خبرگزاری آمریکایی آسوشیتدپرس در تحلیلی از خروج آمریکا از افغانستان می گوید این تحولات تهدیدات جدید امنیتی به همراه داشته که سبب خواهد شد از منظر جهانی، آمریکا شریک قابل اتکایی نباشد.
“جاناتان لمیر” در این گزارش تحلیلی نوشت خروج آمریکا از افغانستان یادآور شکست مفتضحانه آمریکا در جنگ ویتنام است.
<< چهار رئیس جمهور آمریکا مسئول گام های اشتباهی بودند که در افغانستان برداشته شد و بیش از دو دهه در این کشور ادامه یافت. اما فقط رئیس جمهور “جو بایدن” است که به دلیل خروج خشونت آمیز و پرهرج و مرج نظامیان آمریکایی از افغانستان، چهره اش در ذهن ها خواهد ماند.
رئیس جمهور این حقیقت را نادیده گرفت و به مصاف آن رفت؛ و روز دوشنبه بود که سخنانش سبب شد عامل تصرف دوباره و سریع افغانستان به دست طالبان شناخته شود. وی به توافقی اشاره کرد که “دونالد ترامپ” رئیس جمهور سابق آمریکا با طالبان به عمل آورد، و از عملکرد “اشرف غنی” رئیس جمهور (فراری) افغانستان اظهار ناامیدی کرد و اقدامات نیروهای امنیت ملی افغان را مایه ناخشنودی خواند. جمهوری خواهان همگی از بایدن انتقاد کردند و رئیس جمهور تنها چند حامی در میان هم حزبی های خود داشت.
سقوط دولت افغانستان بزرگ ترین بحران در سیاست خارجی دولت جوان بایدن است، بحرانی که یادآور شکست روسای جمهور قبلی در عقب نشینی آمریکا از ویتنام و حمله نافرجام به خلیج خوک ها در کوبا است. تبعات پیروزی های طالبان بسیار چشمگیر بوده و حقوق زنان و دختران را به خطر انداخته است. این تحولات همچنین تهدیدات جدید امنیتی به همراه داشته که سبب خواهد شد از منظر جهانی، آمریکا شریک قابل اتکایی نباشد.
با وجود چنین تبعات آشکار، بایدن در خصوص کاهش آشفته بار نیروهای آمریکایی در افغانستان مسئولیت هیچ گونه عواقب منفی را نپذیرفت و از اقدام خود در ترک ملت افغان قویا حمایت کرد؛ همان هایی که آمریکا از حملات 11 سپتامبر در سازمان تجارت جهانی به بعد تلاش کرد امنیتشان را تامین کند.
بایدن گفت: “من بر این مساله بسیارتاکید می کنم: در شرایطی که نیروهای مسلح افغانستان، خودشان اقدامی نمی کنند؛ اشتباه است که به سربازان آمریکایی دستور دهیم بر شدت عملیاتشان بیفزایند. چند نسل دیگر از دختران و پسران آمریکایی را باید به افغانستان اعزام کنیم تا بجنگند؟ من اشتباهاتی را که در گذشته مرتکب شدیم، تکرار نخواهم کرد.”
مسئولیت پذیری بایدن بیشتر در خصوص پایان دادن به جنگ بود، نه شیوه پایان جنگ.
بایدن گفت: “می دانم که از تصمیم من انتقاد خواهد شد. ولی ترجیح می دهم هدف انتقاد قرار گیرم تا آن که این وضع را به پنجمین رئیس جمهور منتقل کنم. من رئیس جمهور آمریکا هستم. مسئولیتش با خودم.”
لحن مطمئن او نسبت به همین پنج هفته گذشته قدری متفاوت بود؛ بایدن آن وقت و هم زمان با نزدیک شدن به ضرب الاجل 31 آگوست (9 شهریور) برای خروج نظامیان آمریکایی، با اطمینان تحولات آتی را پیش بینی کرده بود. وی اعلام کرد قرار نیست اشتباه خروج تحقیرآمیز آمریکا از ویتنام در تقریبا نیم قرن گذشته تکرار شود و “شرایطی پیش نخواهد آمد که مردم را ببینید برای خروج از افغانستان از سقف سفارت آمریکا تخلیه می شوند.”
اما روز دوشنبه تصاویری تکان دهند از کابل منتشر شد که با هر آنچه در در سایگون ویتنام مشاهده شد، برابری می کرد.
هزاران شهروند افغان که بسیاری شان به عنوان مترجم و غیره با سربازان آمریکایی همکاری می کردند، به فرودگاه کابل هجوم آورده بودند و با حالتی درمانده تلاش می کرند از دست طالبان فرار کنند. در تصاویر دلخراش، برخی دیده می شدند که با استیصال تلاش می کردند سوار هواپیمای نظامی آمریکا و به مناطق امن منتقل شوند، برخی دیگر نیز در کنار هواپیما که در باند فرودگاه در حرکت بود، می دویدند. تعدادی توانستند پیش از اوج گرفتن هواپیما، بر بال آن سوار شوند و تصاویری نیز پخش شد که نشان می داد هم زمان با افزایش ارتفاع هواپیما، عده ای در آسمان پرت شده اند.
خروج نظامیان با محکومیت در داخل آمریکا و خارج همراه شد. “آنگلا مرکل” صدراعظام آلمان تحولات اخیر را “تلخ، رقت انگیز و غمبار” خواند. مقامات امنیتی آمریکا نیز هشدار دادند افغانستان به زودی بار دیگر به مخفیگاهی امن برای گروه های تروریستی تبدیل خواهد شد.
