرد. در همین دو روزی که از تبلیغات ریاست جمهوری 1400 گذشته، بسیاری از وعده‌های نامزدهای انتخابات را می‌توان ذیل چنین مفهومی قرار داد.
افزايش چند برابري یارانه‌ها، وام چند صدمیلیونی ازدواج به تمام جوانان، ايجاد آمار اشتغال بسيار زياد در کوتاه‌مدت، رفع مشكل بورس در چند روز، تغيير يا برداشتن كنكور، رفع سریع مشکلات سیاست خارجی، تغيير خدمت نظام‌وظیفه و … ازجمله این وعده‌ها است. همان‌گونه که اشاره شد برخی از این وعده‌ها عملاً تحقق‌ناپذیر هستند، تعدادی از آن‌ها از عهده دولت خارج است، انجام برخی دیگر از وعده‌ها نیز منوط به کسب رضایت دستگاه‌ها و سازمان‌های دیگر است که می‌باید اذعان داشت جلب موافقت و رضایت آن‌ها اگر گفته نشود ناشدنی حداقل فرایندی زمان‌بر و طولانی است.
به‌عنوان‌مثال پرداختن به موضوع خدمت نظام‌وظیفه و سربازی حرفه‌ای در روزهای اخیر توسط یکی از نامزدهای ریاست جمهوری موجب واکنش ستاد کل نیروهای مسلح شد.
سردار سرتیپ ابوالفضل شکارچی، سخنگوی ستاد کل نیروهای مسلح روز شنبه 8 خردادماه دراین‌باره اظهار داشته بود: کاندیداهای ریاست جمهوری به‌هیچ‌عنوان مجاز نیستند برای جذب رأی به موضوعاتی مانند سرباز حرفه‌ای بپردازند. آنان می‌دانند که نباید بعضی کلیدواژه‌هایی که صرفاً کاربرد انتخاباتی دارد را استفاده کنند.
شاید یکی از دلایلی که موجب شده نامزدهای انتخابات به سمت وعده‌های تقریباً بزرگ حرکت کنند همین فاصله اندک مشخص شدن صحنه رقابت‌ها تا زمان رأی‌گیری است. به عبارت بهتر با توجه به اينكه هم‌اکنون عرصه انتخابات شکل‌گرفته و نامزدهاي نهايي انتخابات در اين دوره از رقابت‌ها خيلي ديرهنگام مشخص شدند و صرفاً سه هفته بيشتر فرصت ندارند تا به ارائه برنامه‌های خود بپردازند براي پيروزي و ايجاد موج اجتماعي به بیان وعده‌های بزرگ و حساسیت‌زا براي جلب حماست اقشار مختلف مردم روی آورده‌اند.
با توجه به این توضیحات باید گفت با فرصت بیست‌روزه كه تا زمان انتخابات باقی‌مانده نمی‌توان انتظار داشت رقابت برنامه‌ها در حوزه‌های مختلف منجر به تعيين نامزد برتر و گرايش افكار عمومي براي رأی‌دهی به آن شود. لذا نامزدي كه در مناظره‌ها يا سخنرانی‌ها انتخاباتي حاضرجواب‌تر و خلاق‌تر باشد و قول و قرارهای بزرگ‌تری بدهد بهتر می‌تواند درصد آراي بيشتري از مردم را به سمت خود جلب نمايد.
در اين شرايط شايد توقع این‌که انتخابات بر مبناي عقلانيت مردم و آگاهي آن‌ها شكل بگيرد سخت است. براي رهايي از شرايط و وضعيت بالا در این دور از انتخابات و مقطع زمانی چه اقداماتي می‌توان انجام داد؟ بالطبع اين مسئله‌ای است كه متخصصان بايد به آن جواب دهند. علی‌الحساب دو راه‌حل می‌توان پيشنهاد داد كه می‌تواند در مسير اخذ تصمیم آگاهانه مردم کمک‌کننده باشد.
اول: معرفی تمام وزیران یا حداقل برخی از وزرا یا اعضای مهم کابینه (مانند وزیر امور خارجه، رئیس بانک مرکزی، معاون اول، رئیس دفتر و …) است که طبیعتاً می‌تواند جهت‌گیری کلی کابینه، انسجام و گفتمان هر نامزد را بهتر به جامعه معرفی نماید. در این صورت تصمیم‌گیری نیز برای مردم ساده‌تر و آسان‌تر خواهد بود.
دوم: ارائه سیاست‌های کلی مدنظر در حوزه‌های مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و … است. بالطبع این سیاست‌های کلی نباید از چند صفحه بیشتر باشند و این‌که می‌باید دقیقاً تعیین‌کننده و مشخص‌کننده نوع گفتمان حاکم بر برنامه‌ریزی‌های هر نامزد باشد.
البته معمولاً نامزدها در این مقطع زمانی که به آرای اقشار و طبقات مختلف و تمام گروه‌های یک جریان سیاسی جهت پیروزی نیازمند می‌باشند به این‌گونه شفافیت چندان تمایلی ندارند. در این صورت صداوسیما می‌تواند در مناظره‌های تلویزیونی چنین درخواستی را از هفت نامزد انتخابات داشته باشد.
منبع: الف