به نظر می رسد طالبان در 11 سپتامبر امسال کنترل کامل افغانستان را در اختیار خواهد داشت، همان طور که دو دهه پیش داشت؛ یعنی زمانی که حملات تروریستی القاعده که در خاک افغانستان طراحی شده بود، مرکز سازمان تجارت جهانی را ویران کرد و به ساختمان پنتاگون (وزارت دفاع آمریکا) آسیب رساند. تبعات ناشی از حملات یازده سپتامبر، به روابط آمریکا و خاورمیانه شکل دیگری بخشید؛ در جنگ افغانستان برای دستگیری اسامه بن لادن رهبر سابق القاعده و پس از آن، بیش از 3 هزار نیروی آمریکایی و ناتو کشته شدند.
نیروهای آمریکایی به فرمان “جورج دابلیو بوش” بلافاصله پس از آن حملات به افغانستان حمله کردند تا علاوه بر تلاش برای دستگیری بن لادن، توانایی القاعده را برای حملات بیشتر به غرب مختل کنند. پیروزی سریعی نیز حاصل شد: طالبان کنار گذاشته و در فعالیت های آن گروه اختلال ایجاد شد.
اما پس از آن با اعزام سربازان بیشتر به افغانستان در ریاست جمهوری “باراک اوباما” در سال2009 ، مرحله دوم جنگ شروع شد. گرچه اوباما متعاقبا برای کاهش تعداد نظامیان اقدام کرد، اما میزان حملات گروه های پیکارجو و تلفات غیرنظامیان مانع از خروج کامل آمریکایی ها شد.
ترامپ به فکر آن افتاد در یکی از سال های گذشته و در سالگرد یازده سپتامبر با مقامات طالبان در کمپ دیوید دیدار کند اما در بحبوحه اعتراضات گسترده، از این پیشنهاد چشم پوشی کرد. اما اعلام کرد آمریکا تا می 2021 تمام نیروهایش را از افغانستان خارج خواهد کرد، توافقی که بایدن آن را با قدری تاخیر عملی کرد.
با هزینه فراوان، تلاش های زیادی در تمام سطوح دولت آمریکا به عمل آمد تا پس از خروج نظامیان آمریکایی، نیروهای افغان آموزش ببینند و مسلح شوند. اما آن همه هزینه جانی، مالی و زمان صرف شده کاملا بی فایده از آب درآمد زیرا طالبان توانست بدون جنگ بیشترین مناطق افغانستان را تصرف کند و پس از نزدیک شدن نیروهای طالبان به کابل، رئیس جمهور افغانستان از کشورگریخت.
سقوط سریع شهرهای افغانستان، مقامات بلندپایه دولت بایدن را متقاعد کرد تصمیم به خروج درست بوده است: اگر پس از دو دهه حضور آمریکا، نیروهای افغان به این سرعت شکست خورده اند، تمدید حضور نیروهای آمریکایی برای شش ماه، یک یا دو سال دیگر و بیشتر نیز چیزی را تغییر نخواهد داد.
اقدام بایدن برای خروج سربازان آمریکایی در تابستان امسال، گرچه باعث دودستگی در جامعه امنیتی آمریکا شد، اما هم برخی از جمهوری خواهان و هم دمکرات ها آن را ستوده و اقدامی مناسب در زمان درست خوانده اند. روز دوشنبه جمهوری خواهان از تصمیم بایدن انتقاد کردند و آن را عامل هرج و مرج ایجاد شده خواندند، گرچه بسیاری از آنها یک سال پیش که ترامپ پیشنهاد عقب نشینی را مطرح کرد، از آن حمایت کرده بودند.
“میچ مک کونول” رهبر جمهوری خواهان در سنای آمریکا همواره از حفظ نظامیان در افغانستان حمایت کرده بود، و در جلسه ای توجیهی با حضور فرماندهان نظامی گفته بود طالبان قادر است به سرعت باردیگر قوت بگیرد…
بایدن ده سال است که می گوید افغانستان جهنمی برای آمریکا است. کشوری فاسد که به کمک های آمریکا معتاد شده و شریکی غیرقابل اتکا است که خود باید از خود دفاع کند. هدف او، حمایت از آمریکا در برابر حملات تروریستی بود نه ساختن یک کشور و دستیارانش نیز همواره به نظرسنجی هایی اشاره کرده اند که حاکی است اکثر آمریکایی ها خواستار بازگرداندن سربازان به وطن هستند.
“آدام کینزینگر” نماینده جمهوری خواه ایلینوی در کنگره آمریکا، و کهنه سربازی که در افغانستان حضور داشته است، با اشاره به صحنه های خشونت باری که از افغانستان پخش می شود، می گوید این قمار سیاسی می تواند بسیار پرخطر باشد به ویژه اگر هرج و مرج در کابل سبب شود “سایگون شبیه دنیای والت دیسنی” به نظر برسد.
وی در مصاحبه ای گفت، “مساله مهم این است که بسیاری از مردم از عملکرد آمریکا به شدت سرخورده خواهند شد. ما قطعا و به صورت اجتناب ناپذیر، جای دیگر درگیر مناقشه خواهیم بود. در این صورت چگونه می توانیم به مردم آن منطقه بقبولانیم که اهداف مورد نظر را محقق خواهیم کرد، در حالی که مردم افغانستان را به حال خود رها کرده ایم؟” >>
